Xəlifə sultan əl-Hüseyni (1590, İsfahan – 5 mart 1654, Behşəhr, Mazandaran ostanı) — Səfəvilər dövründə vəzir, sonra baş vəzir (1645-1648).
| Xəlifə sultan əl-Hüseyni | |
|---|---|
| fars. سید علاءالدین سلطانالعلماء آملی | |
.jpg) 19-cu əsrə aid Dehli rəsmi olan Səfəvilərin baş vəziri (solda), çox güman ki, Xəlifə sultan və II Şah Abbas (sağda). | |
| 1623/1624 – 1632 | |
| Əvvəlki | Salman xan Ustaclı |
| Sonrakı | Mirzə Talıb xan |
| 1645 – 1654 | |
| Əvvəlki | Sarı Tağı |
| Sonrakı | Məhəmməd bəy Təbrizi |
| Şəxsi məlumatlar | |
| Doğum tarixi | 1592/1593 |
| Doğum yeri | İsfahan (əslən Amül) |
| Vəfat tarixi | |
| Vəfat yeri | Əşrəf, Mazandaran |
| Dəfn yeri | |
| Fəaliyyəti | alim, dövlət xadimi, siyasətçi, şair, yazıçı, ruhani[d] |
| Atası | Mirzə Rəfi əd-Din Məhəmməd |
| Anası | Adı açıqlanmayan Mərəşi zadəgan qadın |
| Həyat yoldaşı | Xanağa bəyim |
| Uşağı | |
| Ailəsi | Mərəşilər |
| Dini | İslam[1], on iki imam şiəliyi[1] |
| Elmi fəaliyyəti | |
| Elm sahəsi | siyasət, fiqh |
Əsl adı Seyid Əlaəddin ibn Mir Rəfiəddin Məhəmməd bin Mir Şücaəddin Hüseynidir. Xəlifə sultan kimi tanınırdı. Xəlifə sultan Təbriz şəhərində anadan olmuşdu. Seyid əsillidir. Onlara Mərəşiyyə seyidləri deyirdilər. I Şah Abbas Səfəvinin anası tərəfdən qohumu idi.
I Şah Abbas Səfəvinin vaxtında vəzir idi. Şah Səfi hakimiyyətə gəldikdən sonra 1632-ci ildə onu həmin vəzifədən kənarlaşdırdı. Onun yerinə Mirzə Əbutalib xan Ordubadi təyin olundu.
I Şah Abbas Səfəvinin vaxtında adi vəzir olan Xəlifə sultan 1645-ci ildə, II Şah Abbas Səfəvi tərəfindən vəziri-əzəm vəzifəsinə yüksəldi.[2] Gürcü müəllifi Parsadan Qorqicanidze yazır: "Qorçubaşı Canı xan etimadəddövlə Mirzə Tağını öldürdü. Onun ölümünün səkkizinci günündə etimadəddövlə vəzifəsini Xəlifə sultana verdilər.[3] II Şah Abbas Səfəvinin hakimiyyətinin ilk illərindəki daxili çəkişmələr dövləti zəiflətmiş və onun fəal xarici siyasət aparmaq imkanlarını məhdudlaşdırmışdı.
Xəlifə sultan əl-Hüseyni 1653-cü ildə Mazandaranda vəfat etdi.
- ↑ 1 2 https://web.archive.org/web/20160305231406/http://www.icnc.ir/index.aspx?pid=289&metadataID=cbcbcf03-61ac-4794-8343-6c464303a0fb.
- ↑ Məhəmməd Tahir Nəsrabadi, Təzkireyi-Nəsrabadi, Tehran, 1317, səh.15-16.
- ↑ Парсадан Горгиджанидзе, История Грузии, Тбилиси, «Мецниереба», 1990, ст.105-106.