"Yupiter" (ukr. Юпітер; rus. Юпитер) – Şimali Ukraynada, Çernobıl təcrid zonasında yerləşən Pripyat şəhəri yaxınlığında tərk edilmiş elektrotexnika zavodu. Zavod rəsmi şəkildə kasetlər üçün səsyazan aparatların və məişət texnikası avadanlıqları üçün komponentlərin istehsalı ilə məşğul olsa da, gizli şəkildə hərbi məqsədlər üçün yarımkeçirici komponentlər istehsal edirdi və robototexnika sınaqları həyata keçirirdi.[1]
| Yupiter | |
|---|---|
 | |
| Ümumi məlumatlar | |
| Təsis tarixi | 1980 |
| Bağlanma tarixi | 1996 |
| Baş qərargahın yeri | |
 Vikianbarda əlaqəli mediafayllar | |
Pripyat şəhərində universitet təhsili almış bir çox şəxs yaşayırdı. SSRİ hökuməti bu şəxsləri işə almaq üçün şəhər yaxınlığında zavod tikdirmişdir. Zavod Çernobıl Atom Elektrik Stansiyasından sonra Pripyat əhalisinin ikinci əsas iş yerinə çevrilmişdir. Zavod 1980-ci ildə açılmış və 3500 nəfəri işə qəbul etmişdir. "Yupiter" rəsmi olaraq Kiyevdə yerləşən "Mayak" zavodunun filialı kimi açılmışdır.[2][3] "Mayak" zavodu kasetlər üçün səsyazan aparatların və məişət texnikası avadanlıqları üçün komponentlərinin istehsalı ilə məşğul olurdu.[4][5]
Lakin əslində "Yupiter" zavodu gizli şəkildə hərb sənayesi üçün yarımkeçirici komponentlər istehsal edirdi. Zavodun laboratoriyalarında yeni materiallar sınaqdan keçirilirdi, robototexnika bölməsində müxtəlif robototexnika sistemləri inkişaf etdirilirdi.[6]
1986-cı ildə baş vermiş Çernobıl fəlakəti nəticəsində Pripyatın təxliyəsindən bir müddət sonra[7] bəzi işçilər "Yupiter"ə qayıtmış və zavod zərərsizləşdirmə üsulları və dozimetrik alətlərin işlənib hazırlanması üçün laboratoriya kimi istifadə olunmağa başlamışdır. Zavod 1996-cı ilə qədər fəaliyyət göstərməyə davam etmiş,[8] daha sonra tərk edilmişdir.[9] Bəzi yerlərdəki radioaktiv çirklənmənin səviyyəsi təhlükəsiz səviyyədən yuxarıda qalmaqda davam edir.[10]
- "Yupiter" zavodu "S.T.A.L.K.E.R.: Call of Pripyat" videooyununda yer alan əsas məkanlardan biridir. Baş qəhrəman Aleksander Deqtyarev bu yeri tədqiq etməyə göndərilir.
- "Yupiter" zavodu "Pink Floyd" musiqi qrupunun "Marooned" mahnısının klipində görünmüşdür.[11]
- ↑ "Chernobyl 35 years later - Jupiter Factory Pripyat". Chernobyl 35 years later (ingilis). 2020-05-17. İstifadə tarixi: 2021-12-08.
- ↑ "Припять. Завод "Юпитер" (НОВЫЕ ФАКТЫ)!". 2014-02-22 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2016-06-17.
- ↑ "завод "Юпитер"". 2014-02-22 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2016-06-17.
- ↑ "zalaza.net • Просмотр темы - Завод "Юпитер"[Припять]". zalaza.net.
- ↑ [1]
- ↑ "Немного тайны завода "Юпитер",(Припять. Завод "Юпитер" , фото)". 2014-10-24 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2016-06-17.
- ↑ "Jupiter Factory Pripyat". September 26, 2011.
- ↑ "Chernobyl Welcome". 2013-08-11 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2016-06-17.
- ↑ "The Huge Factory of Pripyat". English Russia. February 19, 2014.
- ↑ Lindblom, K. "The Chernobyl Project: Jupiter revisited; Radiation and Contamination. About risks and precautions". June 14, 2011.
- ↑ "Pink Floyd news :: Brain Damage - Pink Floyd release new Marooned video...and TDB20 countdown!". www.brain-damage.co.uk.