Yan Çixold (alm. Jan Tschichold; 2 aprel 1902[1][2][…] və ya 2 may 1902[3], Leypsiq, Saksoniya[4] – 11 avqust 1974[1][2][…], Lokarno[d], Ticino[4]) — Almaniyalı qrafik dizayneri, rəssamı, tipoqrafı, yazıçısı və müəllimi.
| Yan Çixold | |
|---|---|
| alm. Jan Tschichold | |
_by_Erling_Mandelmann.jpg) | |
| Doğum tarixi | 2 aprel 1902[1][2][…] və ya 2 may 1902[3] |
| Doğum yeri | |
| Vəfat tarixi | 11 avqust 1974[1][2][…] (72 yaşında) |
| Vəfat yeri | |
| Təhsili |
|
| Fəaliyyəti | tipoqraf[d], qrafik dizayner, mühazirəçi, dizayner, qrafika ustası[d], tipoqraf[d] |
 Vikianbarda əlaqəli mediafayllar | |
Yan Çixold 2 aprel 1902-ci ildə Leypsiq şəhərində anadan olmuşdur. Gənc yaşlarından sənətə maraq göstərmiş və 1921-ci ildə Leypsiq Sənət Məktəbinə daxil olmuşdur. Burada o, ənənəvi tipografiya və dizayn sahəsində ilk təhsilini almışdır.[5]
Yan Çixold 1920-ci illərdə Almaniyada Bauhaus hərəkatı və digər modernist incəsənət cərəyanlarının təsiri altına düşmüşdür. 1930-cu illərdə Yan Çixold modernist tipografiyanı təbliğ etməyə başlamış, özünün "Die Neue Typographie" (Yeni Tipografiya) adlı əsərini yazmışdır. Bu kitab yeni tipografiya prinsiplərinin geniş yayılmasında mühüm rol oynamışdır və Tschichold'un ən məşhur işlərindən biri sayılır. Kitabda, minimalist yanaşmalara əsaslanan açıq və aydın tipografiaya dair nəzəriyyələr və praktiki təlimatlar təqdim etmişdir.[6]
Yan Çixoldun ən böyük töhfələrindən biri, yeni tipoqrafiyanın əsaslarını qoymuş olmasıdır. Onun dizaynında tipografiyanın yalnız estetika ilə deyil, həm də funksionallıq və oxunaqlılıqla əlaqəli olması vurğulanırdı. Yan Çixold xüsusilə yazı ölçüsü, sətir aralığı, şriftlər və düzülüş məsələlərinə diqqət yetirərək, yazılı materialların daha yaxşı başa düşülməsi və təsirli olmasını təmin edirdi.[7]
Onun ən tanınmış işlərindən biri, 1929-cu ildə hazırladığı "Penguin Books" üçün dizayn etdiyi kitab üzləridir. Yan Çixold burada sadə, lakin çox güclü bir dizayn estetikası tətbiq edərək, böyük kommersiya nəşriyyatına müasir və cazibədar bir görünüş gətirmişdir.
1940-cı illərin əvvəllərində, Yan Çixold bir qədər daha ənənəvi dizayn prinsiplərinə dönərək, klassik tipografiyaya və "san-serif" şriftlərə meyl etməyə başlamışdır. O, 1930-cu illərdəki modernist yanaşmalardan uzaqlaşaraq, daha klassik və təbii üslublara keçmişdir. Bu dəyişiklik onun karyerasında əhəmiyyətli bir mərhələ olmuşdur, çünki o, dizaynın və tipografiyanın yalnız funksional deyil, həm də mədəni və tarixi dəyərlərini qorumaq zərurətini hiss etmişdir.[8]
O, şrift və onun tarixi, tipoqrafiya sənəti və Çin qrafikası haqqında əllidən çox kitab yazmışdır. 1965-ci ildə Yan Çixold Fəxri Kral Dizayneri rütbəsinə yüksəldildi.
Yan Çixold 1974-cü ildə Lokarnodakı xəstəxanada vəfat etdi.
- ↑ 1 2 3 4 Bibliothèque nationale de France BnF identifikatoru (fr.): açıq məlumat platforması. 2011.
- ↑ 1 2 3 4 Jan Tschichold // Encyclopædia Britannica (ing.).
- ↑ 1 2 The Fine Art Archive. 2003.
- ↑ 1 2 3 4 Deutsche Nationalbibliothek Record #118624350 // Gemeinsame Normdatei (alm.). 2012—2016.
