^?

| dillərin_növü = Danışıq dilləri<ref name=Ethnologue>[[Ethnologue]]: [https://www.ethnologue.com/country/tr/languages ''Ethnologue Languages of the World – Turkey''], Retrievedİstifadə tarixi: 15 Octoberoktyabr 2017.</ref>

| əhalisinin_sıxlığı = 106<ref name="Population density in Turkey">{{cite web|url=http://www.turkstat.gov.tr/PreIstatistikTablo.do?istab_id=1591|title=Annual growth rate and population density of provinces by years, 2007–2015|publisher=Turkish Statistical Institute|access-date=10 Novembernoyabr 2016}}</ref>

| ÜDM_AQP = {{artım}} $2.347&nbsp;trilyon<ref name=IMF-WEO>{{cite web |url=https://www.imf.org/external/pubs/ft/weo/2019/02/weodata/weorept.aspx?pr.x=48&pr.y=15&sy=2017&ey=2021&scsm=1&ssd=1&sort=country&ds=.&br=1&c=186&s=NGDPD%2CPPPGDP%2CNGDPDPC%2CPPPPC&grp=0&a= |title=World Economic Outlook Database, October 2019 |publisher=[[International Monetary Fund]] |website=IMF.org |access-date=16 Octoberoktyabr 2019}}</ref>

| İİİ_mənbə = <ref name="HDI">{{cite web |url=http://hdr.undp.org/sites/default/files/hdr2019.pdf |title=2019 Human Development Report |year=2019 |accessdate=9 Decemberdekabr 2019 |publisher=United Nations Development Programme }}</ref>

[[324]]-cü ildə Roma İmperatoru [[I Konstantin]] imperiyanın paytaxtını [[Bizantion]]a köçürdü və şəhərin adını [[Nova Roma]] olaraq dəyişdirdi.<ref name="A companion to Ancient Macedonia">Joseph Roisman, Ian Worthington. [https://books.google.com/books?id=QsJ183uUDkMC&pg=PA345&lpg=PA345&dq=Achaemenid+Persians+ruled+balkans&source=bl&ots=K7qasgPG1K&sig=lkiajbVuNcHEbI5Lz3MnvIUBG1U&hl=nl&sa=X&ei=sb6RVP2qHoPUaqeGgZgE&ved=0CEkQ6AEwBQ#v=onepage&q=Achaemenid%20Persians%20ruled%20balkans&f=false "A companion to Ancient Macedonia"] John Wiley & Sons, 2011. {{ISBN|1-4443-5163-X}} pp. 135–138, 343</ref> [[I Feodosi]]nin iki oğlu [[395]]-ci ildə atası öldükdən sonra Roma İmperiyasını ikiyə bölüşdülər. [[Konstantinopol]] kimi xalq arasında adı geniş yayılan şəhər [[Şərqi Roma İmperiyası]]nın paytaxtı oldu. [[Bizans İmperiyası]]nın əhəmiyyətli bir hissəsi sonrakı illərdə Şərqi Roma İmperiyası olaraq tanındı və Türkiyənin bir çox ərazisində [[orta əsrlər]]in sonlarına qədər mövcudluğunu davam etdirdi.<ref name="PersiansInAsiaMinor">{{cite web|url=http://www.wsu.edu/~dee/GREECE/PERSIAN.HTM |url-status=dead|archiveurl=https://www.webcitation.org/5uNLYWJA2?url=http://www.wsu.edu/~dee/GREECE/PERSIAN.HTM |archivedate=20 Novembernoyabr 2010 |title=Ancient Greece: The Persian Wars |author=Hooker, Richard |publisher=Vaşinqton Ştat Universiteti |access-date=22 dekabr 2006 |date=6 iyun 1999}}</ref><ref name="AlexanderToRome">{{cite web|url=http://www.metmuseum.org/toah/ht/04/waa/ht04waa.htm|archiveurl=https://web.archive.org/web/20061214003932/http://www.metmuseum.org/toah/ht/04/waa/ht04waa.htm|archivedate=14 dekabr 2006|title=Anatolia and the Caucasus (Asia Minor), 1000 B.C. – 1 A.D. in ''Timeline of Art History.''|author=Metropol muzeyi|authorlink=Metropol muzeyi|publisher=Nyu-York: Metropol İncəsənət Muzeyi|access-date=21 dekabr 2006|date=oktyabr 2000}}</ref>

Osmanlı İmperiyası [[Qərbi Avropa]]da [[İntibah dövrü|intibah]], [[elmi inqilab]], [[maarifçilik]] və [[sənaye inqilabı]] kimi yeniliklərə tab gətirə bilməyərək geridə qaldı.<ref name=autogenerated1>{{cite book|author=Stanford J. Shaw|title=History of the Ottoman Empire and Modern Turkey|url={{Google books |plainurl=yes |id=Xd422lS6ezgC |page=213 }} |access-date=15 iyun 2013|volume=1|year=1976|publisher=Cambridge University Press|isbn=978-0-521-29163-7|page=213}}</ref> [[Osmanlı-Müqəddəs İttifaq müharibəsi|Müqəddəs İttifaq müharibələri]] bitdikdən sonra [[1699]]-cu ildə imzalanan [[Karlovitsa müqaviləsi]]ndən sonra Osmanlı İmperiyası yavaş-yavaş geriləməyə başladı. [[XIX əsr]]də [[Tənzimat fərmanı]], ölkəni modernləşdirmək məqsədi güdürdü. Lakin [[modernizm]] məqsədli bu və digər bir çox islahatlar uğursuz nəticə verdi. Bundan əlavə, ölkənin ərazi bütövlüyünü qorumaq üçün inkişaf etdirilən və birlikdə yaşayan müxtəlif dini və etnik mənşəli insanların fikirlərini özündə cəmləşdirən Osmanlı hərəkatı müvəffəq olmadı və parçalanmanın qarşısını ala bilmədi. [[1854]]-cü ildə [[Krım müharibəsi]] dövründə Osmanlı dövləti ilk dəfə xarici borc almalı olmuş, lakin alınan borcları ödəyə bilməmişdir.<ref>Palabiyik, Hamit, ''Turkish Public Administration: From Tradition to the Modern Age'', (Ankara, 2008), 84.</ref><ref>{{cite book |url=http://www.ari.nus.edu.sg/docs/Aceh-project/full-papers/aceh_fp_ismailhakkigoksoy.pdf |archive-url=https://wayback.archive-it.org/all/20080119135247/http://www.ari.nus.edu.sg/docs/Aceh-project/full-papers/aceh_fp_ismailhakkigoksoy.pdf |url-status=dead |archive-date=19 yanvar 2008 |author=Ismail Hakki Goksoy |title=''Ottoman-Aceh Relations According to the Turkish Sources'' |access-date=7 Decemberdekabr 2018 }}</ref>

[[Konstitusiya Məhkəməsi (Türkiyə)|Konstitusiya məhkəməsi]] qanunların və konstitusiya qərarlarının uyğunluğu barədə qərar vermək məsuliyyəti daşıyır. İnzibati iddialar və digər yüksək vəzifəli şəxslər üçün son məhkəmə Ali Apelyasiya məhkəməsidir.<ref name="TR_Constit">{{cite web|url=http://www.byegm.gov.tr/mevzuat/anayasa/anayasa-ing.htm|archiveurl=https://web.archive.org/web/20070203170110/http://www.byegm.gov.tr/mevzuat/anayasa/anayasa-ing.htm|archivedate=3 fevral 2007|title=Turkish Constitution|author=Turkish Directorate General of Press and Information|publisher=Turkish Prime Minister's Office|access-date=16 Decemberdekabr 2006|date=17 Octoberoktyabr 2001}}</ref><ref>{{cite web |title=Temyiz nedir? Temyiz başvuru süresi nedir? |url=https://www.hurriyet.com.tr/gundem/temyiz-nedir-temyiz-basvuru-suresi-nedir-41011256 |website=www.hurriyet.com.tr |accessdate=16 may 2020 |language=tr}}</ref><ref>{{cite web |title=Tarihçe |url=https://www.yargitay.gov.tr/tarihce |website=T.C. Yargıtay Başkanlığı |accessdate=16 may 2020}}</ref><ref>{{cite web |last1=Şafak |first1=Yeni |title=Yüksek mahkeme karmaşasına çözüm Temyiz Mahkemesi |url=https://www.yenisafak.com/hayat/yuksek-mahkeme-karmasasina-cozum-temyiz-mahkemesi-490010 |website=Yeni Şafak |accessdate=16 may 2020 |language=tr-TR |date=21 fevral 2013}}</ref>

Hər iki cins üçün [[ümumi seçki hüququ]], [[1933]]-ci ildən bəri Türkiyədə tətbiq olunur və 18 yaşına girmiş hər Türk vətəndaşı seçki hüququna malikdir. Türkiyədə 85 seçki bölgəsi var və bu seçki bölgələrindən namizəd olan 18 yaş üstü şəxslərdən 600-ü beş il aralıqlarla siyahı üsulu majoritar seçki sistemi yolu ilə millət vəkili seçilir.<ref>{{Cite news|url=http://news.bbc.co.uk/2/hi/europe/1466160.stm|title=Euro court backs Turkey Islamist ban|publisher=BBC|access-date=14 Decemberdekabr 2006|date=31 iyul 2001}}</ref><ref>{{Cite news|url=http://news.bbc.co.uk/2/hi/europe/2850601.stm|title=Turkey's Kurd party ban criticised|publisher=BBC|access-date=14 Decemberdekabr 2006|date=14 mart 2003}}</ref><ref name="BYEGM_TrPolSys">{{cite web|url=http://www.byegm.gov.tr/REFERENCES/Structure.htm|archiveurl=https://web.archive.org/web/20070203025134/http://www.byegm.gov.tr/REFERENCES/Structure.htm|archivedate=3 fevral 2007 |title=Political Structure of Turkey|author=Turkish Directorate General of Press and Information|publisher=Turkish Prime Minister's Office|access-date=14 Decemberdekabr 2006|date=24 avqust 2004}}</ref> Konstitusiya məhkəməsi anti-dünyəvi və ya separatist hesab etdiyi siyasi partiyaların dövlət maliyyəsini və ya tamamilə fəaliyyətlərini ləğv etmək hüququna malikdir. Ölkədə 10% [[seçki həddi]] tətbiq olunur.<ref name="FleetFaroqhi2008p357">{{cite book|author1=Kate Fleet|author2=Suraiya Faroqhi|author3=Reşat Kasaba|title=The Cambridge History of Turkey|url={{Google books |plainurl=yes |id=iOoGH4GckQgC |page=357 }} |access-date=13 iyun 2013|year= 2008|publisher=Cambridge University Press|isbn=978-0-521-62096-3|pages=357–358}}</ref>

[[1923]]-cü ildə respublikanın elan olunmasından bəri ölkənin [[Dünyəvilik|dünyəviliy]]i vacib bir mövzu olmuşdur. Türkiyədə [[Islamçılıq|islamçılar]] və [[Atatürk islahatları|Atatürkün islahatları]]nı dəstəkləyən [[Atatürkçülük|kəmalistlər]], ictimai həyatında dinin uyğun rolu mövzusunda müzakirələr yaşayan iki əleyhdar tərəfdir. Kəmalistlər dünyəvi konstitusiya demokratiyasının və qərbləşdirilmiş dünyəvi həyat tərzinin tərəfdarıdır.<ref>{{cite news|title=Turkey quickly sliding into authoritarian rule after move to increase Erdogan's powers|url=https://www.independent.co.uk/news/world/europe/turkey-increase-executive-powers-president-recep-tayyip-erdogan-authoritarian-rule-government-a7501666.html|newspaper=The Independent|access-date=9 yanvar 2017|date=30 Decemberdekabr 2016}}</ref><ref>{{cite news|last1=Chan|first1=Sewell|title=Turkey's Parliament Starts Debate on Expansion of President's Powers|url=https://www.nytimes.com/2017/01/09/world/middleeast/turkeys-parliament-starts-debate-on-expansion-of-presidents-powers.html|newspaper=The New York Times|access-date=9 yanvar 2017|date=9 yanvar 2017}}</ref><ref>{{cite news|last1=Dombey|first1=Daniel|title=Turkey's Erdogan lurches toward authoritarianism|url=https://www.ft.com/content/e89e8d74-cfc1-11e3-a2b7-00144feabdc0|newspaper=Financial Times|access-date=10 yanvar 2017}}</ref><ref>{{cite news|title=Can Turkey's Democracy Survive President Erdogan?|url=https://www.nytimes.com/2016/11/02/opinion/can-turkeys-democracy-survive-president-erdogan.html|newspaper=The New York Times|access-date=10 yanvar 2017|date=1 Novembernoyabr 2016|last1=Board|first1=The Editorial}}</ref> [[İqtisadiyyat]], [[təhsil]] və digər ictimai xidmətlərə dövlət sərmayesinin tərəfdarıdırlar.<ref>{{cite news|last1=Braun|first1=Stefan|title=Europarat sieht Türkei auf dem Weg in die Autokratie|url=http://www.sueddeutsche.de/politik/erdoan-autokratie-tendenz-in-tuerkei-1.3399343|publisher=Süddeutsche Zeitung|access-date=3 mart 2017|language=de|newspaper=Sueddeutsche.de|date=28 fevral 2017}}</ref><ref>{{cite news|title=EU: Bericht: Europarat sieht Türkei auf dem Weg in die Autokratie|url=http://www.zeit.de/news/2017-03/01/eu-bericht-europarat-sieht-tuerkei-auf-dem-weg-in-die-autokratie-01004203|newspaper=Die Zeit|access-date=3 mart 2017|date=1 mart 2017|archive-url=https://web.archive.org/web/20170304035323/http://www.zeit.de/news/2017-03/01/eu-bericht-europarat-sieht-tuerkei-auf-dem-weg-in-die-autokratie-01004203|archive-date=4 mart 2017|url-status=dead}}</ref><ref>{{cite web|title=Türkei: Europarat warnt vor drohender Autokratie|url=https://www.tagesschau.de/ausland/tuerkei-yuecel-105.html|publisher=Tagesschau|access-date=3 mart 2017|language=de-DE}}</ref> [[1980]]-ci illərdən bəri ölkədə gəlir bərabərsizliyinin və sinif ayrıseçkiliyinin artması, nəzəri olaraq səlahiyyət, ictimai həmrəylik və sosial ədalət öhdəliyini dəstəkləyən, lakin praktikada mübahisələrə səbəb olan İslam populizminə səbəb olmuşdur.<ref>{{cite news|title=The Latest: Turkey releases official referendum results|url=https://www.washingtonpost.com/world/europe/the-latest-turkey-releases-official-referendum-results/2017/04/27/d1239790-2b74-11e7-9081-f5405f56d3e4_story.html|newspaper=Washington Post|access-date=2 May 2017}}</ref><ref>{{cite web|title=Turkey referendum: Erdogan declares victory|url=http://edition.cnn.com/2017/04/16/europe/turkey-referendum-results-erdogan/|publisher=CNN|access-date=2 May 2017}}</ref><ref name="euronewsreferendum">{{cite web|title=Turkish constitutional referendum: TRexit from parliamentary democracy?|url=http://www.euronews.com/2017/03/13/view-turkish-constitutional-referendum-trexit-from-parliamentary-democracy|website=euronews.com|access-date=14 mart 2017}}</ref><ref name="independent.co.ukx">{{cite web|title=Turkey constitutional changes: what are they, how did they come about and how are they different?|url=https://www.independent.co.uk/news/world/europe/turkey-president-recep-tayyip-erdogan-referendum-constitutional-reform-a7539286.html|website=independent.co.uk|access-date=28 mart 2017|date=21 yanvar 2017}}</ref>

