Yeddi (film)

Polis detektivləri Uilyam Somerset və Devid Mills özünü Tanrının aləti hesab edən seriyalı qatil Con Dou işini araşdırırlar. Yeddi ölümcül günahı cəzalandırmaq həvəsində olan qatil qurbanlarını soyuq hesablama ilə hazırladığı ölümcül fiziki və zehni əzablara məruz qoyur. Hər bir cəza diqqətlə planlaşdırılır və hər bir qurban (Dounun fikrincə) cəzanın gələcəyi günah üçün bir modeldir. Təcrübəli işgəncəçi və qatil cinayət yerində yalnız günahın adını və növbəti "günahkarı" tapmağa imkan verən usta bir tapmaca qoyur.^[12][13]

Con Do öz işini şəhər sakinlərinə dərs vermək üçün hazırlanmış bir moizə kimi görür. O, bütün hərəkətlərini diqqətlə sənədləşdirir, illərlə ağlasığmaz qətlləri və işgəncələri planlaşdırır və izlərini diqqətlə gizlədir (hətta barmaq izlərinin qalmaması üçün barmaqlarının uclarındakı dərisini kəsir). Sona qədər hər şey sanki öz ssenarisi ilə gedir: o, həmişə təqibçilərindən bir neçə addım öndə olur və hətta detektivlərin fəaliyyəti də onun ağlasığmaz, lakin son dərəcə hesablanmış planının bir hissəsidir. Hekayənin yeddi gün ərzində cərəyan etməsi, təqaüdə çıxan dəqiq və şəfqətli subay detektiv Somerset üçün işdəki sonuncu gün və iddialı, emosional detektiv olan Millsin yeni vəzifəsində ilk gün olması dramatik effekti daha da artırır. Millsin sevimli həyat yoldaşı Treysi nifrət etdiyi bir şəhərdəki həyatı ilə barışmalıdır.

Aşkarlanan ilk qurban, acgözlük günahını təcəssüm etdirən nəhəng, kök bir kişidir; ikincisi isə tamahkarlıqda ittiham olunan məşhur bir vəkildir. Üçüncü epizoddan sonra istintaq, bir az şanssız və qanunu aşaraq manyakın yuvasını aşkar etməyi bacarsa da, bu, öz etirafına görə, "missiyanı" bir az sürətləndirir: yeni qanlı cinayətlər bir-birinin ardınca gəlir və Dounun planına görə, şəhvət və təkəbbür cəzalandırılır.

Qəfildən qatil soyuqqanlılıqla polisə təslim olur, lakin özünü dəli elan etmək təhdidi səsləndirərək hüquq-mühafizə sistemini onunla sövdələşməyə məcbur edir: cinayəti etiraf edir və hər iki detektivlə təkbaşına ora getmək müqabilində son iki qurbanın dəfn olunduğu yeri göstərir. Hava mühafizəsi altında üç nəfər boş bir kənd yoluna çatır və gözlənilməz bir kuryer tezliklə nəsə bağlama çatdırır. Somerset uzaqdan bağlamanı açıb dəhşət içində donub qalarkən, silahsız və qandallı Con Dou qəfildən onu qoruyan Millsə ona və arvadına heyran olduğunu və onunla "ər rolu oynaya" bilmədiyi üçün "suvenir"i - qadının başını - özünə götürdüyünü deyir.

Şok içərisində olan Mills, manyakın öz günahını - normal bir ailə həyatına paxıllıq etməsi etirafını eşidir. Bu hadisə Dou tərəfindən dəqiq hesablanmış bir sonluğa gətirib çıxarır: öldürülən Treysinin hamiləliyini də öyrənən gənc detektiv, eyni dərəcədə şoka düşmüş, lakin soyuqqanlılıqla özünü idarə edən veteranın nəsihətlərinə tabe olmaqdan imtina edir və buna baxmayaraq, qəzəbini idarə edə bilməyən sakit, ölümə hazır cinayətkarı boş yerə güllələyir - bu, dəhşətli planı tamamlayan bir günahdır.

Rejissorun ilkin planı filmi Millsin Dou rolunu çəkməsi ilə bitirmək idi. Lakin bu sonluq sınaq nümayişlərində uğursuz oldu və Finçer son səhnəni yenidən çəkməyə razı oldu,^[14] burada Mills polis maşınında aparılır və Somerset Heminqueydən sitat gətirir:

Bir sıra alternativ variantlar da müzakirə edildi:

• Prodüserlər filmin bu qədər pessimist sonluqla bitməsini istəmirdilər və onlar Mills və Somersetin sonunda Treysinin həyatını xilas etməsini təsəvvür edirdilər. Bu halda sonluq ənənəvi və dinamik olardı (əsas personajlar şəhərdə maşınla qaçışla), lakin nə rejissor, nə də aktyorlar bu variantı bəyənmədilər.^[14][15]
• Sonluğun başqa bir versiyasında Mills və Dou kilsə yanğınında həlak olurlar. Treysi sağ qalır və Millsin uşağını böyüdür.
• Prodüserlər ssenarini dəyişdirməyi təklif etdilər ki, final səhnəsində Dou Millsin deyil, Somersetin gülləsi ilə öldürülsün (beləliklə, qatilin planının həyata keçirilməsinin qarşısı alındı). Friman bu ideyanı dəstəklədi, lakin Pitt qəti şəkildə buna qarşı çıxdı.^[14]
• Başqa bir alternativ sonluq, Dounun Millsi öldürdüyü və daha sonra Somersetin atəşi nəticəsində öldürüldüyü səhnə ola bilərdi.^[14]
• Somersetin Mills tərəfindən vurulduqdan sonra xəstəxana çarpayısında olduğu sonluq da müzakirə edildi. Millsin hərəkətlərinin heç bir səbəbi göstərilmədi.^[14]

• James Swallow. Dark Eye: The Films of David Fincher. Reynolds & Hearn. 2003.
• William Luhr. Film Noir. Wiley-Blackwell. 2012. (англ.)
• Mark Browning. David Fincher: Films That Scar. Praeger. 2010.
• Kirsten Moana Thompson. Apocalyptic Dread: American Film at the Turn of the Millennium. State University of New York Press. 2007.
• Richard Dyer. . British Film Institute. 1999 https://archive.org/details/seven0000dyer (#bare_url_missing_title).