Xəzər dənizinin bioresursları — Azərbaycanın bioloji müxtəlifliyində dünyanın ən böyük qapalı su hövzəsi olan Xəzər dənizi mühüm rol oynayır. Xəzər dənizi müxtəlif külli miqdarda endemik bitki və heyvan növlərinə malikdir. Xəzər dənizində 100-də çox balıq növü və yarımnövü yaşayır. Onlardan ancaq 40 növ və yarımnövünün vətəqə əhəmiyyəti var. Xəzərin balıq faunasının əksər nümayəndləri dəniz və çay kateqoriyalarına, qalanları isə keçici və yarımkeçicilərə aiddir.
Xəzərin bioresursları Xəzər dənizinin endemik balıq növlərindən biridir. Hal-hazırda dünyada ən böyük nərə sürüləri Xəzər dənizində olub, dünya nərə ehtiyatının 70-80%-nı təşkil edir. Burada nərəkimilərin 6 növü yaşayır: bölgə,uzunburun, nərə, qaya balığı, rus nərəsi, çökə balığı.
Xəzər dənizində nərəkimi balıqların sayının qorunması mqsədilə 2011-ci ildə Kommersiya ovuna moratorium qoyulmuşdur. Hal-hazırda bu balıqların sayının bərpası məqsədilə Ekologiya və Təbii Sərvətlər Nazirliyinin nəzdində 3 nərə balıqartırma zavodu fəaliyyət göstərir. İl ərzində 7-9 milyon nərəkimi balıq körpələri artırılaraq təbii su hövzəsinə buraxılır.
Xəzər dənizində 2 növ qızılbalıq yaşayır- xəzər qızılbalığı və ağ qızılbalıq. Xəzər qızılbalığı keçici balıqdır, əsasən Kür çayında kürü tökür. Balıq körpələri əsasən 1.5-2 il ərzində şirinsulu çaylarda yaşayır və sonra isə dənizə keçirlər.
1950-ci ilə qədər hər il 0.5 min ton balıq ovlanırdı. Kür və araz çayları üzərində bəndlər tikildikdən sonra balıqlar əlverişli oksigen, qida və temperatur rejimi olan təbii kürüləmə yerlərinə keçə bilmirlər. Odur ki bu çaylarda qızılbalığın ehtiyatı kəskin azalmışdır. Bu balığın ehtiyatını bərpa etmək məqsədilə Azərbaycanda Ekologiya və Təbii Sərvətlər Nazirliyinin nəzdində 3 qızılbalıqartırma zavodu fəaliyyət göstərir. Bu zavodlar hər il təxminən 200 min ədəd qızılbalıq körpələri yetişdirərək təbii su hövzələrinə buraxır. Nəticədə qızılbalığın nəslinin kəsilməsi təhlükəsi aradan qalxmışdır.
Xəzər dənizində geniş yayılmış və növlərin çoxluğuna görə Xəzərin balıq faunasının əsasını təşkil edən şirinsu mənşəli balıqlardır. Xəzər dənizində çəki, külmə, çapaq növləri geniş yayılmışdır. 1970-ci illərdan başlayaraq Xəzərdə daha 3 növ çəkikimi balıqlar iqlimləşdirilmişdir. (ağ amur, əlvan və ağ alın). Ekologiya və Təbii Sərvətlər Nazirliyinin nəzdində çəkikimi balıqların artrılması üzrə 3 balıqartırma zavodu və 1 Məntəqə fəaliyyət göstərir. İl ərzində 400 milyondan çox çəkikimi balıq körpələri artırılaraq təbii su hövzəsinə buraxılır.[1][2]
- ↑ "Bioloji ehtiyatlar". 2018-12-20 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2018-12-10.
- ↑ c.e.n.,dos.Ç.N.İsmayılov. Xəzər dənizinin və sahilyanı ərazilərin ekologiyası. Bakı: Bakı Universiteti nəşriyyatı. 2002. səh. 40-50.