Türkiyədə insan haqqları, beynəlxalq mühitdə qınanlımış və müxtəlif müzakirələrə yol açmışdır. [[1998]]-[[2008]] illəri arasında [[Avropa İnsan Hüquqları Məhkəməsi]] tərəfindən xüsusilə azad yaşamaq hüququ olmaqla ümumi insan haqları pozuntuları və azadlıq pozuntuları səbəbiylə Türkiyə əleyhinə 1.600 qərar alınmışdır.<ref>{{cite web|url=http://www.europarl.europa.eu/en/pressroom/content/20101025IPR90072|title=Human rights in Turkey: still a long way to go to meet accession criteria|publisher=European Parliament Human Rights committee|date=26 Octoberoktyabr 2010|access-date=9 fevral 2013}}</ref> [[Kürdlər|Kürd]], [[qadın]], [[LGBT]] hüquqları və [[mətbuat azadlığı]] kimi digər məsələlər də böyük mübahisələrə səbəb olmuşdur.<ref name="ETCHR1">{{cite news|title=European Court of Human Rights: Turkey Ranks First in Violations in between 1959–2011|url=http://bianet.org/english/human-rights/138337-turkey-ranks-first-in-violations-in-between-1959-2011|accessdate=29 Decemberdekabr 2015|work=Bianet – Bagimsiz Iletisim Agi}}</ref><ref name="AnnualETCHR">{{cite journal|title=Annual report|date=2014|issue=The European Court of Human Rights|url=http://echr.coe.int/Documents/Annual_Report_2014_ENG.pdf|accessdate=29 Decemberdekabr 2015}}</ref><ref>{{cite book|last1=McKiernan|first1=Kevin|title=The Kurds: A People in Search of Their Homeland|date=2006|publisher=St. Martin's Press|location=New York|isbn=978-0-312-32546-6|page=[https://archive.org/details/kurdspeopleinsea00mcki/page/130 130]|edition=1st|url=https://archive.org/details/kurdspeopleinsea00mcki|url-access=registration}}</ref><ref>{{cite book|last1=Neuberger|first1=Benyamin|editor1-last=Bengio|editor1-first=Ofra|title=Kurdish Awakening: Nation Building in a Fragmented Homeland|date=2014|publisher=Univ of Texas Press|location=[S.l.]|isbn=978-0-292-75813-1|page=27 |url=https://books.google.com/books?id=caCDBAAAQBAJ}}</ref> Son zamanlarda Türkiyədə qeydə alınan insan hüquqları pozuntuları, [[Avropa İttifaqı|Avropa Birliyi]] üzvlüyünə bir maneə olaraq qalmağa davam edir.<ref>{{cite book|last1=Eder|first1=Mine|editor1-last=Lust|editor1-first=Ellen|title=The Middle East|date=2016|publisher=CQ Press|isbn=978-1-5063-2930-7|edition=14|chapter-url=https://books.google.com/books?id=Q_nlCgAAQBAJ|chapter=Turkey|quote=The Turkish military responded with a ferocious counterinsurgency campaign that led to the deaths of nearly 40,000 people, most of them Turkish Kurdish civilians, and the displacement of more than three million Kurds from southeastern Turkey.}}</ref><ref name=amnesty1>{{cite web |title=Damning evidence of war crimes by Turkish forces and allies in Syria |url=https://www.amnesty.org/en/latest/news/2019/10/syria-damning-evidence-of-war-crimes-and-other-violations-by-turkish-forces-and-their-allies/ |website=Amnesty International |date=18 Octoberoktyabr 2019}}</ref> [[Jurnalistləri Müdafiə Komitəsi]]ndən verilən məlumata görə, illərdir ölkəni idarə edən [[Ədalət və İnkişaf Partiyası|AKP]] hökuməti dünyada mətbuat azadlığı baxımından ən böyük təzyiqlərdən birini tətbiq edir.<ref>{{cite book|last=Zürcher|first=Erik J.|title=Turkey A Modern History, Revised Edition|url=https://books.google.com/books?id=qaC24BFy4JQC&pg=PA263|year=2004|publisher=I.B.Tauris|isbn=978-1-85043-399-6|page=263}}</ref> Ölkədəki bir çox jurnalist [[Ergenekon]] və [[Balyuzak yarımadası|Balyoz]] kimi müxtəlif iddialar və [[2016]]-cı ildə baş vermiş [[Türkiyədə dövlət çevrilişinə cəhd (2016)|çevriliş cəhdindən]] sonra aparılan təmizlik işlərində "terrorizm" və "dövlət əleyhinə fəaliyyət" ittihamları ilə həbs olundu.<ref>{{cite news|title=Lice'nin Fis köyünde PKK'nın kuruluşunu kutladılar|url=http://www.milliyet.com.tr/lice-nin-fis-ilcesinde-pkk-nin-gundem-1975981/|accessdate=2 iyul 2015|work=Hürriyet Daily News|date=27 Novembernoyabr 2014}}</ref><ref>"[https://www.reuters.com/article/us-turkey-security-newspaper/turkish-court-orders-release-of-journalists-during-their-trial-idUSKCN1GL2OR Turkish court orders release of journalists during their trial]". Reuters. 9 mart 2018.</ref> Jurnalistlərə qarşı "türkçülüyü alçaltmaq" və "məhkəmə sisteminə təsir göstərmək" ittihamları ilə müxtəlif iddialar irəli sürüldü və hökumətin mətbuatda özünütənzərəni gizlətdiyi iddia edildi.<ref>{{cite book|last1=White|first1=Paul|title=The PKK: Coming Down from the Mountains|date=2015|publisher=Zed Books Ltd.|isbn=978-1-78360-040-3|url=https://books.google.com/?id=5hBkDgAAQBAJ&pg=PT79&lpg=PT79&dq=PKK+autonomy+and#v=onepage&q=PKK%20autonomy%20and&f=false|accessdate=24 iyul 2017|language=en}}</ref><ref>{{cite book|last1=Stanton|first1=Jessica A.|title=Violence and Restraint in Civil War: Civilian Targeting in the Shadow of International Law|date=2016|publisher=Cambridge University Press|isbn=978-1-107-06910-7|page=217|url=https://books.google.com/?id=1NX4DAAAQBAJ&pg=PA217&lpg=PA217&dq=PKK+demands+autonomy#v=onepage&q=PKK%20demands%20autonomy&f=false|accessdate=24 iyul 2017|language=en}}</ref><ref>{{cite news|last1=France-Presse|first1=Agence|title=Turkish lecturer to be put on trial for posing exam question on PKK leader|url=https://www.theguardian.com/world/2016/feb/03/turkish-lecturer-to-be-put-on-trial-for-posing-exam-question-on-pkk-leader|accessdate=24 iyul 2017|work=The Guardian|date=2 fevral 2016}}</ref><ref>{{cite news|title=Ever closer to independence|url=https://www.economist.com/news/international/21644167-iraqs-kurds-are-independent-all-name-they-must-play-their-cards-cleverly-if-they|accessdate=24 iyul 2017|work=The Economist}}</ref> [[2013]]-ci ildə [[Jurnalistləri Qoruma Komitəsi]], Türkiyədə 211 jurnalistin həbsə atıldığını hesabat edərək ölkənin bu rəqəmlə ən çox jurnalist həbs edən ölkə sıralamasında [[İran]], [[Eritreya]] və [[Çin Xalq Respublikası|Çin]]i keçərək üst hissələrə yerləşdirdiyini bildirmişdir.<ref name="ETCHR1">{{cite news|title=European Court of Human Rights: Turkey Ranks First in Violations in between 1959–2011|url=http://bianet.org/english/human-rights/138337-turkey-ranks-first-in-violations-in-between-1959-2011|accessdate=29 Decemberdekabr 2015|work=Bianet – Bagimsiz Iletisim Agi}}</ref><ref name="AnnualETCHR">{{cite journal|title=Annual report|date=2014|issue=The European Court of Human Rights|url=http://echr.coe.int/Documents/Annual_Report_2014_ENG.pdf|accessdate=29 Decemberdekabr 2015}}</ref> Digər tərəfdən [[Freemuse]], doqquz musiqiçinin əsərlərinə görə həbs olunduğunu və musiqiçilərin həbsi baxımından ölkənin [[Rusiya]] və [[Çin Xalq Respublikası|Çin]]dən sonra üçüncü sırada olduğunu müəyyən etdi.<ref name="hum1">{{cite journal|title=The European Court of Human Rights: Case of Benzer and others v. Turkey|date=24 mart 2014|issue=Procedure|page=3|url=http://hudoc.echr.coe.int/app/conversion/pdf/?library=ECHR&id=001-128036&filename=001-128036.pdf}}</ref><ref name="tort1">{{cite journal|title=The prohibition of torture|date=2003|issue=Torturing|pages=11, 13|url=http://www.echr.coe.int/LibraryDocs/HR%20handbooks/handbook06_en.pdf|accessdate=29 Decemberdekabr 2015}}</ref><ref>{{cite book|title=Human Rights Watch|publisher=Human Rights Watch|page=[https://archive.org/details/humanrightswatch00huma_0/page/7 7]|url=https://archive.org/details/humanrightswatch00huma_0|url-access=registration|year=1998}}</ref> Köhnə [[Amerika Birləşmiş Ştatları|ABŞ]] [[ABŞ Dövlət Departamenti|Dövlət Departamenti]] spikeri [[Filip Krouley]], "Türkiyədə jurnalistlərə qarşı təhdid ehtiva edən meyllər haqqında geniş həcmli narahatlıqlarının olduğunu" ifadə etmişdir.<ref>{{cite book|last1=Gunes|first1=Cengiz|last2=Zeydanlioğlu|first2=Welat|title=The Kurdish question in Turkey : new perspectives on violence, representation, and reconciliation|date=2014|publisher=Taylor and Francis|location=Hoboken, NJ|isbn=978-1-135-14063-2|page=98 |url=https://books.google.com/books?id=UVn7AAAAQBAJ}}</ref><ref>{{Cite journal|url=http://www.echr.coe.int/Documents/FS_Police_arrest_ENG.pdf|title=Police arrest and assistance of a lawyer}}</ref><ref>{{cite news|title=Justice Comes from European Court for a Kurdish Journalist|url=http://www.khrp.org/khrp-news/news-archive/2000-news/189-justice-comes-from-european-court-for-a-murdered-kurdish-journalist.html |accessdate=1 yanvar 2016}}</ref> Türkiyə, [[Freedom House]] tərəfindən 'Qismən azad' sinfində qiymətləndirilmişdir.<ref>{{cite news|url=https://www.reuters.com/article/us-turkey-security/turkey-orders-70-army-officers-detained-over-gulen-links-cnn-turk-idUSKBN1H50QN |title=Turkey orders 70 army officers detained over Gulen links – CNN Turk |agency=Reuters|date=29 mart 2018}}</ref><ref>{{cite news |title=Turkey arrests German for spreading Kurdish propaganda: Anadolu |url=https://www.reuters.com/article/us-germany-turkey-security/turkey-arrests-german-for-spreading-kurdish-propaganda-anadolu-idUSKBN1KF2ZX |agency=Reuters |date=25 iyul 2018}}</ref>

[[2016]]-cı ilin [[iyun]]unda [[Avropa Şurası Parlament Assambleyası]]nın, "Türkiyədə Demokratik İdarələrin fəaliyyəti" layihəsi çərçivəsində ölkədə araşdırmalar aparmış və bir çox demokratik təşkilatların fəaliyyəti barədə ciddi şübhələr olduğunu hesabat etmişdir.<ref name=tfsoa>{{cite web |last1=Trew |first1=Bel |title=Turkey faces scrutiny over alleged use of chemical weapons on children in Syria |url=https://www.independent.co.uk/news/world/middle-east/syria-turkey-ceasefire-war-crimes-middle-east-a9161586.html |website=The Independent |date=18 Octoberoktyabr 2019}}</ref><ref name=taowc>{{cite web |last1=Haddad |first1=Tareq |title=Turkey accused of war crimes after suspected white phosphorus use against civilian Kurds in Syria |url=https://www.newsweek.com/turkey-accused-war-crimes-suspected-white-phosphorous-chemical-weapons-use-against-kurds-syria-1466248 |website=Newsweek |date=18 Octoberoktyabr 2019}}</ref><ref name="TRT-World-07-11-2019">{{cite web|url=https://www.trtworld.com/turkey/chemical-weapons-watchdog-turkey-did-not-use-white-phosphorus-in-syria-31204|title=Chemical weapons watchdog: Turkey did not use white phosphorus in Syria|publisher=TRT World|date=7 Novembernoyabr 2019}}</ref>