- ↑ Vasilieva E. (2022) Jan Tschichold and the concept of the new: a picture of the world and an artistic program // Terra Artis. Arts and Design, 3, 34-49.
- ↑ Stirton, Paul (2019). Jan Tschichold and the New Typography: graphic design between the World Wars. Bard Graduate Center Gallery. New York City: Yale University Press.
- ↑ Doubleday, Richard B. Jan Tschichold, Designer: The Penguin Years (2006. Oak Knoll Press & Lund Humphries)
- ↑ Haley, Allan; Poulin, Richard; Tselentis, Jason; Seddon, Tony; Leonidas, Gerry; Saltz, Ina; Henderson, Kathryn. Typography, referenced : a comprehensive visual guide to the language, history, and practice of typography. Beverly, MA: Rockport Publishers. 2012. 105. ISBN 9781610582056. OCLC 785574282.
- Aynsley, Jeremy. Graphic Design in Germany, 1890–1945 (2000. University of California Press) ISBN 0-520-22796-4.
- Blackwell, Lewis. 20th Century Type (2004. Yale University Press) ISBN 0-300-10073-6.
- Günter Bose und Erich Brinkmann (Hrsg.): Jan Tschichold: Schriften 1925–1974. (Zwei Bände) Band 1: 1925–1947, Band 2: 1948–1974, Brinkmann & Bose, Berlin, 1992. ISBN 3-922660-37-1.
- Hans Rudolf Bosshard: Max Bill kontra Jan Tschichold. Der Typografiestreit in der Moderne. Niggli, Zürich, 2012, ISBN 978-3-721-20833-7.
- Bringhurst, Robert. The Elements of Typographic Style (1992. Hartley & Marks) ISBN 0-88179-033-8.
- Burke, Christopher. Active literature. Jan Tschichold and New Typography (2007. Hyphen Press) ISBN 978-0-907259-32-9.
- de Jong, Cees W., Alston W. Purvis, Martijn F. Le Coultre, Richard B. Doubleday and Hans Reichart. Jan Tschichold—Master Typographer: His Life, Work & Legacy (2008. Thames & Hudson) ISBN 978-0-500-51398-9.
- Doubleday, Richard B. Jan Tschichold, Designer: The Penguin Years (2006. Oak Knoll Press & Lund Humphries) ISBN 978-1-58456-178-1; ISBN 1-58456-178-5.
- Gerd Fleischmann: Tschichold – na und?, Göttingen, Wallstein Verlag, 2013 (Ästhetik des Buches; 3), ISBN 978-3-8353-1353-8
- Friedl, Friederich, Nicholas Ott and Bernard Stein. Typography: An encyclopedic survey of type design and techniques through history (1998. Black Dog & Leventhal) ISBN 1-57912-023-7.
- Leben und Werk des Typographen Jan Tschichold, mit einer Einleitung von Werner Klemke, der Bibliographie aller Schriften und fünf großen Aufsätzen von Jan Tschichold sowie über zweihundert, teils bunten Abbildungen. Dresden: Verlag der Kunst, 1977.
- Macmillan, Neil. An A–Z of Type Designers (2006. Yale University Press) ISBN 0-300-11151-7.
- McLean, Ruari. Jan Tschichold: A Life in Typography (1997. Princeton Architectural Press) ISBN 1-56898-084-1
- Julia Meer: Neuer Blick auf die Neue Typographie – Die Rezeption der Avantgarde in der Fachwelt der 1920er Jahre. Transcript, Bielefeld 2015, insbes. S. 206–216 und 219 ff. ISBN 978-3-8376-3259-0.
- Meggs, Philip B. History of Graphic Design (1998. John Wiley & Sons) ISBN 0-470-04265-6.
- Vasilieva E. (2022) Jan Tschichold and the concept of the new: a picture of the world and an artistic program // Terra Artis. Arts and Design, 3, 34-49.
- IDEA Magazine No 321: Works of Jan Tschichold. [1]
- Stirton, Paul. Jan Tschichold and the New Typography: graphic design between the World Wars. Bard Graduate Center Gallery. New York City: Yale University Press. 2019. ISBN 978-0-300-24395-6. OCLC 1048946723.
- www.tschichold.de (requires Flash plug-in)
- Short biography of Jan Tschichold at Textism
- Jan Tschichold: a titan of typography
- Finding aid for Jan and Edith Tschichold papers, en:Getty Research Institute
- Presentation Jan Tschichold and New Typography by Paul Stirton at SlidesLive.com