Xarəzm qalaları

Xarəzm oazisi, Mərkəzi Asiyanın qərbindəki Amu Dərya çayının deltasında yerləşir.^[2] Bura şimaldan Aral gölü, şərqdən Qızılqum səhrası, qərbdən Üstyurd platosu və cənubdan Qaraqum səhrası ilə sərhədlənir. Bu gün bu ərazi Özbəkistan (Qaraqalpaqıstan Respublikası) və Türkmənistan arasında bölünür.

Xarəzm ərazisində Paleolit dövründən insanlar məskunlaşmışdır. İlk istehkamların tarixi e.ə 7-ci əsrə gedib çıxır və bu ərazilərin sayı, Xarəzmin Əhəmənilər imperiyasının vassal dövləti olduğu dövrdən sonra, e.ə 6–4-cü əsrlərdə daha da artmışdır.^[3]

Xarəzm, e.ə 4-cü əsr və eramızın 1-ci əsrində müstəqil dövlət olmuşdur. Yunan tarixçisi Arriyan qeyd edir ki, Xarəzmin kralı Farasmenes Səmərqənddə Böyük İskəndəri ziyarət etmiş və ona Xarəzmə qonşu olan əraziləri birləşdirməkdə köməyini təklif etmişdir.^[4] İskəndərin ölümündən sonra yaranan boşluq Mərkəzi Asiyanın böyük hisssində stabilliyi pozdu və Kuşanlar daxil olmaqla qəbilələr yerlərini dəyişdirdi və qərbə köçdü. Kuşanların Xarəzmə təsir göstərməsi ehtimalı yüksək olsa da, Xarəzmin onların imperiyasının bir hissəsi olması qeyri-müəyyəndir.^[3]

4-cü əsrdən etibarən Xarəzm hun, türk və sonralar ərəblərin hücumlarına məruz qalmışdır.^[3]