Türkiyə Konstitusiyasının 142-ci maddəsinə görə məhkəmələrin quruluşu, vəzifə və səlahiyyətləri, işləməsi ilə mühakimə etmə üsulları qanunla tənzimlənir.<ref>{{cite web |title=Türkiye Nasıl Bir Hukuk Devletidir? |url=https://m.bianet.org/bianet/siyaset/171435-turkiye-nasil-bir-hukuk-devletidir |website=Bianet |accessdate=16 may 2020 |language=tr}}</ref><ref>{{cite web |title=Monizm-Düalizm İkileminde Türk Hukuk Sistemi: Uluslararası Hukuka Bakış Üzerine Doktrinel Uzlaşmazlığın Nedenleri ve AB Hukuku Işığında Bir Değerlendirme |url=https://www.lexpera.com.tr/makaleler/monizm-dualizm-ikileminde-turk-hukuk-sistemi-uluslararasi-hukuka-bakis-uzerine-doktrinel |website=LEXPERA |accessdate=16 may 2020 |language=tr}}</ref> Bu qanunda və əlaqədar digər konstitusiya maddələri istiqamətində Türkiyədəki məhkəmə sistemi üç əsas başlıq altında toplanır: Mühakimə Məhkəmələri, idarə məhkəmələri və hərbi məhkəmə. Hər başlıqda yüksək səviyyəli məhkəmələr və yüksək hökmlər var. Ölkədəki inzibati mübahisələrin həlli üçün Mübahisələr Məhkəməsi yaradılmışdır.<ref name=uhdigm.adalet.gov.tr /><ref>{{cite web|title=General Directorate of Judicial Records|url=http://www.adlisicil.adalet.gov.tr/resmiistatistik.html#|website=adlisicil.adalet.gov|access-date=25 Novembernoyabr 2016}}</ref>

Türkiyədə hüquq-mühafizə qüvvələri [[Türkiyə polisi|Ümumi Təhlükəsizlik Müdirliyi]] və [[Jandarma (Türkiyə)|Ümumi Jandarma Komandirliyi]] kimi müxtəlif vahidlərə ayrılmaqdadır. Bütün bu qüvvələri Türkiyə Respublikası Prezidentinə və ya [[Türkiyə Cümhuriyyəti Daxili İşlər Nazirliyi|Daxili İşlər Nazirliyi]]nə bağlı olaraq hərəkət edirlər. [[Türkiyə Cümhuriyyəti Ədliyyə Nazirliyi|Ədliyyə Nazirliyi]] tərəfindən [[noyabr]] [[2008]]-ci ildə açıqlanan rəqəmlərə görə, Türkiyə həbsxanalarında məhkunların sayı 100.000 nəfəri keçmişdir və bu rəqəm [[2000]]-ci illərin başındakı rəqəmlərdən iki dəfə çoxdur.<ref name=EU2015>{{cite web|url=http://www.ab.gov.tr/files/5%20Ekim/2015_turkey_report.pdf|title=European Commission: Turkey 2015 report|work=European Commission|date=10 Novembernoyabr 2015|access-date=6 iyul 2016|archive-url=https://web.archive.org/web/20160818052601/http://www.ab.gov.tr/files/5%20Ekim/2015_turkey_report.pdf|archive-date=18 avqust 2016|url-status=dead}}</ref><ref name=EP2016>{{cite web|url=http://www.europarl.europa.eu/sides/getDoc.do?pubRef=-//EP//NONSGML+TA+P8-TA-2016-0133+0+DOC+PDF+V0//EN|title=European Parliament resolution of 14 april 2016 on the 2015 report on Turkey|work=European Parliament|date=14 aprel 2016|access-date=6 iyul 2016}}</ref><ref name=TI2016>{{cite web|url=http://www.transparency.org/news/pressrelease/turkeys_institutions_are_failing_to_comply_with_good_governance_principles|title=Turkey's institutions are failing to comply with good governance principles and combat corruption|work=Transparency International|date=7 aprel 2016|access-date=6 iyul 2016}}</ref><ref>{{cite magazine|url=http://europe.newsweek.com/zaman-newspaper-turkey-free-speech-477859|title=As ISIS attacks mount, Turkey steps up its war on free speech|magazine=Newsweek|date=6 iyul 2016|access-date=6 iyul 2016}}</ref>

Türkiyə, [[Birləşmiş Millətlər Təşkilatı]]nın ([[1945]]), [[İqtisadi Əməkdaşlıq və İnkişaf Təşkilatı|OECD]] ([[1961]]), [[İslam Əməkdaşlıq Təşkilatı]] ([[1969]]), [[Avropada Təhlükəsizlik və Əməkdaşlıq Təşkilatı|ATƏT]] ([[1973]]), [[İqtisadi Əməkdaşlıq Təşkilatı|İƏT]] ([[1985]]), [[Qara Dəniz İqtisadi Əməkdaşlıq Təşkilatı|QDİƏT]] ([[1992]]), [[D-8]] ([[1997]]) və [[G20|G-20]] ([[1999]]) kimi beynəlxalq təşkilatların qurucu üzvlərindən biridir.<ref name=ministryofforeign3>{{cite web|title=The United Nations Organization and Turkey|url=http://www.mfa.gov.tr/the-united-nations-organization-and-turkey.en.mfa|website=mfa.gov.tr|access-date=12 iyun 2014|archive-url=https://web.archive.org/web/20140715030146/http://www.mfa.gov.tr/the-united-nations-organization-and-turkey.en.mfa|archive-date=15 iyul 2014|url-status=dead}}</ref><ref name=ministryofforeign1>{{cite web|title=Turkey's Relations with the Organisation for Economic Co-operation and Development (OECD)|url=http://www.mfa.gov.tr/oecd.en.mfa|website=mfa.gov.tr|access-date=12 iyun 2014|archive-url=https://web.archive.org/web/20140715010252/http://www.mfa.gov.tr/oecd.en.mfa|archive-date=15 iyul 2014|url-status=dead}}</ref><ref name=ministryofforeign4>{{cite web|title=The Republic of Turkey and The Organization of The Islamic Conference|url=http://www.mfa.gov.tr/the-islamic-conference--_oic_.en.mfa|website=mfa.gov.tr|access-date=12 iyun 2014|archive-url=https://web.archive.org/web/20140714191159/http://www.mfa.gov.tr/the-islamic-conference--_oic_.en.mfa|archive-date=14 iyul 2014|url-status=dead}}</ref><ref name=ministryofforeign5>{{cite web|title=The Organization for Security and Co-operation in Europe (OSCE)|url=http://www.mfa.gov.tr/turkey-and-the-organization-for-security-and-cooperation-in-europe-osce.en.mfa|website=mfa.gov.tr|access-date=12 iyun 2014|archive-url=https://web.archive.org/web/20140715012824/http://www.mfa.gov.tr/turkey-and-the-organization-for-security-and-cooperation-in-europe-osce.en.mfa|archive-date=15 iyul 2014|url-status=dead}}</ref><ref name=ministryofforeign6>{{cite web|title=Turkey's relations with the Economic Cooperation Organization (ECO)|url=http://www.mfa.gov.tr/turkey-and-the-economic-cooperation-organization-_eco_.en.mfa|website=mfa.gov.tr|access-date=12 iyun 2014|archive-url=https://web.archive.org/web/20140516050116/http://www.mfa.gov.tr/turkey-and-the-economic-cooperation-organization-_eco_.en.mfa|archive-date=16 May 2014|url-status=dead}}</ref> [[1951]]-[[1952]], [[1954]]-[[1955]], [[1961]] və nəhayət [[2009]]-[[2010]]-cu illər arasında [[Birləşmiş Millətlər Təşkilatının Təhlükəsizlik Şurası|Birləşmiş Millətlər Təşkilatı Təhlükəsizlik Şurası]]nın müvəqqəti üzvü kimi xidmət etmişdir.<ref name=ministryofforeign7>{{cite web|title=The Black Sea Economic Cooperation Organization (BSEC)|url=http://www.mfa.gov.tr/the-black-sea-economic-cooperation-organization-_bsec_.en.mfa|website=mfa.gov.tr|access-date=12 iyun 2014|archive-url=https://web.archive.org/web/20140715024106/http://www.mfa.gov.tr/the-black-sea-economic-cooperation-organization-_bsec_.en.mfa|archive-date=15 iyul 2014|url-status=dead}}</ref><ref name=ministryofforeign8>{{cite web|title=D8|url=http://www.mfa.gov.tr/_d-8_.en.mfa|website=mfa.gov.tr|access-date=12 iyun 2014|archive-url=https://web.archive.org/web/20140715034921/http://www.mfa.gov.tr/_d-8_.en.mfa|archive-date=15 iyul 2014|url-status=dead}}</ref><ref name=ministryofforeign2>{{cite web|title=G-20|url=http://www.mfa.gov.tr/g-20-en.en.mfa|website=mfa.gov.tr|access-date=12 iyun 2014|archive-url=https://web.archive.org/web/20140715034200/http://www.mfa.gov.tr/g-20-en.en.mfa|archive-date=15 iyul 2014|url-status=dead}}</ref><ref name="Hürriyet UN Security">{{cite web|url=http://hurarsiv.hurriyet.com.tr/goster/haber.aspx?id=10149253&tarih=2008-10-17|title=Türkiye'nin üyeliği kabul edildi |work=Hürriyet Daily News|date=17 Octoberoktyabr 2008|access-date=1 Novembernoyabr 2010}}</ref><ref name="AFGTUR">{{Cite web|url=http://english.peopledaily.com.cn/90883/7839137.html|title=SCO accepts Afghanistan as observer, Turkey dialogue partner|publisher=Xinhua|date=7 iyun 2012|access-date=7 iyun 2012}}</ref><ref name=turkeyjoin>{{cite web|url=http://www.mfa.gov.tr/no_-253_-26-september-2013_-press-release-on-turkey_s-membership-to--the-asia-cooperation-dialogue.en.mfa|title=No: 253, 26 Septembersentyabr 2013, Press Release on Turkey's Membership to the Asia Cooperation Dialogue|date=26 Septembersentyabr 2013|access-date=26 Octoberoktyabr 2013|publisher=Ministry of Foreign Affairs of Turkey}}</ref>

Ənənəvi qərb istiqamətlənməsinə uyğun olaraq, Avropa ilə münasibətlər həmişə Türkiyə xarici siyasətinin mərkəzi olmuşdur. [[1949]]-cu ildə [[Avropa Şurası]]nın üzvü olan ölkə [[1963]]-cü ildə Avropa İqtisadi Birliyi ilə tərəfdaşlıq əlaqələri qurdu. Uzun illər davam edən siyasi danışıqlardan sonra [[1987]]-ci ildə EEC-ə tam üzv olmaq üçün müraciət etdi, [[1992]]-ci ildə [[Qərbi Avropa Birliyi]]nin ortaq üzvü oldu, [[1995]]-ci ildə [[Avropa Birliyi Gömrük İttifaqı]]na qoşuldu və [[2005]]-ci ildə [[Avropa İttifaqı|Avropa Birliyi]] ilə tam üzvlük danışıqlarına başladı.<ref>{{cite news|url=https://www.bbc.com/news/world-europe-30111043|title=Erdogan's 'New Turkey' drifts towards isolation|author=Mark Lowen|publisher=BBC|date=20 Novembernoyabr 2014|access-date=22 Novembernoyabr 2014|work=BBC News}}</ref><ref>{{cite news |url=http://weekly.ahram.org.eg/News/12392/21/Gulf-allies-and-%E2%80%98Army-of-Conquest%E2%80%99.aspx |title=Gulf allies and 'Army of Conquest' |author=Gareth Porter |newspaper=[[Al-Ahram Weekly]] |date=28 May 2015|author-link=Gareth Porter }}</ref><ref>"[http://www.ibtimes.co.uk/syria-saudi-turkish-alliance-backs-conquest-army-rebels-defeat-bashar-al-assad-1500212 Syria: Saudi-Turkish alliance backs 'Conquest Army' rebels to defeat Bashar al-Assad]". ''[[International Business Times]]''</ref> Türkiyənin [[Kipr böhranı|Kipr problemi]]ndə Avropa Birliyi üzvlərinin əksinə [[Şimali Kipr Türk Respublikası]]nı dəstəkləməsi, Avropa Birliyi ilə əlaqələrini çətinləşdirir və ölkənin birliyə daxil olması üçün üzvlük məlumat prosesində əhəmiyyətli bir maneə olmağa davam edir. Bu gün, Avropa Birliyi üzvlüyü Türkiyə tərəfindən strateji bir hədəf və dövlət siyasəti olaraq qəbul edilməkdədir.<ref name="Mardell">{{Cite news|url=http://news.bbc.co.uk/2/hi/europe/6170749.stm |title=Turkey's EU membership bid stalls|first=Mark|last=Mardell|authorlink=Mark Mardell|publisher=BBC|access-date=17 Decemberdekabr 2006|date=11 Decemberdekabr 2006}}</ref>

