Zülfəli İmaməli oğlu İbrahimov (25 dekabr 1910 – 21 sentyabr 1972) — tarix elmləri doktoru (1948), professor (1950), Azərbaycan Milli Elmlər Akademiyasının müxbir üzvü (1959).[1][2]
| Zülfəli İbrahimov | |
|---|---|
| Zülfəli İmaməli oğlu İbrahimov | |
 | |
| Doğum tarixi | |
| Doğum yeri | Sərab şəhəri (Cənubi Azərbaycan) |
| Vəfat tarixi | (61 yaşında) |
| Vəfat yeri | Bakı şəhəri |
| Atası | İmaməli İbrahimov |
| Elm sahəsi | tarix |
| Elmi dərəcəsi | tarix üzrə elmlər doktoru (1948) |
| Elmi adı | professor (1950) |
| Təhsili | Ümumittifaq Jurnalistlər İnstitutu (1932-1935) |
| Tanınır | alim |
| Mükafatları |
  |
Zülfəli İmaməli oğlu İbrahimov 1910-cu il dekabrın 25-də Cənubi Azərbaycanın Sərab şəhərində anadan olmuşdur. 1924-cü ildə ailəsi ilə birgə Bakıya köçmüş və burada təhsil almışdı. Zülfəli İbrahimov 1932-ci ildə Ümumittifaq Jurnalistlər İnstitutunda oxumaq üçün Moskvaya göndərilmiş və 1935-ci ildə həmin institutu bitirdikdən sonra Bakıya qayıtmışdır.[1]
Bakıya qayıdan Zülfəli İbrahimov "Kommunist", "Nuxa fəhləsi", "Yeni yol", "Gənc işçi" və b. qəzet redaksiyalarında məsul vəzifələrdə çalışmışdır. 1936-1937-ci illərdə dərs ilindən isə Zülfəli İbrahimov pedoqoji fəaliyyətlə məşğul olmağa başlamışdır. 1941-1942-ci illərdə Urmiya şəhərində Zaqafqaziya cəbhəsi 15-ci Qafqaz korpusunun 23-cü diviziyasında "Qızıl Əsgər" qəzetinin məsul redaktoru işləmişdir. Azərbaycan Dövlət Universitetinin Azərbaycan tarixi kafedrasının təşkili də onun adı ilə bağlıdır. Belə ki, sovet dövründə milli respublikalarin tarixinin öyrənilməsi və tədrisinə çox saylı əngəllərin olduğu bir şəraitdə o, Azərbaycan Dövlət Universitetinin Azərbaycan tarixi kafedrasının açılmasına nail olmuşdur. Zülfəli İbrahimov həmin kafedranın müdiri, universitetin Tarix fakültəsinin dekanı və 1960-1967-ci illərdə Azərbaycan SSR EA–nın Tarix İnstitutunun direktoru vəzifələrində işləmişdir.[1]
Professor Zülfəli İbrahimov elmi fəaliyyətinin ilk dövrlərini Azərbaycan xalqının mühüm tarixi problemlərinin tədqiqinə həsr etmişdi. 1941-ci ildə Zülfəli İbrahimov Bakı Dövlət Universitetində öz xalqının qəhrəmanlıq tarixinə - "Ərəb işğalçılarına qarşı Azərbaycan xalqının mübarizəsi"-nə həsr etdiyi namizədlik dissertasiyasını müvəffəqiyyətlə müdafiə edir və tarix elmləri namizədi alimlik dərəcəsini alır. 1948-ci ildə "1917-1918-ci illərdə Azərbaycanda Sovet hakimiyyətinin qurulması uğrunda mübarizə" mövzusunda doktorluq dissertasiyasını müdafiə edir[3][4] və Ali Attestasiyanın 25 fevral 1950-ci il qərarı ilə tarix elmləri doktoru elmi dərəcəsini və 17 iyun qərarı ilə professor adını almışdır.[1]
Elmi fəaliyyətinin sonrakı mərhələsində Zülfəli İbrahimov burjua-demokratik, sosialist inqilabı, xarici hərbi müdaxilə, vətəndaş müharibəsi tarixinin tədqiqi ilə məşğul olmuşdur. Bu silsilədən əsərləri "İngilis-amerikan müdaxiləçilərinə qarşı Azərbaycan xalqının mübarizəsi", "Azərbaycanda 1905-1907-ci illər inqilabı", "Azərbaycan zəhmətkeşlərinin sosialist inqilabı uğrunda mübarizəsi",[1] "Lenin və Azərbaycanda sosialist inqilabının qələbəsi" və s. Zülfəli İbrahimov üç cildlik "Azərbaycan tarixi", "Zaqafqaziyada Sovet hakimiyyətinin qələbəsi", "Azərbaycan Kommunist Partiyası tarixinin" 1 cildi, "Azərbaycan Kommunist Partiyası tarixinin oçerkləri", həmçinin "Zaqafqaziya kommunist təşkilatları tarixinin oçerkləri" kimi ümumiləşdirici əsərlərin əsas müəlliflərindəndir. O, eyni zamanda SSRİ jurnalistlər İttifaqının üzvü idi.
