Zasyadko kömür mədəni (ukr. Шахта ім. Засядька Засядька , rus. Шахта им. А. Ф. Засядько) Ukraynanın şərqindəki Donetsk şəhərində kömür hasilatı şirkətidir. 2014-cü ildə Donbass müharibəsi başlayandan sonra mədən üsyançıların nəzarətində olan ərazidə yerləşdi.[1][2]
| Zasyadko kömür mədəni | |
|---|---|
 | |
 | |
| 48°03′07″ şm. e. 37°47′24″ ş. u.HGYO | |
| Yerləşdiyi yer | |
| Ölkə | |
| Tarix | |
| Açıldığı il | 31 dekabr 1958 |
 Vikianbarda əlaqəli mediafayllar | |
Şirkətin meneceri və iddia edilən sahibi Regionlar Partiyası daxilində nüfuzlu iş adamı və siyasətçi Yuxim Zvyahilskidir. İqtisadi, texnoloji və siyasi əhəmiyyəti ilə yanaşı, şirkət – kömür mədəni, çoxsaylı ölümlə nəticələnən təkrar mədən qəzalarının yeri olması ilə məşhurdur. Ən ölümcül, Ukrayna tarixindəki ən dəhşətli faciə 2007-ci il noyabrın 18-də baş verib və 101 şaxtaçı həlak olub.[3]
Mədəndə istehsal 1958-ci ildə başlamışdır.[4] Yarandığı gündən mədən Sovet Kömür Sənayesi nazirlərindən biri olan Aleksandr Zasiadkonun adını daşıyır.
1992-ci ildə Zasyadko mədəni bir neçə köməkçi sənaye ilə birlikdə "icarəyə götürülmüş müəssisə"yə (praktiki olaraq işçilər tərəfindən özəlləşdirilmiş) çevrildi.[4] Mədənin o vaxtkı meneceri və nüfuzlu yerli iş adamı Yuxim Zvyahilski öz postunu qoruyub saxladı və yeni şirkətin aktivlərinə qeyri-rəsmi nəzarəti ələ keçirdi.[5][6] Cənab Zvyahilski 1990-cı illərin əvvəllərində qısa müddət ərzində Ukraynanın baş naziri vəzifəsini icra edib və bütün çağırış Ali Radanın (parlament) deputatı olub.[6][7][8]
Zasyadko mədəni təbii olaraq yüksək səviyyədə qaz (xüsusilə metan) və kömür tozunun partlama təhlükəsi səbəbindən dünyanın ən təhlükəli kömür mədənlərindən biridir.[4][9] Bundan əlavə, mərhələli tükənmə, mədəni 6 quyuya sahib olacaq qədər böyük və ən önəmlisi çox dərin hala gətirdi. 2004-cü il etibarı ilə qazıntı dərinliyi 529m ilə 1270m arasında dəyişməkdədir.[4]
Bununla belə, bu yaxınlarda müstəqil dağ-mədən eksperti mədəninin yeraltı vəziyyətini təhlükəsizlik standartları daxilində göstərmək və beləliklə onun dövlət müfəttişləri tərəfindən bağlanmasının qarşısını almaq üçün şirkətin təhlükə dəyərləndirən avadanlıqlara müntəzəm olaraq nəzarət etdiyini iddia etdi.[10] Prezident Yuşşenko kabineti kömür sənayesində "təhlükəsiz qazma təcrübələrini" həyata keçirməməkdə günahlandırdı.[11]
Zasyadko mədənində yeddi ciddi mədən qəzası baş verib:
- 24 may 1999-cu il – 50 işçi həlak oldu, 40 nəfər yaralandı.[9][11][12]
- 19 avqust 2001 – 55 işçi öldü, 34 nəfər yaralandı.[13]
- 31 iyul 2002-ci il – 20 işçi öldü, ikisi yaralandı.[14]
- 20 sentyabr 2006 – 13 işçi həlak oldu, 61 nəfər yaralandı.[15]
- 18 noyabr 2007-ci il – 101 işçi həlak oldu, onlarla işçi yaralandı.[3]
- 1 dekabr 2007 – 52 işçi yaralandı.[16]
- 2 dekabr 2007-ci il – beş işçi həlak oldu, 30 nəfər yaralandı.[17]
- 4 mart 2015-ci il – 17 işçi həlak olub, 15 nəfər itkin düşüb.[18]
- ↑ "Ukraine gas blast: 30 feared dead in Zasyadko coal mine" Arxivləşdirilib 2022-05-12 at the Wayback Machine. BBC News. 4 mart 2015.
- ↑ Ukraine conflict: Evacuation planned in frontline town of Avdiivka Arxivləşdirilib 2022-07-02 at the Wayback Machine, BBC News. 31 yanvar 2017
- ↑ 1 2 "Four dead in Ukraine mine blast", BBC News, 2 Dekabr, 2007
- ↑ 1 2 3 4 Гірничий енциклопедичний словник, т. 3. / За ред. В. С. Білецького. — Донецьк: Східний видавничий дім, 2004. — 752 s. ISBN 966–7804–78-X (Dağ-mədən lüğətləri, ukrayna dilində)
- ↑ Бизнес-досье Шахта им. Засядько, ОП. 5 Yanvar, 2009 tarixində Wayback Machine tərəfindən arxivlənib.
- ↑ 1 2 Бизнес-досье Звягильский Ефим Леонидович. 31 Avqust, 2009 tarixində Wayback Machine tərəfindən arxivlənib.
- ↑ Звягільський Юхим Леонідович. Verkhovna Rada official dossier. 10 Dekabr, 2007 tarixində Wayback Machine tərəfindən arxivlənib.
- ↑ ЗВЯГИЛЬСКИЙ ЕФИМ ЛЕОНИДОВИЧ. Биография Arxivləşdirilib 2022-02-10 at the Wayback Machine. Janukovicha.
- ↑ 1 2 Шахта им. А.Ф.Засядько в Донецке Arxivləşdirilib 2021-11-01 at the Wayback Machine. Справка RIA Novosti, 19 Noyabr, 2007
- ↑ Donetskdəki faciənin ilk versiyası. (Kanal 1+1-də TSN xəbərləri), 22 noyabr 2007-ci il.
- ↑ 1 2 "Ukraine's mine death toll rises" Arxivləşdirilib 2020-11-05 at the Wayback Machine. BBC News. 20 Noyabr, 2007.
- ↑ Korneychuk, Dmitriy (November 18, 2007). "Methane blast at the mine of Zasyadko". Gazeta po-Kievskiy (rusca). 2007–11–19.
- ↑ Ukraine mine blast kills 36 Arxivləşdirilib 2022-01-30 at the Wayback Machine. BBC News.
- ↑ At Least 19 Killed in Ukraine Mine Explosion Arxivləşdirilib 2021-12-04 at the Wayback Machine. New York Times.
- ↑ Soviet Coal Mine Accidents Kill 45 Arxivləşdirilib 2016-12-04 at the Wayback Machine. Washington Post.
- ↑ Из шахты Засядько на поверхность выведены все горняки Arxivləşdirilib 2021-11-04 at the Wayback Machine. Korrespondent.
- ↑ Число погибших на шахте им. Засядько возросло до 5 человек Arxivləşdirilib 2022-01-27 at the Wayback Machine. Korrespondent.
- ↑ Ukraine gas blast: 30 feared dead in Zasyadko coal mine Arxivləşdirilib 2022-05-12 at the Wayback Machine. BBC News.