[[1991]]-ci ildə [[Sovet Sosialist Respublikaları İttifaqı|Sovet İttifaqı]]nın dağılmasından sonra [[Türkdilli dövlətlər]] müstəqillik əldə etdilər.<ref name=edoc.hu-berlin.de>{{cite book|last1=Mitrovic|first1=Marija|title=Turkish Foreign Policy towards the Balkans|url=http://edoc.hu-berlin.de/series/getmaseries/2014-10/PDF/10.pdf|website=edoc.hu-berlin.de|access-date=9 avqust 2014|publisher=Humboldt-Universität zu Berlin, Philosophische Fakultät III, Institut für Sozialwissenschaften|date=24 mart 2014}}</ref> Türkiyə, [[Ön Asiya|Ön]] və [[Mərkəzi Asiya|Orta Asiya]]da yerləşən bu respublikalar ilə ikitərəfli əlaqələrini, aralarında olan dərin mədəni və dil əlaqələri səbəbiylə irəlilətmək səyi içərisinə girdi.<ref>{{cite web |last1=Ziya Öniş |first1=ŞuhnazYılmaz |title=Turkey-EU-US Triangle in Perspective: Transformation or Continuity? |url=http://istanbul2004.ku.edu.tr/syilmaz/public_html/doc/03.pdf |website=istanbul2004.ku.edu.tr/ |access-date=4 avqust 2014 |url-status=dead |archiveurl=https://web.archive.org/web/20140316111719/http://istanbul2004.ku.edu.tr/syilmaz/public_html/doc/03.pdf |archivedate=16 mart 2014 }}</ref><ref name="Bal2004">{{cite book|author=İdris Bal|title=Turkish Foreign Policy in Post Cold War Era|url={{Google books |plainurl=yes |id=vDzjkrTDKjYC |page=269 }} |access-date=15 iyun 2013|year=2004|publisher=Universal-Publishers|isbn=978-1-58112-423-1|page=269}}</ref> Xüsusilə [[Azərbaycan]], Türkiyə ilə əlaqələrinin əhəmiyyəti mühümdür. [[Bakı]]dan [[Ceyhan]]a qədər uzanan [[Bakı-Tbilisi-Ceyhan neft kəməri|Bakı-Tbilisi-Ceyhan neft boru kəməri]] (BTC), [[Xəzər dənizi]]ndəki nefti qlobal bazara köçürməyi təmin edir və Türkiyənin xarici siyasətinin əhəmiyyətli bir hissəsini təşkil edir. [[Azərbaycan]] və [[Ermənistan]] arasında davam edən [[Qarabağ müharibəsi]]ndə Azərbaycanı dəstəkləyən Türkiyə, müharibənin başlanğıc illərindən bu yana Ermənistan ilə mövcud olan sərhəd qapılarını bağlı tutur.<ref>{{cite book|last=Elanchenny|first=Susae|title=Breaking the Ice The Role of Civil Society and Media in Turkey-Armenia Relations An Evaluation of the 'Dialogue-Building between Turkey and Armenia' Project|date=2010|publisher=Istanbul Kültür University|location=Istanbul|isbn=978-605-4233-80-9|page=9|url={{Google books |plainurl=yes |id=9chOD205h2YC }} }}</ref> Hal-hazırda [[Ədalət və İnkişaf Partiyası|Ədalət və İnkişaf partiyası]]nın hökuməti dövrü, Türkiyəni [[Neo-Osmançılıq]] dövrü olaraq adlandırıldı və ölkənin siyasi gücü, strateji mövqeyinə bağlı olaraq [[Yaxın Şərq]]də daha da artdı. Bu siyasətlər Türkiyə ətrafındakı ərəb ölkələri ilə problemlər yaşamasına gətirib çıxardı. [[Suriyada vətəndaş müharibəsi]]ndən sonra [[Suriya]] ilə, [[Məhəmməd Mürsi]]nin devrilməsindən sonra [[Misir]] ilə Türkiyənin arası pozuldu.<ref name=ministryofforeign>{{cite web|title=Turkey's Relations with NATO|url=http://www.mfa.gov.tr/nato.en.mfa|website=mfa.gov.tr|access-date=12 iyun 2014|archive-url=https://web.archive.org/web/20141022051313/http://www.mfa.gov.tr/nato.en.mfa|archive-date=22 Octoberoktyabr 2014|url-status=dead}}</ref><ref>{{cite web|url= http://www.carnegieendowment.org/publications/index.cfm?fa=view&id=22209|title= Turkey's Middle East Policies: Between Neo-Ottomanism and Kemalism|last=Taşpınar|first=Ömer|access-date=5 iyun 2010|date=Septembersentyabr 2008|publisher=Carnegie Endowment for International Peace}}</ref><ref>{{Cite book|last= Murinson|first=Alexander|title= Turkey's Entente with Israel and Azerbaijan: State Identity and Security in the Middle East and Caucasus (Routledge Studies in Middle Eastern Politics)|publisher=Routledge|date=2009|page=119|isbn=978-0-415-77892-3}}</ref>

Türkiyə, [[1950]]-ci ildən bu yana [[Birləşmiş Millətlər Təşkilatı|Birləşmiş Millətlər]] və [[NATO]] bünyəsi daxilində beynəlxalq sahədə müxtəlif güclərin qorunmasına köməkçi olmuşdur.<ref>{{cite web|url=http://www.euronews.com/2013/10/04/syria-ratchets-up-tension-with-turkey-warning-it-of-dangers-of-rebel-support/|title=Syria ratchets up tension with Turkey – warning it of dangers of rebel support|date=4 Octoberoktyabr 2013|publisher=Euronews}}</ref><ref>{{cite web|url=http://www.businessweek.com/ap/2013-08-16/turkey-egypt-recall-ambassadors |title=Turkey, Egypt recall envoys in wake of violence |date=16 avqust 2013 |publisher=Bloomberg |url-status=dead |archiveurl=https://web.archive.org/web/20130928233432/http://www.businessweek.com/ap/2013-08-16/turkey-egypt-recall-ambassadors |archivedate=28 Septembersentyabr 2013 }}</ref> [[Somali]] və keçmiş [[Yuqoslaviya]]da sülh mühitinin qorunub saxlanmasına dəstək vermiş, [[Körfəz müharibəsi|Birinci Körfəz müharibəsi]]ndə koalisiya qüvvələrini dəstəkləmişdir.<ref>{{cite web|url=http://www.turkishweekly.net/op-ed/3216/on-relations-between-turkey-and-egypt.html|archive-url=https://web.archive.org/web/20141005012801/http://www.turkishweekly.net/op-ed/3216/on-relations-between-turkey-and-egypt.html|url-status=dead|archive-date=5 Octoberoktyabr 2014|title=On Relations between Turkey and Egypt|author=Yaşar Yakış|publisher=Turkish Weekly|date=29 Septembersentyabr 2014|access-date=19 Novembernoyabr 2014}}</ref> Bundan əlavə, mövcudluğu mübahisəli olsa da, [[Şimali Kipr Türk Respublikası]]nın ərazisində 36 min ehtiyat əsgərə sahibdir.<ref>{{cite news|url=https://www.bbc.com/news/world-middle-east-36639834|title=Israel and Turkey end rift over Gaza flotilla killings|publisher=BBC|date=27 iyun 2016|access-date=27 iyun 2016|work=BBC News}}</ref><ref>{{cite news|url=https://www.reuters.com/article/2014/10/29/cyprus-energy-turkey-idUSL5N0SO3LK20141029|title=Greece, Egypt, Cyprus urge Turkey to quit gas search off island|newspaper=Reuters|date=29 Octoberoktyabr 2014|access-date=19 Novembernoyabr 2014}}</ref><ref>{{cite news|url=https://www.reuters.com/article/2014/11/08/egypt-energy-cyprus-greece-idUSL6N0SY0FW20141108|title=Egypt, Greece, Cyprus pledge to boost energy cooperation|newspaper=Reuters|date=8 Novembernoyabr 2014|access-date=19 Novembernoyabr 2014}}</ref> [[Amerika Birləşmiş Ştatları|ABŞ]]-ın [[Əfqanıstan]]dakı [[Əfqanıstan müharibəsi (2001-2014)|sabitlik gücü]] [[2001]]-ci ildən bəri [[Birləşmiş Millətlər Təşkilatı|BMT]] rəsmisi və [[NATO]] rəhbərliyi altında Beynəlxalq Təhlükəsizliyə Yardım Qüvvələrinin bir hissəsidir.<ref>{{cite web|url=http://www.mfa.gov.tr/policy-of-zero-problems-with-our-neighbors.en.mfa|title=Policy of Zero Problems with our Neighbors|publisher=Turkish Ministry of Foreign Affairs|access-date=19 Novembernoyabr 2014|archive-url=https://web.archive.org/web/20141022050726/http://www.mfa.gov.tr/policy-of-zero-problems-with-our-neighbors.en.mfa|archive-date=22 Octoberoktyabr 2014|url-status=dead}}</ref><ref>{{cite magazine|url=https://foreignpolicy.com/2013/08/22/how-turkey-went-from-zero-problems-to-zero-friends/|title=How Turkey Went From 'Zero Problems' to Zero Friends|author=Piotr Zalewsky|magazine=Foreign Policy|date=22 avqust 2013|access-date=19 Novembernoyabr 2014}}</ref> [[2003]]-dən bəri Türkiyə, [[Avropa korpusu]]na əsgər personalı təmin edir və Avropa İttifaqının müharibə qruplarında iştirak edir.<ref>{{cite news|url=https://www.bbc.com/news/world-middle-east-38449551|title=Syria conflict: Turkey and Russia 'agree ceasefire plan'|publisher=BBC|date=28 Decemberdekabr 2016|work=BBC News}}</ref><ref>{{cite web|url=http://edition.cnn.com/2016/12/28/middleeast/syria-ceasefire-russia-turkey/|title=Turkey and Russia agree on draft Syria ceasefire, report says|publisher=CNN|date=28 Decemberdekabr 2016}}</ref><ref>{{cite web|url=http://edition.cnn.com/2016/12/29/middleeast/syria-ceasefire-russia-turkey-analysis/|title=How Russia and Turkey brokered peace in Syria – and sidelined the US|publisher=CNN|date=30 Decemberdekabr 2016}}</ref>

[[Türkiyə Silahlı Qüvvələri]], [[NATO]] üzvü ölkələr arasında [[ABŞ Silahlı Qüvvələri]]ndən sonra gələn ən böyük ikinci hərbi gücdür və [[2011]] [[NATO]] siyahıyaalmasına görə təxmini 495.000 aktiv hərbçi mövcuddur.<ref name="TSK_Organisation">{{cite web|url=http://www.tsk.mil.tr/eng/genel_konular/savunmaorganizasyonu.htm|archiveurl=https://web.archive.org/web/20090218082358/http://www.tsk.mil.tr/eng/genel_konular/savunmaorganizasyonu.htm|archivedate=18 fevral 2009|title=Turkish Armed Forces Defense Organization|author=Türkiyə Respublikası Silahlı Qüvvələri Baş Qərargahı|authorlink=Türkiyə Respublikası Silahlı Qüvvələri Baş Qərargahı|publisher=Turkish Armed Forces|access-date=15 Decemberdekabr 2006|year=2006}}</ref> [[Almaniya]], [[Belçika]], [[Niderland]] və [[İtaliya]] ilə birlikdə [[NATO]]-nun nüvə paylaşma siyasətinin bir hissəsi olan beş ölkədən biridir. [[İncirlik Hərbi Hava Bazası]]nda 90 ədəd [[B61|B61 nüvə bombası]] var ki, bunların da 40-ı [[Türkiyə Hərbi Hava Qüvvələri]] tərəfindən, nüvə qarşıdurması vəziyyətində NATO-dan təsdiq alınması şərti ilə istifadə edilə bilər.<ref name="TSK_Organisation" /><ref name="SavunmaSanayiST-2">{{cite web|url=https://www.savunmasanayist.com/deniz-kuvvetlerinden-tcg-trakya-aciklamasi/|title=Deniz Kuvvetlerinden TCG Trakya açıklaması|author=Anıl Şahin|publisher=SavunmaSanayiST.com|date=14 fevral 2019}}</ref><ref name="DenizHaber1">{{cite web|url=https://www.denizhaber.com/guncel/tcg-trakya-ne-zaman-bitecek-h81915.html|title=TCG Trakya ne zaman bitecek?|author=Ahmet Doğan|publisher=DenizHaber.com|date=9 Novembernoyabr 2019}}</ref>

[[Türkiyə Silahlı Qüvvələri]] üç hissədən ibarətdir: [[Türkiyə Quru Qoşunları|Quru Qoşunları]], [[Türk Dəniz Qüvvələri|Hərbi Dəniz Qüvvələri]] və [[Türkiyə Hərbi Hava Qüvvələri|Hərbi Hava Qüvvələri]].<ref name="TSK_Organisation" /><ref>{{cite web|url=http://www.unhcr.org/home/RSDCOI/3c1622484.pdf|archiveurl=https://web.archive.org/web/20061122042609/http://www.unhcr.org/home/RSDCOI/3c1622484.pdf|archivedate=22 Novembernoyabr 2006|title=Turkey/Military service|author=United Nations High Commissioner for Refugees (UNHCR), Directorate for Movements of Persons, Migration and Consular Affairs – Asylum and Migration Division|authorlink=UNESCO|publisher=UNHCR|access-date=27 Decemberdekabr 2006|date=iyul 2001}}</ref> Daxili təhlükəsizlik və hərbi funksiyaları təmin edən [[Jandarma (Türkiyə)|Jandarma]] və [[Türkiyə Sahil Mühafizə Xidməti|Sahil Mühafizəsi]], sülh dövründə [[Türkiyə Cümhuriyyəti Daxili İşlər Nazirliyi|Daxili İşlər Nazirliyi]]nə, müharibə dövründə isə Quru və Dəniz hərbi qüvvələrinə bağlıdır.<ref>{{cite web|url=http://www.ebco-beoc.eu/|title=EBCO: European Bureau for Conscientious Objection|publisher=Ebco-beoc.eu|access-date=4 Septembersentyabr 2010}}</ref>

[[Türkiyə Silahlı Qüvvələri]]nə əmr və rəhbərlik edən ən yüksək səviyyəli quruluş olan [[Türkiyə Respublikası Silahlı Qüvvələri Baş Qərargahı|Baş Qərargah]] rəisi prezident tərəfindən təyin edilir və baş nazir qarşısında cavabdehdir.<ref>{{cite web|title=Financial and Economic Data Relating to NATO Defence|url=http://www.nato.int/nato_static/assets/pdf/pdf_2012_04/20120413_PR_CP_2012_047_rev1.pdf|publisher=NATO|access-date=16 iyun 2013|date=13 aprel 2012}}</ref> Nazirlər Şurası, milli təhlükəsizlik və ölkənin müdafiəsi üçün lazımi silahlı qüvvələrin hazırlanması üçün parlament qarşısında cavabdehdir. Lakin müharibə elan etmə, xarici ölkələrə əsgər göndərilməsi və ya xarici ölkə əsgərlərinin Türkiyəyə gətirilməsinə icazə vermə səlahiyyətləri yalnız [[Türkiyə Böyük Millət Məclisi|məclis]]ə aiddir.<ref name="TSK_Organisation" /><ref>{{cite news|url=http://www.spiegel.de/international/germany/0,1518,618550,00.html|title=Der Spiegel: ''Foreign Minister Wants US Nukes out of Germany'' (10 aprel 2009)|work=Der Spiegel|date=30 mart 2009|access-date=1 Novembernoyabr 2010}}</ref><ref>{{cite web|url=http://www.nrdc.org/nuclear/euro/euro_pt1.pdf |title=NRDC: U.S. Nuclear Weapons in Europe |publisher=Natural Resources Defense Council, 2005 |author=Hans M. Kristensen |access-date=1 Novembernoyabr 2010 |url-status=dead |archiveurl=https://web.archive.org/web/20110101060355/http://www.nrdc.org/nuclear/euro/euro_pt1.pdf |archivedate=1 yanvar 2011 }}</ref>

