Zəngilan rayonunun abidələri — XIV əsrdə yaşamış məşhur coğrafiyaşünas və tarixçi Həmdullah Qəzvininin yazdığına görə, Zəngilanın əsası hicri tarixinin 15-ci ilində, yəni 636-cı (637) ildə qoyulub. Zəngilan rayonunun abidələri[1]
- İmam Hüseyn məscidi (XVII əsr) – Zəngilan şəhəri
- Məscid (XIX əsr) – Zəngilan kəndi (İNV № 5287)
- Məscid (XIX əsr) – Malatkeşin kəndi (İNV № 5288)
- Məscid (XIX əsr) – Qırıq Muşlan kəndi (İNV № 5289)
- Məscid (XIX əsr) – Muşlan kəndi (İNV № 5292)
- Məscid (XIX əsr) – Rəzdərə kəndi
- Alban kilsəsi –Xanazor kəndi
- Alban kilsəsi – Yeməzli kəndi[2]
- Səkkizguşəli türbə (XIV əsr) – Məmmədbəyli kəndi (İNV № 391)[3]
- Ziya Baba ocağı – Ağkənd kəndi
- Ağalı ocağı- Ağalı kəndi
- Babaylı ocağı (türbəsi)- Babaylı kəndi
- Bağır ağa piri- Məlikli kəndi
- Xanazur türbəsi – Bartaz kəndi
- Xanazor piri – Bartaz yaxınlığında
- Soltan Heydər piri – Bartaz dağında
- Günqışlaq piri – Günqışlaq kəndi
- İzzə piri – Hacıllı kəndi
- Hacallı (Hacıallı) günbəzi – Hacıllı kəndi
- Buqakar piri – Leyfaz kəndi
- Məlikli Hacı Mir Məhəmməd ocağı – Məlikli kəndi
- Mirəli ağa ocağı- Zəngilan şəhəri
- Veysin piri – Pirveyis kəndi
- Seyid Musa ocağı – Sobu kəndi
- Qaradağlı piri – Şəfibəyli kəndi
- Yal piri – Vejnəli kəndi
- Yel piri – Vejnəli kəndi
- Alçalı pir-Vejnəli kəndi
- Soltan ocağı – Yeməzli kəndi
- Şəhid Məhəmməd yeri – Yeməzli kəndi
- Dəvəcüneyt piri – Zəngilan şəhəri
- Məmməd bəyin türbəsi – Məmmədbəyli kəndi[4][5]
- Dağdağan piri- Malatkeşin kəndi
- Dairəvi türbə (günbəz)- Hacıalılar kəndi
- Əli barmaq basan ziyarətgahı- Bartaz kəndi
- Günəş abidə piri- Dərə Gilətağ kəndi
- Qanlı zəmi piri- Qazançı kəndi
- Rəzdərə piri- Rəzdərə kəndi
- Seyid Baxşalı ağa ocağı- Məmmədbəyli kəndi
- Seyid Əli ağa ocağı (gümbəzi)- Sobu kəndi
- Seyid Gülzar ocağı- Şamlı kəndi
- Seyid Həsən ağa ocağı- Muğamlı və Genlik kəndləri
- Seyid Hüseyn ağa ocağı- Qıraq Müşlan kəndi
- Şərifan abidələri (IX–XVI əsrlər) – Şərifan kəndi (İNV № 1824)[6]
- Şəhri Şərifan yaşayış yeri (orta əsrlər) – Hacallı kəndi (İNV № 6060)
- Ağca Aşıq yaşayış yeri (orta əsrlər) – Qumlaq kəndi (İNV № 6061)
- Qız qalası (orta əsrlər) – Qumlaq kəndi (İNV № 6062)[7]
- Qəsr qalası (orta əsrlər) – Oxuçuçayın Araza töküldüyü yerdə (İNV № 6063)
- Sərdabə (XIII əsr) – Şərikan kəndi
- Sərdabə (XIV əsr) – Yenikənd kəndi
- Hacallı dairəvi bürcü (XIV əsr) – Hacallı kəndi (İNV № 5291)
- Körpü (XIX əsr) – Hacallı kəndi (İNV №5290)
- Hacalı qülləsi (XIV əsr) – Məmmədbəyli kəndi (İNV № 1825)
- Nekropol (e.ə VI–IV əsrlər) – Quyudərə
- Xəştab kəndi (İNV № 1826)
- Küp qəbirlər (b.e.ə. IV–II əsrlər) – Ye məzli kəndi
- Koroğlu daşı (VII–VIII əsrlər) – Ağ oyuq düzü
- Bartaz Qız qalası (XIV əsr) – Bartaz kəndi
- Şərifan sər da bəsi (XII əsr) – Şərifan kəndi
- Tağlı körpüsü (XVI əsr) – Sobu kəndi
- Yəhya ibn Məhəm məd əl-Hoca məqbərəsi – Məmmədbəyli kəndi[8]
- ↑ "Zəngilanın Tarixi abidələri və maddi-mədəniyyət nümunələri". 16 fevral 2017 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 25 iyun 2021.
- ↑ "ERMƏNİ VANDALİZMİ". armenianvandalism.preslib.az. 24 iyul 2021 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 25 iyun 2021.
- ↑ "ZƏNGİLAN ƏRAZİSİ ƏN QƏDİM İNSAN MƏSKƏNLƏRİNDƏN BİRİDİR". www.zengilan-ih.gov.az. 25 yanvar 2022 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 25 iyun 2021.
- ↑ "Zəngilan rayonu tarixi abidələr yurdudur - Məmmədbəyli türbəsi". azedu.az. 29 iyun 2021 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 25 iyun 2021.
- ↑ "Zəngilan rayonunun abidələri". kataloq.gomap.az. 25 iyun 2021 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 25 iyun 2021.
- ↑ "Zəngilan abidələri". tarixinstitutu.az. 27 iyun 2021 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 25 iyun 2021.
- ↑ "Zəngin tarixə və mədəniyyətə malik olan Azərbaycan torpağının diqqəti cəlb edən bölgələrindən biri də Zəngilan bölgəsidir". myzangilan.wordpress.com. 30 iyun 2021 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 25 iyun 2021.
- ↑ "Zəngilan rayonunun vandalizmə məruz qalmış abidələri". www.dqdk.gov.az. 28 iyun 2021 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 25 iyun 2021.
- "Zəngilanın əsir abidələri azad edildi". www.azerbaijan-news.az. İstifadə tarixi: 25 iyun 2021.
- "Rayon haqqənda". nmdk.gov.az. İstifadə tarixi: 25 iyun 2021.
- "Tarixi abidələr" (PDF). www.ryl.az. İstifadə tarixi: 25 iyun 2021.