Xristian Daniloviç Fren (almanca:Christian Martin Joachim Frähn), 4 iyun 1782[1], Rostok[1] – 16 avqust 1851[2][1][…], Sankt-Peterburq[1]) — Rusiya şərqşünası.
| Xristian Fren | |
|---|---|
| alm. Christian Martin Joachim Frähn | |
 | |
| Doğum tarixi | 4 iyun 1782[1] |
| Doğum yeri | |
| Vəfat tarixi | 16 avqust 1851[2][1][…] (69 yaşında) |
| Vəfat yeri | |
| Dəfn yeri |
|
| İş yerləri |
|
| Təhsili | |
| Tanınmış yetirmələri | Vladimir Tizenhauzen |
| Üzvlüyü |
|
 Vikianbarda əlaqəli mediafayllar | |
Xristian Fren 1782-ci ildə Almaniyada Rostok şəhərində anadan olmuşdu. 1807-1815-ci illərdə Kazan universitetində çalışmışdı.
X.M.Frenin elmi yaradıcılığında numizmatika əsas yer tuturdu. Yaşadığı illərdə onu «Şərq numizmatikasının knyazı» kimi qəbul edirdilər. Belə ki, o, həqiqətən Rusiyada Şərq numizmatikası elminin əsasını qoymuşdu.[3]
X.M.Fren isə müsəlman numizmatikasının «fundament»ini yaradan görkəmli şəxsiyyətlər hesab edilirlər.
X.M.Frenin Şərq numizmatikasında əsas rolu Cucilər dövrünün sikkəşünaslığının banisi olmasıdır. İlk dəfə X.M.Fren numizmatik materiallara əsaslanaraq Qızıl Orda xanlarının adlarını, hakimiyyət illərini öyrənmiş və Şərq numizmatikasının bir hissəsi kimi təsnifat işlərini dəqiqləşdirmişdir. Onun oxuyub, təyin etdiyi bəzi hökmdarlar haqqında, ümumiyyətlə, yazılı məlumatlar belə yox səviyyəsindədir. Nəticədə, alim doqquz yüzə yaxın Qızıl Orda dövlətinin sikkə tipini təyin etmişdi. Onun elmi yaradıcılığı yalnız Cucilər dövrünün sikkə materiallarının öyrənilməsi ilə tamamlanmamışdı. Ümumiyyətlə, X.M.Frenin yaradıcılığı janr etibarilə üç qrupa bölünür:
1) bir və ya bir neçə yaxın qruplara aid olan sikkələr haqqında monoqrafiya xarakterli elmi işlər; 2) muzey tərəfindən əldə edilən kolleksiyaların və onların içərisindəki ən maraqlı sikkələrin təyin edilməsi; 3) ayri-ayrı dəfinələrin öyrənilməsi.
Bununla da milliyyətcə alman olan, amma həyatını Rusiyada yaşayan X.M.Fren XVIII əsr−XIX əsrin əvvəllərində Rusiyada numizmatika elminin əsasını qoyan alimlərdən olaraq Şərq numizmatikası sırasında Azərbaycan tarixinin bəzi mühüm məsələlərinin öyrənilməsində kifayət qədər əməyi olan insandır.
- ↑ 1 2 3 4 5 6 7 8 9 www.accademiadellescienze.it (it.).
- ↑ 1 2 Bibliothèque nationale de France Christian Martin Frähn // BnF identifikatoru (fr.): açıq məlumat platforması. 2011.
- ↑ Vəliyeva M.İ. Rus alimlərinin əsərlərində Azərbaycan numizmatikası (K.Fren və V.Tizenqauzenin əsərlərinə əsasən) // Tarix və onun problemləri, 2010, №1-2, s. 138-147. s. 140.