Sağlamlıq problemi olmayan hər bir Türkiyə vətəndaşı üçün təhsili və iş yerindən asılı olaraq üç həftədən bir ilədək müddətli hərbi xidmət keçməsi məcburidir. Türkiyədə [[Vicdanlı etirazçı|vicdani rədd]] tətbiqi yoxdur və əsgərlik yerinə digər alternativ təqdim edilməməkdədir. Türk Silahlı Qüvvələrinin [[Albaniya]]da, [[İraq]]da, [[Qətər]]də, və [[Somali]]də xarici hərbi bazaları var.<ref name="LarrabeeLesser94">{{cite book|last=Larrabee|first=F. Stephen|last2=Lesser|first2=Ian O.|title=Turkish foreign policy in an age of uncertainty|year=2003|location=Santa Monica|publisher=Rand Corporation|url=https://archive.org/details/turkishforeignpo00larr|url-access=registration|quote=albania.|isbn=978-0-8330-3404-5|pages=[https://archive.org/details/turkishforeignpo00larr/page/94 94]|ref=harv}}</ref><ref>{{cite news|url=http://www.hurriyetdailynews.com/what-is-turkey-doing-in-iraq.aspx?pageID=449&nID=104733&NewsCatID=466|title=What is Turkey doing in Iraq?|newspaper=Hürriyet Daily News|date=8 Octoberoktyabr 2016}}</ref><ref>{{cite news|url=https://www.reuters.com/article/us-qatar-turkey-military-idUSKCN0XP2IT|title=Seeing shared threats, Turkey sets up military base in Qatar|newspaper=Reuters|date=28 aprel 2016}}</ref><ref>{{cite web|url=https://www.trtworld.com/turkey/turkey-to-open-it-s-largest-military-base-in-somalia-10967|title=Turkey to open its largest military base in Somalia|publisher=TRT World|date=30 Septembersentyabr 2017}}</ref>

Türkiyə, inzibati baxımdan unitar bir quruluşa malikdir və bu vəziyyət Türk ictimai rəhbərliyinə şəkil verən ən əhəmiyyətli faktorlardandır.<ref name=afd>{{cite web|title=Decentralisation in Turkey|url=http://www.afd.fr/jahia/webdav/site/afd/shared/PUBLICATIONS/RECHERCHE/Scientifiques/Focales/07-VA-Focales.pdf|author1=Ulaş BAYRAKTAR|author2=Élise MASSICARD|publisher=[[Fransa İnkişaf Agentliyi]]|date=iyul 2012}}</ref><ref name=joppien>{{cite web|title='Civic Participation' or 'Customer Satisfaction'? Waves of Centralization, Decentralization and Recentralization from the Ottoman Empire until Today|url=http://researchturkey.org/civic-participation-or-customer-satisfaction-waves-of-centralization-decentralization-and-recentralization-from-the-ottoman-empire-until-today/|author=Charlotte Joppien|publisher=ResearchTurkey|date=24 Septembersentyabr 2014|access-date=14 dekabr 2016|archive-url=https://web.archive.org/web/20171019205223/http://researchturkey.org/civic-participation-or-customer-satisfaction-waves-of-centralization-decentralization-and-recentralization-from-the-ottoman-empire-until-today/|archive-date=19 Octoberoktyabr 2017|url-status=dead}}</ref> Dövlətin əsas işləməsindəki üç güc olan qanunvericilik, icra və məhkəmə nəzərə alınaraq, yerli rəhbərliklərin hər hansı bir gücü yoxdur. İl və digər vahidlərin rəhbərliyi mərkəzi hökumətdən sonra gəlir.<ref name=carnegie>{{cite web|title=The Turkish Constitution and the Kurdish Question|url=http://carnegieendowment.org/2011/08/01/turkish-constitution-and-kurdish-question-pub-45218|publisher=The Carnegie Endowment for International Peace|date=1 avqust 2011}}</ref><ref>{{cite web|title=Turkey's Kurdish Moment|url=http://www.washingtoninstitute.org/policy-analysis/view/turkeys-kurdish-moment|author=Soner Cagaptay|publisher=The Washington Institute|date=3 avqust 2015}}</ref><ref>{{cite web|title=HDP arrests pose grave risks for Turkey's future|url=http://globalriskinsights.com/2016/12/hdp-arrests-risks-turkeys-future/|author=Stefano Sarsale|publisher=Global Risk Insights|date=1 Decemberdekabr 2016}}</ref> Yerli hakimiyyət orqanları yalnız hakimiyyətdə olduğu vilayətlərdə xidmət etmək üçün yaradılmışdır.<ref>{{cite news|title=BDP's decentralization proposal debated in Turkey|url=http://www.hurriyetdailynews.com/default.aspx?pageid=438&n=bdp8217s-perception-of-decentralization-threat-to-unity-says-politicians-2010-10-03|newspaper=Hurriyet Daily News|date=3 Octoberoktyabr 2010}}</ref><ref>{{cite news|title=The principle of decentralization in the new constitution|url=http://www.hurriyetdailynews.com/default.aspx?pageid=438&n=decentralization-principle-in-the-new-constitution-2010-09-24|newspaper=Hurriyet Daily News|date=24 Septembersentyabr 2010}}</ref> Vilayətlərin başında qubernatorlar, ilçələrin başında isə bələdiyyə başçıları idarəçi olaraq vəzifəlidir. Bələdiyyə başçıları və quberniyayalar isə, mərkəzi hökumət tərəfindən təyin olunan digər yüksək vəzifəli şəxslərdən asılıdır.<ref name=justice.gov.tr>{{cite web|title=General Structure of Turkish Public Administration|url=http://www.justice.gov.tr/judicialsystem.pdf|website=justice.gov.tr|publisher=Ministry of Justice|access-date=14 avqust 2014|url-status=dead|archiveurl=https://web.archive.org/web/20150321203401/http://www.justice.gov.tr/judicialsystem.pdf|archivedate=21 mart 2015}}</ref><ref>{{cite web|title=Europeanization and the dilemma of decentralization: centre–local relations in Turkey|url=http://yoksis.bilkent.edu.tr/pdf/files/4859.pdf|author1=Aylin Güney|author2=Ayşe Aslihan Çelenk|publisher=Journal of Balkan and Near Eastern Studies|date=2010}}</ref><ref>{{cite web|title=Local and regional democracy in Turkey|url=https://wcd.coe.int/ViewDoc.jsp?p=&id=1754625|publisher=Council of Europe, Congress of Local and Regional Authorities, Monitoring Committee|date=1 mart 2011}}</ref>

Türkiyə, torpağı iki qitədə yerləşən [[Avrasiya]] ölkəsidir.<ref>{{Cite book| publisher = Springer| isbn = 978-1-137-28335-1| last1 = Vinokurov| first1 = E.| last2 = Libman| first2 = A.| title = Eurasian Integration: Challenges of Transcontinental Regionalism| date = 15 Decemberdekabr 2012|url=https://books.google.com/books?id=Iewul5DQLsQC&pg=PT24}}</ref><ref name="Immerfall2009">{{cite book|last=Immerfall|first=Stefan|title=Handbook of European Societies: Social Transformations in the 21st Century|url={{Google books |plainurl=yes |id=880rr6t5POQC |page=417}} |access-date=9 avqust 2011|year= 2009|publisher=Springer|isbn=978-0-387-88198-0|page=417}}</ref> Ərazisinin 97%-i [[Asiya]]da yerləşir və bu hissə Anadolu adlanır. Qalan 3% hissə isə [[Avropa]] qitəsində yerləşir və [[Şərqi Frakiya]] adlanır. [[Mərmərə dənizi]], [[Dardanel]] və [[Bosfor]] Anadolu və Şərqi Frakiyanı bir-birindən ayırır.<ref>{{cite web |title=About Turkey {{!}} Turkish Odyssey |url=https://web.archive.org/web/20141222230458/http://www.turkishodyssey.com/turkey/turkey.htm |website=www.turkishodyssey.com |accessdate=10 may 2020 |date=22 dekabr 2014}}</ref><ref>{{cite book |title=Atlas of the world. |publisher=National Geographic Society |location=Washington, D.C. |isbn=0-7922-7528-4 |page=31 |edition=A commonly accepted division between Asia and Europe ... is formed by the Ural Mountains, Ural River, Caspian Sea, Caucasus Mountains, and the Black Sea with its outlets, the Bosporus and Dardanelles. |accessdate=10 may 2020}}</ref> Türkiyə xəritəsi kobud düzbucaqlı formasını xatırladır, 1.600 kilometr uzunluğunda və 800 km genişliyindədir. 36°, 42° şimal paralelləri və 26°, 45° şərq meridianları arasında yerləşir.<ref>{{cite web |title=Turkey - Geography |url=http://countrystudies.us/turkey/18.htm |website=[[Konqres Kitabxanası]] |accessdate=10 may 2020}}</ref> Göllər ilə birlikdə 783.562 km² ərazini əhatə edir. 755,688 km² Asiya ərazisi, qalan 23.764 km² isə Avropa ərazisini təşkil edir.<ref>{{cite web |title=UN Demographic Yearbook |url=http://unstats.un.org/unsd/demographic/products/dyb/DYB2004/Table03.pdf |website=[[Birləşmiş Millətlər Təşkilatı]] |accessdate=10 may 2020}}</ref> Bu rəqəmlərlə sahəsinə görə dünyanın [[Sahələrinə görə Avropa ölkələrinin siyahısı|37-ci ən böyük ölkəsidir]].

Türklərdən sonra ölkədə yaşayan ən böyük etnik qrup [[Kürdlər|kürd]]lərdir. Kürdlərin əhalidə nisbəti [[Mərkəzi Kəşfiyyat İdarəsi|CIA]] hesabatına görə 18%, Kondaya görə 15% və konsensusa görə 14% təşkil edir. [[Kürdlər]] ölkənin [[Türkiyə Kürdüstanı]] olaraq da bilinən şərq və cənub-şərq hissələrində cəmlənmişdir.<ref>{{cite book|last1=Edgecomb|first1=Diane|last2=Ahmed|first2=Mohammed M.A.|last3=Özel|first3=Çeto|title=A fire in my heart: Kurdish tales|date=2007|publisher=Libraries Unlimited|location=Westport, CT|isbn=978-1-59158-437-7|page=xv|url=https://books.google.com/books?id=7-0SAQAAIAAJ|quote=The outlines of the map of Kurdistan were taken from two sources: first, a map produced by the CIA in 1992 depicting areas with a Kurdish majority.}}</ref><ref>{{Cite book| publisher = Cambridge University Press| isbn = 978-1-139-45236-6| last = Migdal| first = Joel S.| title = Boundaries and Belonging: States and Societies in the Struggle to Shape Identities and Local Practices|year=2004|url=https://books.google.com/books?id=pbmTC-Nm8nEC&pg=PA129}}</ref><ref name=kirisci>{{Cite book| publisher = Routledge| isbn = 978-1-135-21770-9| last1 = Kirisci| first1 = Kemal| last2 = Winrow| first2 = Gareth M.| title = The Kurdish Question and Turkey: An Example of a Trans-state Ethnic Conflict| date = 5 noyabr 2013 |url=https://books.google.com/books?id=zdT9AQAAQBAJ&pg=PA119}}</ref> Kürd əhalisi [[Tuncəli]], [[Bingöl ili|Bingöl]], [[Muş ili|Muş]], [[Ağrı ili|Ağrı]], [[İğdır ili|İğdır]], [[Elazığ ili|Elazığ]], [[Diyarbəkir ili|Diyarbakır]], [[Batman]], [[Şırnak ili|Şırnak]], [[Bitlis ili|Bitlis]], [[Van ili|Van]], [[Mardin ili|Mardin]], [[Siirt ili|Siirt]] və [[Hakkari ili|Hakkari]] illərində üstünlük təşkil edirlər.<ref>{{cite book|last=Watts|first=Nicole F.|title=Activists in Office: Kurdish Politics and Protest in Turkey (Studies in Modernity and National Identity)|date=2010|publisher=University of Washington Press|location=Sitl|isbn=978-0-295-99050-7|page=[https://books.google.com/books?id=yXWl40KJfKEC&pg=PA167&dq=Kars+(about+20+percent+Kurdish)&hl=en&sa=X&ei=DY5DU7jKJ4qc2QXYhYCACQ&ved=0CDgQ6AEwAA#v=onepage&q=Kars%20(about%2020%20percent%20Kurdish)&f=false 167]}}</ref> Bundan əlavə, [[Şanlıurfa ili|Şanlıurfa]]da əhalinin 47%-ni, [[Qars]]da isə əhalinin 20%-ni təşkil edir. İllərdir daxili miqrasiya ilə kürdlər ölkənin mərkəzində və qərbində yerləşən bütün böyük şəhərlərdə məskunlaşmışdır. Xüsusilə [[İstanbul]]da 3 milyona yaxın kürd yaşayır və bu, şəhəri dünyanın ən yüksək kürd əhalisi olan şəhərə çevirir. [[Mərkəzi Kəşfiyyat İdarəsi|CIA]] məlumatlarına görə, türklər və kürdlərdən başqa digər azlıqların nisbəti 7-12%-dir.<ref name="Nachmani2003">{{cite book|author=Amikam Nachmani|title=Turkey: Facing a New Millenniium : Coping With Intertwined Conflicts|url=https://books.google.com/books?id=Xxp61eBvGzMC&pg=PA90|access-date=5 May 2013|year=2003|publisher=Manchester University Press|isbn=978-0-7190-6370-1|pages=90–}}</ref> Üç tanınmış azlıqdan başqa hər hansı bir azlıq üçün müəyyən hüquqlar mövcud deyil. "Azlıq" termini, Türkiyədə həssas bir mövzudur və həssas olmağa davam etməkdədir.<ref>{{Cite book| publisher = Cambridge University Press| isbn = 978-1-139-85169-5| last = Aktürk| first = Şener| title = Regimes of Ethnicity and Nationhood in Germany, Russia, and Turkey| date = 12 Novembernoyabr 2012 |url=https://books.google.com/books?id=YAUhAwAAQBAJ&pg=PA126}}</ref> Azlıqları qanuni olaraq tanımasa da, dövlət rəsmi [[Türkiyə Radio Televiziya Qurumu|TRT]] kanalına azlıqların danışdığı müxtəlif dillərdə radio və televiziya proqramları hazırlamağa icazə verir. [[TRT Avaz]], Türkiyədə [[azərbaycan dili]]ndə faəliyyət göstərən dövlət kanallarından biridir.<ref name=mutlu /><ref name="minorities">{{cite web|title=Turkey Overview |url=http://www.minorityrights.org/4387/turkey/turkey-overview.html |website=minorityrights.org |access-date=27 Novembernoyabr 2014 |url-status=dead |archiveurl=https://web.archive.org/web/20141127074441/http://www.minorityrights.org/4387/turkey/turkey-overview.html |archivedate=27 noyabr 2014 }}</ref>