Zülfəli İbrahimov 1959-cu ildə Azərbaycan SSR Elmlər Akademiyasının müxbir üzvü seçilmişdir. Uzun illər Azərbaycan Dövlət Universitetində Vətən tarixindən ümumi və xüsusi kurslar aparan prof. Z.İbrahimovun rəhbərliyi ilə 80-ə qədər namizədlik və doktorluq dissertasiyaları müdafiə edilmişdi.[1] Professor Zülfəli İbrahimov Azərbaycan EA nəzdində Elmi Əlaqələndirmə Şurasının sədri, ictimai elmlər üzrə birləşmiş redaksiya nəşriyyat şurasının, ictimai elmlər üzrə birləşmiş müdafiə elmi şurasının, tarix bölməsi üzrə müdafiə elmi şurasının. BDU-nun və Tarix fakültəsi elmi şuralarının üzvü olmuşdur. O, respublikanın ictimai-siyasi həyatında da fəal iştirak edirdi. 300-ə qədər elmi məqalə və əsərlərin müəllifi olan professor Z.İbrahimov bütün ömrünü elmin inkişafı və tərəqqisinə həsr etmiş, özündən sonra böyük tarixi bir irs qoyub getmişdir.[1]
Zülfəli İbrahimov Oktyabr inqilabı, Şərəf nişanı ordeni, bir çox medallar və fəxri fərmanlarla təltif olunmuşdur. Azərbaycan SSR Dövlət mükafatı laureatı və "Əməkdar elm xadimi" fəxri adlarına layiq görülmüşdür.[1]
Zülfəli İbrahimov 1972-ci il sentyabrın 21-də vəfat etmiş və Fəxri xiyabanda dəfn edilmişdir.[1][5]
- Azərbaycan xalqı döyüşgən xalqdır. Bakı: Uşaqgəncnəşr, 1942, 54, [2] s.
- İngilis-amerikan müdaxiləçilərinə qarşı Azərbaycan xalqının mübarizəsi : 1918-1920-ci illər. Bakı: Uşaqgəncnəşr, 1950, 113, [2] s.
- V. İ. Lenin və Azərbaycanda sosialist inqilabının qələbəsi. Bakı: Azərnəşr, 1970, 526, [2] s.
- Seçilmiş əsərlər [Mətn] /Z. İ. İbrahimov ; tərt. ed. və red. A. İbrahimova ; [ön sözün müəl. T. T. Vəliyev]. Bakı: Elm, 2013, 568 s.
- Революция 1905-1907 гг. в Азербайджане. Баку: Азернешр, 1955, 263, [1] с.
- Sosialist inqilabı uğrunda Azərbaycan zəhmətkeşlərinin mübarizəsi [Mətn] : 1917-1918-ci illər. Bakı: Azərnəşr, 1957. 585, [3] s.
- Победа советской власти в Закавказье [Текст] /ред. кол. И. И. Минц (гл. ред.). Тбилиси: Мецниереба, 1971, 682, [2] с.
- ↑ 1 2 3 4 5 6 7 8 9 "İbrahimov Zülfəli İmaməli oğlu". science.gov.az. 2023-12-11 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2024-05-27.
- ↑ "Arxivlənmiş surət". anl.az. 2024-05-27 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2024-05-27.
- ↑ "Zülfəli İbrahimov". tarix.adpu.edu.az. 2024-02-28 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 27.05.2024.
- ↑ "Dəyərli tarixçilik məktəbi". Xalq Qəzeti (ingilis). 2024-05-27 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2024-05-27.
- ↑ "Zülfəli İmaməli oğlu İbrahimov". 2017-05-18 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2017-05-21.