Yarxuşta (erm. Յարխուշտա) — erməni xalq və döyüş rəqsi. Yarxuşta indiki Türkiyənin Sason regionu ilə əlaqələndirilir.[1][2][3] Rəqs daha geniş erməni "alqış rəqsləri" (ծափ-պարեր, tsap parer) kateqoriyasına aiddir.[4] Rəqs cüt halında bir-birinə baxan kişilər tərəfindən icra edilir. Rəqsin əsas tərkibi iştirakçınların sürətlə bir-birlərinə yaxınlaşdıqda qarşı tərəfdəki rəqqasın ovucuna güclü bir şəkildə əl vurmasıdır.
Yarxuştanın kökü erkən orta əsrlərə təsadüf edir. Rəqs Moisey Kalankatlı, Favstos Bizand və Qriqor Magistrosun əsərlərində bəhs edilmişdir.[5]
Yarxuşta ənənəvi olaraq ritualist məqsədlər və döyüş ruhunu artırmaq üçün erməni əsgərlər tərəfindən rəqs olunurdu.[6]
- ↑ "Երկու ֆիլմի պատմություն". Aravot (erməni). 10 November 2010. 15 March 2022 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 23 July 2021.
«Յարխուշտան» սասունցիների եւ մշեցիների մեջ տարածված ռազմական պարի անուն է: Գ. Հարությունյանի առաջին գեղարվեստական ֆիլմն է:
- ↑ Meliksetyan, Hasmik. "Զինվորները սովորում են ազգային ռազմապարեր (ֆոտո, վիդեո)". razm.info (erməni). 16 September 2013. 23 January 2022 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 23 July 2021.
«Յարխուշտա» ռազմական խաղ-պարը տարածված է եղել Սասունում:
- ↑ "Yarkhushta". karinfolk.am. Karin folk-dance group. 4 January 2015 tarixində arxivləşdirilib.
- ↑ Asribabayan, Yeva. "Հայկական ռազմական պարեր". hayzinvor.am (erməni). Armenian Ministry of Defense. October 2012. 2022-04-07 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2021-07-23.
ծափ-պարեր (Յարխուշտա, Ծափ-խաղ)
- ↑ "Հայաստանի Հանրապետության ոչ նյութական մշակութային արժեքների ցանկերի կազմման չափորոշիչները և ոչ նյութական մշակութային ժառանգության արժեքների ցանկը հաստատելու մասին" (PDF). gov.am (erməni). Government of Armenia. March 2010. 8–11. 4 January 2015 tarixində arxivləşdirilib (PDF).
- ↑ Diana Der-Hovanessian. The Circle Dancers. 1996