Türkiyənin rəsmi dili, eyni zamanda əhalinin 85%-in ana dili olan [[Türk dili|türkcə]]dir. Əhalinin təxminən 12%-i [[kürd dili]]ndə [[ana dili]] kimi danışır. [[Ərəb dili|Ərəb]] və [[Zaza dili|zaza]] dillərini ana dili kimi danışanların nisbəti 1%-dən çoxdur. Bununla yanaşı, Türkiyədə [[Abaza dili|abaza]], [[Abxaz dili|abxaz]], [[Kabarda-çərkəz dili|çərkəz]], [[Qaraçı dili|qaraçı]], [[Laz dili|laz]], [[Zaza dili|zaza]] dilləri təhlükə altındadır.<ref name="Roopnarine2015">{{cite book |url=https://books.google.com/books?id=ffpPCgAAQBAJ&pg=PA328 |title=Fathers Across Cultures: The Importance, Roles, and Diverse Practices of Dads: The Importance, Roles, and Diverse Practices of Dads|author=Jaipaul L. Roopnarine|year=2015|publisher=ABC-CLIO|isbn=978-1-4408-3232-1|page=328|quote=Kurds are the largest ethnic minority group (about 20%), and Armenians, Greeks, Sephardic Jews}}</ref><ref name="MedinaHepner2013">{{cite book|url=https://books.google.com/books?id=abbMBQAAQBAJ&pg=PA113|title=The Geography of International Terrorism: An Introduction to Spaces and Places of Violent Non-State Groups|author1=Richard M. Medina|author2=George F. Hepner|year= 2013|publisher=CRC Press|isbn=978-1-4398-8688-5|page=113|quote=Turkey has numerous non-Turkish ethnic groups of which the Kurds are the largest, comprising approximately 20% of the population.}}</ref><ref>{{Cite web|url=https://www.alaraby.co.uk/english/politics/2015/6/8/turkeys-ethnic-make-up-a-complex-melting-pot|title=Turkey's ethnic make-up: A complex melting pot|first=Abubakr|last=al-Shamahi|website=alaraby|access-date=3 Novembernoyabr 2017|archive-url=https://web.archive.org/web/20171107013139/https://www.alaraby.co.uk/english/politics/2015/6/8/turkeys-ethnic-make-up-a-complex-melting-pot|archive-date=7 noyabr 2017|url-status=dead}}</ref><ref>{{cite web|url=http://www.worldatlas.com/articles/the-ethnic-groups-of-turkey.html|title=The Ethnic Groups of Turkey|publisher=}}</ref>

Türkiyə [[Dövlət dini|rəsmi dini]] olmayan [[dünyəvi dövlət]]dir.<ref>{{cite web|author=Axel Tschentscher|url=http://servat.unibe.ch/icl/tu00000_.html|title=International Constitutional Law: Turkey Constitution|publisher=Servat.unibe.ch|access-date=1 noyabr 2010}}</ref><ref>{{cite web|url=http://www.hsfk.de/downloads/prif78.pdf |title=Turkey: Islam and Laicism Between the Interests of State, Politics, and Society |publisher=[[Peace Research Institute Frankfurt]] |access-date=19 oktyabr 2008 |url-status=dead |archiveurl=https://web.archive.org/web/20081028211305/http://www.hsfk.de/downloads/prif78.pdf |archivedate=28 oktyabr 2008 }}</ref> Din və vicdan azadlığı ölkə konstitusiyası ilə təmin edilir.<ref name="ipsos2017">{{cite web|url=https://www.ipsosglobaltrends.com/wp-content/uploads/2017/04/Slide13-6.jpg|title=Religion, Ipsos Global Trends|date=2017|publisher=[[Ipsos]]|archive-url=https://web.archive.org/web/20170905105138/https://www.ipsosglobaltrends.com/wp-content/uploads/2017/04/Slide13-6.jpg|archive-date=5 sentyabr 2017}}</ref> Ancaq ölkədə müxtəlif İslam partiyalarının qurulması ilə dinin idarədəki rolu ilə bağlı müzakirələr başladı.<ref>[https://www.cia.gov/library/publications/the-world-factbook/geos/tu.html CIA World Factbook]</ref><ref>{{cite web|url=http://lcweb2.loc.gov/frd/cs/profiles/Turkey.pdf|title=TURKEY|publisher=Library of Congress: Federal Research Division|access-date=27 mart 2019}}</ref><ref>{{cite book|last1=Steunebrink|first1=Gerrit|last2=van der Zweerde|first2=Evert|title=Civil Society, Religion, and the Nation: Modernization in Intercultural Context : Russia, Japan, Turkey|url={{Google books |plainurl=yes |id=KSbiKEhsxT0C |page=175 }} |access-date=5 iyun 2013|year=2004|publisher=Rodopi|isbn=978-90-420-1665-1|pages=175–184}}</ref> Ölkədəki dövlət qurumlarında və məktəblərdə uzun illərdir İslam siyasətinin simvolu sayıldığı üçün hicab taxmaq qadağan olmuşdur.<ref>{{cite news|url=https://www.nytimes.com/2013/10/09/world/europe/turkey-lifts-ban-on-head-scarves-in-state-offices.html?_r=0|title=Turkey Lifts Longtime Ban on Head Scarves in State Offices|newspaper=NY Times|date=8 oktyabr 2013|access-date=1 fevral 2014}}</ref><ref name=news24.com>{{cite web|title=Turkey-lifts-ban-on-headscarves-at-high-schools|url=http://www.news24.com/World/News/Turkey-lifts-ban-on-headscarves-at-high-schools-20140923|website=news24.com/|access-date=3 Novembernoyabr 2014|date=23 sentyabr 2014}}</ref><ref>{{cite news|url=https://www.bbc.com/news/world-europe-39053064|title=Turkey reverses female army officers' headscarf ban|publisher=BBC|date=22 fevral 2017|work=BBC News}}</ref> Lakin bu qadağa [[2011]]-ci ildə universitetlərdə, [[2013]]-cü ildə dövlət qurumlarında və [[2014]]-cü ildə ümumtəhsil məktəblərində ləğv edildi.<ref>{{cite web|author=Sukru Kucuksahin|url=http://www.al-monitor.com/pulse/originals/2016/06/turkey-high-schools-student-stand-up-against-islamism.html|title=Turkish students up in arms over Islamization of education|publisher=Al-Monitor|date=20 iyun 2016}}</ref><ref>{{cite web|author=Zülfikar Doğan|url=http://www.al-monitor.com/pulse/originals/2016/06/turkey-education-erdogan-devout-generation-plan.html|title=Erdogan pens education plan for Turkey's 'devout generation'|publisher=Al-Monitor|date=29 iyun 2016}}</ref>

Türkiyə, [[ÜDM həcminə görə ölkələrin siyahısı (AQP)|ÜDM (AQP) sıralaması]]nda 13-cü, [[Ümumi Daxili Məhsul üzrə ölkələrin reytinqi|ÜDM (nominal) sıralaması]]nda isə 17-ci sırada yer alır.<ref name=WB-GDP-PPP>{{cite web|url=http://databank.worldbank.org/data/download/GDP_PPP.pdf|title=''Gross Domestic Product 2018, PPP.'' (Last revised on 23 Decemberdekabr 2019.)|publisher=The World Bank: World Development Indicators Database|access-date=22 aprel 2020}}</ref><ref name=WB-GDP>{{cite web|url=http://databank.worldbank.org/data/download/GDP.pdf|title=''Gross Domestic Product 2018, Nominal.'' (Last revised on 23 Decemberdekabr 2019.)|publisher=The World Bank: World Development Indicators Database|access-date=22 aprel 2020}}</ref> [[İqtisadi Əməkdaşlıq və İnkişaf Təşkilatı|OECD]] və [[G20|G-20]] kimi əsas iqtisadi təşkilatların təsisçilərindən biridir.<ref>{{cite web|url=http://www-wds.worldbank.org/external/default/WDSContentServer/WDSP/IB/2006/05/03/000016406_20060503112446/Rendered/PDF/wps3908.pdf |title=Turkey's evolving trade integration into Pan-European markets |author=Bartolomiej Kaminski |author2=Francis Ng |publisher=World Bank |access-date=27 dekabr 2006 |date=1 may 2006 |page=3 |url-status=dead |archiveurl=https://web.archive.org/web/20070614030216/http://www-wds.worldbank.org/external/default/WDSContentServer/WDSP/IB/2006/05/03/000016406_20060503112446/Rendered/PDF/wps3908.pdf |archivedate=14 iyun 2007 }}</ref>

[[1995]]-ci ildə fəaliyyətə başlayan [[Avropa İttifaqı-Türkiyə Gömrük İttifaqı]], ölkənin idxal və ixracının yüksək dərəcədə artmasına təsir göstərmişdir.<ref>{{cite web|url=http://ec.europa.eu/agriculture/enlargement/countries/turkey/index_en.htm|title=Turkey: Agriculture and Rural Development|format=PDF|access-date=9 dekabr 2011}}</ref> [[Avropa İttifaqı-Türkiyə Gömrük İttifaqı]], ölkənin xarici ticarət siyasətinin ən əhəmiyyətli təşkilatlarından biridir. [[2014]]-ci ildə Türkiyə ixracatı, əvvəlki ilə nisbətən 4% artım ilə 157,6 milyard dollara çatmışdır.<ref>{{cite journal |title=Fossil fuel subsidies as a lose-lose: Fiscal and environmental burdens in Turkey |journal=New Perspectives on Turkey |volume=58 |pages=93–124 |doi=10.1017/npt.2018.7 |year=2018 |last1=Acar |first1=Sevil |last2=Challe |first2=Sarah |last3=Christopoulos |first3=Stamatios |last4=Christo |first4=Giovanna }}</ref><ref name=":1">{{Cite web|url=https://www.shura.org.tr/wp-content/uploads/2019/05/raporweb_ENG.pdf|title=Energy pricing and non-market flows in Turkey's energy sector|last=|first=|date=|website=SHURA Energy Transition Center|url-status=live|archive-url=|archive-date=|access-date=}}</ref> Ən çox məhsul ixrac olunan ölkələr [[Almaniya]], [[İraq]], [[İngiltərə]], [[İtaliya]] və [[Fransa]] olmuşdur. Bununla birlikdə, eyni ildə 242,2 milyard dollarlıq idxal səbəbilə 84.5 milyard dollarlıq xarici ticarət kəsiri yaranmışdır. Bu göstərici bir il əvvəl 99,8 milyard dollar olmuşdur. [[2014]]-cü ildə ən çox idxalat müvafiq olaraq [[Çin Xalq Respublikası|Çin]], [[Almaniya]], [[Rusiya]] və [[Amerika Birləşmiş Ştatları|ABŞ]]-dan olmuşdur.<ref>{{cite web|url=http://www.die.gov.tr/ENGLISH/SONIST/GELIR/k_270206.xls|archiveurl=https://web.archive.org/web/20061014214703/http://www.die.gov.tr/ENGLISH/SONIST/GELIR/k_270206.xls|archivedate=14 Octoberoktyabr 2006|title=The result of Income Distribution|author=Turkish Statistical Institute|authorlink=Turkish Statistical Institute|publisher=Turkish Statistical Institute|access-date=11 dekabr 2006|date=27 fevral 2006}}</ref><ref>{{cite web|title=No woman, no growth|url=http://www.hurriyetdailynews.com/no-woman-no-growth.aspx?pageID=449&nID=42539&NewsCatID=430|work=Hürriyet Daily News|access-date=8 iyun 2013}}</ref><ref>{{cite web|title=Religious Women in Turkey Have Been Left Out of Emancipation Movement|url=http://latitude.blogs.nytimes.com/2013/05/23/religious-women-in-turkey-have-been-left-out-of-emancipation-movement/|work=The New York Times|access-date=8 iyun 2013|date=23 may 2013}}</ref>

[[Birinci Dünya müharibəsi|Birinci Dünya Müharibəsi]] və [[Türkiyə İstiqlaliyyət müharibəsi]]ndən sonra yaranan respublikanın ilk altmışıncı illəri — [[1923]]-[[1983]]-cü illər arasında dövlət iqtisadiyyatı pis vəziyyətdə olmuşdur.<ref>{{Cite news|url=http://news.bbc.co.uk/2/hi/business/422653.stm|title=Turkish quake hits shaky economy|publisher=BBC|access-date=12 Decemberdekabr 2006|date=17 avqust 1999}}</ref><ref>{{Cite news|url=http://news.bbc.co.uk/2/hi/business/1800869.stm|title='Worst over' for Turkey|publisher=BBC|access-date=12 dekabr 2006|date=4 fevral 2002}}</ref> Özəl sektor, xarici ticarət, xarici valyuta axını və birbaşa xarici investisiyanın miqdarı kimi mövzularda müxtəlif məhdudiyyətlər qoyuldu və büdcə planları elan edildi. Ancaq [[1983]]-cü ilə qədər [[Baş Nazir|baş nazir]] [[Turqut Özal]] özəl sektoru ön plana çəkən bir sıra islahatlara başladı.<ref>{{cite web|url=http://siteresources.worldbank.org/INTTURKEY/Resources/361616-1144320150009/Labor_C2.pdf|title=Turkey Labor Market Study|work=World Bank|authorlink=World Bank|access-date=10 dekabr 2006|year=2005}}</ref>

