Yan çayı (serb. Јањ) — Balkanlardan axan çay. Çay Bosniya və Herseqovinanın bir hissəsi olan Serb Respublikası ərazisində yerləşir. Pliva çayının sağ qolunu təşkil edir. Yan həmçinin coğrafi, tarixi və bir mədəni bir vilayət adıdır. Burada Şipovo icması yerləşir[1]
| Yan çayı | |
|---|---|
| serb. Јањ | |
 | |
| Ölkə |
 Bosniya və Herseqovina |
| Uzunluğu | 14,35 km |
| Su sərfi | 14,12 m³/san |
| Su hövzəsi | Dunay |
| Hövzəsinin sahəsi | 27,292 km² |
 Vikianbarda əlaqəli mediafayllar | |
Yan çayı Şipovo icmasına daxil olan Babiça və Stroisa kəndləri arasındakı ərazidən başlayır. Mənbə 612 m yüksəklikdə yerləşir. Yuxarı axarlarda dərinliyi 200 metr olan kanyondan axır. Şipov şəhərinin şimalından axır.
Şəhərdən 9 km aralıda çay Yan adalarını əmələ gətirir. Adaların uzunluğu 1 km çatır. Bu hissədə çay kiçik qollara bölünür. Sonradan isə birləşir. Yan adaları turistik ərazi hesab edilir. Yan çayının axdığı kanyon Serb Respublikasının təbiət abisəsidir. Yan çayı Şipop şəhərindən 1 km cənub-şərqdə Pliva çayına tökülür. Kanyon mezazoy dövrünə aiddir və əhəng daşından təşkil olunmuşdur. Burada Roma imperiyası dönəminə aid qaya üzərində abid vardır.
Çay qızılbalıqlarla zəngindir. Bu səbəbdən turistlər arasında məşhurdur. Çay həmçinin Çipova icması üçün işməli su mənvbəyi rolunu oynayır.
Yan həmçinin bir tarixi, coğrafi və mədəni bir vilayətdir. Şipovadan Kupresə qədər uzanır. Vilayətə 18 kənd daxildir. Bu kəndlər yan çayı bounca yerləşir. Yan vulayətinə Şipov vilayətinin 85 % daxildir. Ərazisi 450 km ərazini əhatə edir. Bura Yan platosu, Qrbaçiç çölü, Vıtoroq dağı, Vaqan mağarası, Qloqovas monastrı kimi görməli yerlər daxildir.
- ↑ Јањски гласник, бр. 1, Завичајно удружење Јањана, Нови Сад (2010)
- Мала енциклопедија Просвета (3). Београд: Просвета. 1985. ISBN 978-86-07-00001-2.
- Марковић, Јован Ђ. Енциклопедијски географски лексикон Југославије. Сарајево: Свјетлост. 1990. ISBN 978-86-01-02651-3.