Dövlət borcunun çox olması ilə yanaşı, keçirilən islahatlar sürətli iqtisadi inkişafa yol açdı, lakin [[1994]] və [[1999]]-cu illərdə maliyyə böhranları səbəbiylə iqtisadiyyatda düşüşlər yaşandı.<ref>{{cite book|author=OECD|title=Turkey 2002: Crucial Support for Economic Recovery|url={{Google books |plainurl=yes |id=Im0G8wNb-CsC |page=23 }}|access-date=15 iyun 2013|date=14 noyabr 2002|publisher=OECD Publishing|isbn=978-92-64-17601-0|page=23}}</ref> [[1981]]-[[2003]]-cü illər arasında ölkənin [[Ümumi Daxili Məhsul|ÜDM]]-nin illik orta artımı 4% səviyyəsində müəyyən edilmişdir.<ref name="TR_Eco">{{Cite news|url=http://news.bbc.co.uk/2/hi/business/6103008.stm|title=Robust economy raises Turkey's hopes|first=Jorn|last=Madslien|publisher=BBC|access-date=12 dekabr 2006|date=2 Novembernoyabr 2006}}</ref> Maliyyə çatışmazlığı və geniş yayılmış korrupsiya ilə yanaşı, əlavə maliyyə islahatlarının olmaması, yüksək [[inflyasiya]] və zəif bank sektoru [[Makroiqtisadiyyat|makroiqtisadi]] dəyişkənliyin artmasına səbəb oldu. [[2001]]-ci il böhranından sonra dövrün maliyyə naziri [[Kamal Dərviş]] tərəfindən tərtib edilmiş islahatların nəticəsi olaraq inflyasiya hədsiz dərəcədə azalmış, investorlar tərəfindən xarici sərmayələr artmış, işsizlik nisbəti kəskin azalmışdır.<ref>{{cite web|url=http://epp.eurostat.ec.europa.eu/tgm/table.do?tab=table&plugin=1&language=en&pcode=tec00114|title=GDP per capita in PPS|publisher=Eurostat|access-date=8 may 2013}}</ref><ref name="WorldBank_TRStat">{{cite web|url=http://www.worldbank.org.tr/WBSITE/EXTERNAL/COUNTRIES/ECAEXT/TURKEYEXTN/0,,menuPK:361738~pagePK:141132~piPK:141109~theSitePK:361712,00.html|title=Data and Statistics for Turkey|work=World Bank|authorlink=World Bank|access-date=10 Decemberdekabr 2006|year=2005|archive-url=https://web.archive.org/web/20061130105806/http://www.worldbank.org.tr/WBSITE/EXTERNAL/COUNTRIES/ECAEXT/TURKEYEXTN/0,,menuPK:361738~pagePK:141132~piPK:141109~theSitePK:361712,00.html|archive-date=30 noyabr 2006|url-status=dead}}</ref>

Turizmin ən yüksək inkişaf etmiş bölməsi sahil turizmidir. Sahil turizminə [[dəniz]], [[çimərlik]], [[günəş]], [[Bioloji müxtəliflik|biomüxtəliflik]] və [[dəniz məhsulları]] daxildir.<ref name=whc.unesco.org1>{{cite web|title=UNESCO official page|url=https://whc.unesco.org/en/tentativelists/state=tr|website=whc.unesco.org|access-date=2 iyul 2014}}</ref> Çimərliklərdə və otellərdə su idman növləri, gəmi gəzintiləri, tibbi xidmətlər və restoranlar təşkil edilir.<ref>{{cite news|title=Number of foreign tourists visiting Istanbul plunges for first time in 16 years|url=http://www.hurriyetdailynews.com/number-of-foreign-tourists-visiting-istanbul-plunges-for-first-time-in-16-years.aspx?pageID=238&nID=108223&NewsCatID=349|work=Hürriyet Daily News|date=6 yanvar 2017}}</ref><ref>{{cite web|url=http://www.hurriyetdailynews.com/turkey-rich-in-blue-flags-.aspx?pageID=238&nID=81420&NewsCatID=379 |title=Turkey rich in 'blue flags' – TRAVEL |work=Hürriyet Daily News |date=13 sentyabr 2011 |accessdate=15 oktyabr 2016}}</ref> Avropa turistlərinin 63%-i dəniz sahillərinə daha çox üstünlük verir. Türkiyənin cənub və qərb əraziləri — [[Aralıq dənizi]] və [[Egey dənizi|Egey]] sahilləri turistlər tərəfindən xidmət və keyfiyyətinə görə ən çox seçilən turistik məkanlardan biridir. İkinci sırada isə Türkiyənin şimal əraziləri — [[Qara dəniz]] və [[Mərmərə dənizi]]nin sahilləri yer alır.<ref>{{cite web|url=http://www.archaeology.org/0811/abstracts/turkey.html|title=The World's First Temple|date=November–Decemberdekabr 2008|work=Archaeology magazine|page=23}}</ref><ref>{{cite web|url=http://www.newsweek.com/turkey-archeological-dig-reshaping-human-history-75101|title=Turkey: Archeological Dig Reshaping Human History|website=newsweek.com|accessdate=23 fevral 2018|date=19 fevral 2010}}</ref><ref>{{cite web|url=https://whc.unesco.org/en/tentativelists/state=tr|title=Tentative Lists – Turkey|website=whc.unesco.org|publisher=UNESCO|accessdate=23 fevral 2018}}</ref>

Türk rəssamlığı, qərb mədəniyyətindən ilham alaraq [[XIX əsr]]in ortalarından başlayaraq fəal inkişaf etmişdir. İlk rəssamlıq dərsləri [[1793]]-cü ildə [[İstanbul Texniki Universiteti]]ndə keçirilirdi.<ref name="HarriOhta1999">{{cite book|author1=Antoinette Harri|author2=Allison Ohta|title=10th International Congress of Turkish Art|url={{Google books |plainurl=yes |id=1CxNAAAAYAAJ }} |year=1999|publisher=Fondation Max Van Berchem|isbn=978-2-05-101763-3|quote=The first military training institutions were the Imperial Army Engineering School (Mühendishane-i Berr-i Hümâyun, 1793) and the Imperial School of Military Sciences (Mekteb-i Ulûm-ı Harbiye-i Şahane, 1834). Both schools taught painting to enable cadets to produce topographic layouts and technical drawings to illustrate landscapes&nbsp;...}}</ref> [[XIX əsr]]in sonlarında, [[Osman Hamdi Bəy]] türk rəssamlığına ilk [[portret]]i gətirən şəxslərdən olmuşdur. Müasir tendensiyalar arasında [[impressionizm]] cərəyanından ən çox təsirlənən rəssamlardan biri də [[Xəlil Paşa]] olmuşdur.<ref>{{cite web |title=Bilmeniz Gereken 16 Türk Ressam ve Tabloları |url=http://www.leblebitozu.com/bilmeniz-gereken-16-turk-ressam-ve-tablolari/ |website=leblebitozu |accessdate=20 may 2020 |language=tr-TR}}</ref> [[1926]]-cı ildə [[Avropa]]ya göndərilən gənc türk rəssamlar, [[Avropa]]da hələ də çox təsirli olan [[fovizm]], [[kubizm]] və [[ekspressionizm]] kimi müasir cərəyanlardan ilhamlanaraq geri döndülər.<ref>{{cite web |title=Türk Resim Sanatı |url=https://www.sanatinyolculugu.com/turk-resim-sanati/ |website=Sanatın yolculuğu |accessdate=20 may 2020 |language=tr |date=22 dekabr 2018}}</ref><ref>{{cite web |last1=Gaburga |first1=Kübra |title=Çağdaş Türk Resim Tarihi {{!}} Sanat Karavanı |url=https://sanatkaravani.com/cagdas-turk-resim-tarihi/ |website=sanatkaravani.com |accessdate=20 may 2020 |language=tr |date=25 oktyabr 2019}}</ref><ref>{{cite web |title=Türk Resim Sanatı Tarihi - GÜZEL SANATLAR / Resim Sanatı {{!}} Edebiyat ve Sanat Akademisi |url=https://edebiyatvesanatakademisi.com/resim-sanati/turk-resim-sanati-tarihi/19233 |website=edebiyatvesanatakademisi.com |accessdate=20 may 2020}}</ref> [[Abidin Dino]], [[Camal Tollu]], [[Fikrət Mualla]], [[Şahzadə Fahrelnisə Zeyid|Fahrelnisə Zeyid]], [[Bedri Rahmi Eyüboğlu]] və [[Burhan Doğançay]]ın rəhbərlik etdiyi "D qrupu" türk rəssamlığında yeni cərəyanların yaranmasına təkan vermişdir.<ref>{{cite web |last1=Hümeyra |first1=Aişe |title=Mutluluğun ve hüznün ressamı: Abidin Dino |url=https://www.aa.com.tr/tr/kultur-sanat/mutlulugun-ve-huznun-ressami-abidin-dino/1665612 |website=www.aa.com.tr |accessdate=20 may 2020 |location=İstanbul, Türkiye |language=tr}}</ref><ref>{{cite web |title=Cemal Tollu hayatı ve eserleri (1899 - 1968) |url=https://www.istanbulsanatevi.com/unlu-sanatcilarin-hayati/soyadi-t-unlu-sanatcilarin-hayati/cemal-tollu-hayati-ve-eserleri-1899-1968/ |website=istanbul sanat evi |accessdate=20 may 2020 |language=tr |date=9 dekabr 2018}}</ref><ref>{{cite web |last1=Kızılkaya |first1=Soner |title=Yalnız ve Yaralı Bir Hayat: Fikret Mualla |url=https://www.amerikaninsesi.com/a/yaln%C4%B1z-ve-yarali-bir-hayat-fikret-mualla/5309687.html |website=Amerikanın Sesi |accessdate=20 may 2020 |language=tr |date=29 fevral 2020}}</ref> Türk rəssamlığında digər vacib cərəyanlar [[1930]]-cu illərin sonlarında "Yenilər qrupu", [[1940]]-cı illərdə "Onlar qrupu", [[1950]]-ci illərdə "Yeni Dal qrupu" və [[1960]]-cı illərin "Qara qələm qrupları" olmuşdur.<ref name=turkresmi.com>{{cite web|title="10'Lar' Grubu", "Yenı Dal Grubu", "Sıyah Kalem Grubu"|url=http://www.turkresmi.com/klasorler/10lar_yenidal_siyahkalem/index.htm|archive-url=https://web.archive.org/web/20060908221749/http://www.turkresmi.com/klasorler/10lar_yenidal_siyahkalem/index.htm|url-status=dead|archive-date=8 Septembersentyabr 2006|website=turkresmi.com|access-date=11 avqust 2014}}</ref><ref>{{cite book |last1=Brueggemann |first1=Werner |last2=Boehmer |first2=Harald |title=Teppiche der Bauern und Nomaden in Anatolien = Carpets of the Peasants and Nomads in Anatolia |date=1982 |publisher=Verlag Kunst und Antiquitäten |location=Munich|isbn=978-3-921811-20-7 |pages=34–39 |edition=1st}}</ref><ref>{{cite web |last1=Demirer |first1=Temel |title=Sırılsıklam bir âşık: Bedri Rahmi {{!}} Kaldıraç |url=https://kaldirac.org/sirilsiklam-bir-asik-bedri-rahmi/ |website=kaldirac.org |accessdate=20 may 2020 |language=tr-TR}}</ref><ref>{{cite web |title=Burhan Doğançay'ın eserleri |url=https://www.ntv.com.tr/galeri/sanat/burhan-dogancayin-eserleri,AQLISpEVHUK6fvwpex-UiQ |website=www.ntv.com.tr |accessdate=20 may 2020 |language=tr}}</ref>

Tənzimat dövründəki yazıçıların çoxu eyni janrlarda əsərlər yazmışdır. Şair [[Namiq Kamal]] [[1876]]-cı ildə yazılmış "İntibah" romanını, [[İbrahim Şinasi]] isə [[1860]]-cı ildə ilk müasir türk pyesi olan "Şairin evliliyi" əsərini yazmışdır.<ref name="ÁgostonMasters2009-48">{{cite book|author1=Gábor Ágoston|author2=Bruce Alan Masters|title=Encyclopedia of the Ottoman Empire|url=https://books.google.com/books?id=QjzYdCxumFcC|year=2009|publisher=Infobase Publishing|isbn=978-1-4381-1025-7|page=48}}</ref><ref name="ShawShaw1977-260-261">{{cite book|author1=Stanford J. Shaw|authorlink1=Stanford J. Shaw|author2=Ezel Kural Shaw|authorlink2=Ezel Kural Shaw|title=History of the Ottoman Empire and Modern Turkey|url=https://books.google.com/books?id=AIET_7ji7YAC&pg=PA520|volume=2|year=1977|publisher=Cambridge University Press|isbn=978-0-521-29166-8|pages=260–261}}</ref> Müasir [[türk ədəbiyyatı]]nın köklərinin əsası [[1896]]-[[1923]]-cü illər arasında qoyulmuşdur. Türk ədəbiyyatı tarixində 3 mühüm cərəyan: ''Ədəbiyyat-i Cadidə'', ''Fəcr-i Ati'', və ''Milliy Ədəbiyyat'' olmuşdur. [[XX əsr]] türk poeziyasında ilk radikal addım [[sərbəst şeir]] tərzini təqdim edən [[Nazim Hikmət]] tərəfindən atılmışdır. Türk poeziyasında başqa bir inqilab [[1941]]-ci ildə [[Orxan Vəli Qanıq|Orxan Vəli]], [[Oktay Rüfət]] və [[Melih Cevdət]]in başçılıq etdiyi [[Garip]] hərəkatı ilə baş tutmuşdur.<ref>{{Cite news|url=http://news.bbc.co.uk/2/hi/entertainment/6044192.stm|title=Pamuk wins Nobel Literature prize|publisher=BBC|access-date=12 Decemberdekabr 2006|date=12 Octoberoktyabr 2006}}</ref>

Türk teatrının mənşəyi qədim bütpərəst rituallara və şifahi əfsanələrə əsaslanır.<ref>{{cite web |title=GELENEKSEL TÜRK TİYATROSU {{!}} TÜRK TARİHİ ARAŞTIRMALARI |url=https://www.altayli.net/geleneksel-turk-tiyatrosu.html |website=www.altayli.net |accessdate=20 may 2020 |language=tr |date=5 fevral 2020}}</ref><ref>{{cite web |last1=İlbay |first1=Ramazan |title=Milli Edebiyat - Geleneksel Türk Tiyatrosu |url=https://www.milliedebiyat.com/index.php/edebiturler/tiyatro/geleneksel-turk-tiyatrosu |website=Milli Edebiyat |accessdate=20 may 2020 |language=tr-tr}}</ref> Min illər əvvəl Anadolu sakinlərinin mərasimləri zaman nümayiş edilən rəqslər, musiqi və mahnılar ilk şouların yaranmasına təkan verən elementlərdir.<ref name="turkishculture.org4">{{cite web|title=Traditional Theatre|url=http://www.turkishculture.org/performing-arts/theatre-36.htm|website=turkishculture.org|access-date=11 Februaryfevral 2017}}</ref> Zamanla qədim rituallar, miflər, əfsanələr və hekayələr teatr şoularına çevrildi. [[XI əsr]]dən başlayaraq Səlcuqlu türklərinin ənənələri yerli Anadolu xalqlarının ənənələri ilə qarışdı və müxtəlif mədəniyyətlərin qarşılıqlı əlaqəsi yeni pyeslərin yaranmasına yol açdı.

Türk mətbəxi əsasən Osmanlı mətbəxinin mirasıdır. [[Türk mətbəxi]], [[Çin mətbəxi|Çin]] və [[Fransa mətbəxi|Fransız]] mətbəxləri ilə birlikdə dünyanın ən zəngin mətbəxlərindən biridir.<ref>{{cite web |title=Türk Mutfağının Tarihsel Gelişimi |url=http://www.turkish-cuisine.org/print.php?id=213&link=http://www.turkish-cuisine.org/historical-development-1/introduction-historical-development-213.html |website=www.turkish-cuisine.org |accessdate=19 may 2020}}</ref><ref>{{cite web |title=Türk mutfağının etkileyici tarihi |url=https://m.gidagundemi.com/makale/turk-mutfaginin-etkileyici-tarihi-m391.html |website=GIDA GUNDEMI |accessdate=19 may 2020}}</ref><ref>{{cite web |title=Türk Mutfağının Gelişimi Ve Tarihi |url=https://www.xing.com/communities/posts/tuerk-mutfaginin-gelisimi-ve-tarihi-1003714763 |website=XING |accessdate=19 may 2020 |language=en}}</ref><ref>{{cite web |title=Türk Mutfağının 2 bin yıllık hikayesi |url=http://www.dunyagida.com.tr/haber/turk-mutfaginin-2-bin-yillik-hikayesi/6566 |website=Dünya Gıda |accessdate=19 may 2020 |language=tr-TR |date=18 aprel 2017}}</ref> Türk mətbəxi [[Mesopotamiya]] və [[Balkan yarımadası|Balkan]] mətbəxləri ilə əlaqəli olmuş, İstanbul Osmanlı Sarayı mətbəxi Türk mətbəxinin əhəmiyyətli bir hissəsini təşkil etmişdir. Osmanlı Sarayı mətbəxində müxtəlif növ çorba, salat, ət yeməkləri və desert menyusu mövcud olmuşdur. Saray mətbəxi [[Bizans İmperiyası]]ndan Osmanlı İmperiyasınadək müxtəlif əsrlərin zövqü və təcrübəsi ilə yaradılan elit bir mətbəxdir. O dövrdə xalq mətbəxi sadə olmuşdur.<ref name="foodbycountry.com">{{cite web|title=Food in Turkey – Turkish Food, Turkish Cuisine |url=http://www.foodbycountry.com/Spain-to-Zimbabwe-Cumulative-Index/Turkey.html|website=foodbycountry.com|access-date=12 Augustavqust 2014}}</ref><ref>{{cite web |last1=Birer |first1=Selma |title=Türk Mutfağının Tarihsel Gelişim Sureci İçerisindeki Değişimi ve Bugünkü Durumu |url=https://beslenmevediyetdergisi.org/index.php/bdd/article/view/689 |website=Beslenme ve Diyet Dergisi |accessdate=19 may 2020 |pages=251–260 |language=tr-TR |date=31 dekabr 1990}}</ref><ref>{{cite web |title=Türk Mutfağı Nedir? TÜRKİYE TARİHİ Türk Mutfağı Nedir? Türkiye Gastronomi Tarihi |url=https://derstarih.com/turk-mutfagi/ |website=Ders: Tarih |accessdate=19 may 2020 |language=tr |date=27 dekabr 2018}}</ref><ref>{{cite web |last1=Düzgün |first1=Ertuğrul |last2=Durlu |first2=Fügen |title=Mezopotamya’dan Günümüze Mutfak Kültürü |url=http://www.jotags.org/Articles/2015_vol3_issue1/2015_vol3_issue1_article4.pdf |website=JOTAGS |publisher=Gümüşhane Üniversitesi |accessdate=19 may 2020 |location=Türkiyə |pages=3,4,6 |language=tr}}</ref> Bu gün Osmanlı Sarayı və xalq mətbxinin qarışığı olan bir Türk mətbəxi meydana gəldi. Həmçinin, Türk mətbəxi regionlara görə də fərqlənir. Qaradəniz mətbəxi, Cənub-qərb mətbəxi, Orta Asiya mətbəxi kimi bir çox region mətbəxləri özlərinə aid çoxsaylı və fərqli yeməklərə sahibdirlər.<ref name=berg>{{Cite book| publisher = Berg| isbn = 978-0-85785-217-5| last1 = Claflin| first1 = Kyri W.| last2 = Scholliers| first2 = Peter| title = Writing Food History: A Global Perspective| url=https://books.google.com/books?id=7WUDAAAAQBAJ&pg=PA1980 |year=2013}}</ref><ref>{{cite web |title=Türk mutfağında bölgelere göre hangi yemekler ünlü? |url=https://www.milliyet.com.tr/gundem/turk-mutfaginda-bolgelere-gore-hangi-yemekler-unlu-2655499 |website=Milliyet |accessdate=19 may 2020 |language=tr}}</ref><ref>{{cite web |title=7 Bölge 7 Lezzet: Türkiye’nin Ünlü Yöresel Yemekleri - Yemek Rehberi |url=http://hotelsmaxi.com/nerede-ne-yenir/7-bolge-7-lezzet-turkiyenin-unlu-yoresel-yemekleri |website=Hotels Maxi |accessdate=19 may 2020 |language=tr-TR |date=23 yanvar 2018}}</ref><ref>{{cite web |title=Türkiye'nin en zengin mutfağı hangisi? |url=http://www.turizmaktuel.com/haber/turkiye-nin-en-zengin-mutfagi-hangisi |website=Turizm Aktüel |accessdate=19 may 2020 |ref=Türkiye’nin mutfak kültürünü çok ayrı ele almak gerektiğini belirten GezginDamaklar Seyahat Acentası Genel Müdürü Süha Alnıtemiz, "Çeşit açısından Türkiye'nin en zengin mutfağına sahip ili Gaziantep... Gaziantep mutfağı tam 291 çeşit yemek, tatlı ve içecekten oluşuyor" dedi. |language=tr}}</ref>

[[Basketbol]], Türkiyədə futboldan sonra ən populyar idman növlərindən biridir.<ref name="fibaeurope.com1">{{cite web|title=2012 Year in Review: EuroChallenge|url=http://www.fibaeurope.com/cid_KNce8jInH7Qj1EsyH5rjn2.compID_BYg5Rb55Jw-G5I3MZ6JB01.season_2012.coid_0fI7c4smGOQ7yoGPjRRth2.articleMode_on.html|website=fibaeurope.com|access-date=10 avqust 2014}}</ref> Basketbolun ən böyük liqası [[Basketbol Super Liqası]]dır. [[Anadolu Efes İK|Anadolu Efes]], [[Qalatasaray BK|Qalatasaray]], [[Fənərbaxça BK|Fənərbaxça]], [[Beşiktaş BK|Beşiktaş]] kimi komandalar [[Avroliqa]] və digər xüsusi turnirlərdə böyük uğurlar qazanmışdır.<ref name="fibaeurope.com2">{{cite web|title=Galatasaray Lift EuroLeague Women Title|url=http://www.fibaeurope.com/euroleaguewomen/cid_-tmRPCfrIrYRSO2M5V49E1.compID_jr6ZiXqeGhMBtfq1yxqV83.roundID_9680.season_2014.gameID_9752-16-A-1.html|website=fibaeurope.com|access-date=10 avqust 2014}}</ref> Bundan əlavə, [[Anadolu Efes İK|Anadolu Efes]] [[1996]]-cı ildə [[Koraç kuboku]]nu qazanmış və Avropa kubokunu qazanan ilk türk basketbol komandası olmuşdur. [[2012]]-ci ildə [[FİBA Avropa|FİBA Avroliqası]] kubokunu qazanan [[Beşiktaş BK]], Avropa kubokunu qazanan ikinci Türkiyə komandası olmuşdur. [[Türkiyə milli basketbol komandası]] da bir çox beynəlxalq turnilərdə təqdirəlayiq yer tutmuşdur.<ref name=tvf.org.tr>{{cite web|title=National Team's Activities|url=http://www.tvf.org.tr/icerik/36/|website=tvf.org.tr|access-date=10 Augustavqust 2014|url-status=dead|archiveurl=https://web.archive.org/web/20140829153101/http://www.tvf.org.tr/icerik/36/|archivedate=29 avqust 2014}}</ref>

[[2010 FIBA Dünya Çempionatı|2010 FİBA Dünya Çempionatı]] [[28 avqust]] və [[12 sentyabr]] tarixlərində Türkiyədə keçirilmişdir. Çempionat [[FİBA]], [[Türkiyə Basketbol Federasiyası]] və İdman Təşkilat Komitəsi tərəfindən ortaq şəkildə təşkil edilmişdir.<ref name=fenerbahce.org.tr>{{cite web|title=Our International Achievements |url=http://www.fenerbahce.org.tr/detay.asp?ContentID=23311 |website=fenerbahce.org.tr |access-date=10 avqust 2014 |url-status=dead |archiveurl=https://web.archive.org/web/20140812213716/http://www.fenerbahce.org.tr/detay.asp?ContentID=23311 |archivedate=12 avqust 2014 }}</ref><ref name=eczacibasisporkulubu.org.tr>{{cite web|title=Women's Volleyball|url=http://www.eczacibasisporkulubu.org.tr/?goto=sol_icerik&gen_idx=39|website=eczacibasisporkulubu.org.tr|access-date=10 Augustavqust 2014}}</ref><ref name=hurriyet.com.tr1>{{cite web|title=Turkish volleyball teams' successes in Europe|url=http://www.hurriyet.com.tr/spor/digersporlar/22766166.asp|website=hurriyet.com.tr|access-date=10 avqust 2014}}</ref>

Yüzlərlə televiziya kanalı, minlərlə yerli radio stansiyası, onlarla qəzet, [[Türk kinosu|milli kino]] və genişzolaqlı İnternet istifadəçilərinin sürətli artımı, Türkiyədə inkişaf etmiş mediya sənayesini təşkil edir.<ref>{{Cite web|title =TRT World|url=http://www.trtworld.com|website=www.trtworld.com}}</ref> Televiziya izləyicilərinin əksəriyyəti [[Türkiyə Radio Televiziya Qurumu|TRT]] dövlət kanalları, [[Kanal D]], [[Show TV]], [[ATV (Türkiyə)|ATV]] və [[Star TV (Türkiyə)|Star TV]] kimi əyləncə kanalları arasında paylanılır. Peyk antenası və kabel televiziyası vasitəsilə yayım Türkiyənin bütün ərazisini əhatə edir.<ref name=tesevmedya>{{cite web|title=The Political Economy of the Media in Turkey: A Sectoral Analysis |url=http://www.tesev.org.tr/Upload/Publication/67e244dd-5c21-4d34-8361-4c7f3d003140/11461ENGmedya2WEB21_09_11.pdf |website=tesev.org.tr |access-date=18 fevral 2015 |url-status=dead |archiveurl=https://web.archive.org/web/20120716153048/http://www.tesev.org.tr/Upload/Publication/67e244dd-5c21-4d34-8361-4c7f3d003140/11461ENGmedya2WEB21_09_11.pdf |archivedate=16 iyul 2012 }}</ref> [[Radio və Televiziya Ali Şurası]] (RTÜK) telekanalların yayım məzmunlarına nəzarət edən hökumət orqanıdır. Dövriyyəsi ən populyar olan [[Posta (qəzet)|Posta]], [[Hüriyyət (qəzet)|Hürriyət]], [[Sözcü]], [[Sabah (qəzet)|Sabah]] və [[Habertürk (qəzet)|Habertürk]] qəzetləridir.<ref>{{cite web|url=http://www.gazeteciler.com/gazete-tirajlari.html|title=Gazete Tirajları 02.05.2016 – 08.05.2016|last=|first=|date=|publisher=|access-date=1 Augustavqust 2016|work=Gazeteciler.com|archive-url=https://web.archive.org/web/20151219145010/http://www.gazeteciler.com/gazete-tirajlari.html|archive-date=19 dekabr 2015|url-status=dead}}</ref><ref>{{cite web|url=https://www.rtuk.gov.tr/en/about-rtuk/5297/5083/about-rtuk.html|title=About RTÜK|publisher=The Radio and Television Supreme Council (RTÜK)|accessdate=18 aprel 2020}}</ref><ref>{{cite web |title=Dünyanın en çok okunan gazeteleri |url=https://www.dunyastore.com/gazeteler |website=Dünya Store |accessdate=19 may 2020 |language=tr}}</ref><ref>{{cite web |title=Türkiye'nin En Popüler ve En Sevilen Gazeteleri |url=http://batmandogusgazetesi.com/turkiyede-en-cok-okunan-ve-en-fazla-tercih-edilen-gazeteler/ |website=batmandogusgazetesi.com |accessdate=19 may 2020}}</ref>