'''Səfəvilər''' ({{dil-az2|صفویلر}}, {{dil-fa|صفویان}} səfəviyan) — [[Bütöv Azərbaycan|Azərbaycan]] və indiki [[İran]]<ref name="britannicaṢafavid dynasty">https://www.britannica.com/topic/Safavid-dynasty {{Vebarxiv|url=https://web.archive.org/web/20150430000434/http://www.britannica.com/EBchecked/topic/516019/Safavid-dynasty |date=2015-04-30 }} Ṣafavid dynasty</ref> və Azərbaycan ərazisində hökm sürmüş [[şah]] sülaləsi, [[Səfəvi dövləti]]nin hökmdarları. [[XIV əsr]]in əvvəllərindən etibarən [[İran|indiki İran]]ınİranın şimalındakı [[Ərdəbil]] bölgəsini və 1501–1722 və 1729–1736-cı illərdə [[İranCənubi Qafqaz|Cənubi Qafqazdan]] indiki İran[[Əfqanıstan|Əfqanıstana]]ınbütünqədər uzanan ərazisiniərazini idarə etdiləretmişlər.<ref name="iranica-safavid-dynasty">книга BLACK SHEEP, WHITE SHEEP AND RED-HEADS. A historical sketch of the Shahsavan of Azarbaijan Richard Tapper. Iran. Journal of the British Institute of Persian Studies London The British Academy 1966 IV 63</ref><ref name="БСЭ">2000 III 100</ref><ref name="История Ирана"/><ref name=":0">{{Cite web |title=Roger Savory. Iran under the Safavids. Cambridge: Cambridge University Press, 1980, p. 34. ISBN 0521224837 |url=https://www.avetruthbooks.com/2022/04/iran-under-the-safavids-roger-savory.html |access-date=2022-04-27 |archive-date=2022-04-27 |archive-url=https://web.archive.org/web/20220427120841/https://www.avetruthbooks.com/2022/04/iran-under-the-safavids-roger-savory.html |url-status=live }}</ref><ref name="savoryeiref"/>
[[İran|İndiki İran]], [[Azərbaycan]], [[Ermənistan]], [[İraq]], [[Əfqanıstan]], [[Türkmənistan]] və [[Şərqi Anadolu regionu|Türkiyənin şərq hissəsi]]ndəki varlığını qoruyub saxlayan tarixdə ilk dəfə [[Şiəlik|Şiə]] [[On iki imam|Onikiciliyi]] [[Bütöv Azərbaycan|Azərbaycan]] və İranın rəsmi inancı və varisi olduğu dövlətin hakim sülalələri olaraq qəbul etdi.<ref name="savoryeiref">R. M. Savory, ''Safavids'', Encyclopedia of Islam, 2nd edition</ref><ref>Andrew J. Newman, Safavid Iran: Rebirth of a Persian Empire, I. B. Tauris (Mart 30, 2006)</ref>
Bu sülalənin ilk hökmdarı [[İran Azərbaycanı|Güney AzərbaycanAzərbayca]]nın [[Ərdəbil]] şəhərində anadan olan [[I İsmayıl]] (1501–1524) idi. [[Şərur]] yaxınlığında ([[Naxçıvan]]da) türkmanlar (Azərbaycan türklərinin əvvəlki adı) [[Ağqoyunlu dövləti]]nin hökmdarı [[Əlvənd mirzə|Əlvənd Xan]]ı məğlub etdikdən sonra [[I İsmayıl|İsmayıl]] zəfərlə [[Təbriz]]ə girdi və 1501-ci ilin iyulunda özünü [[şah]] elan etdi. Əvvəlcə onun nəzarətində olan ərazilər yalnız [[Bütöv Azərbaycan|Azərbaycan]]la məhdudlaşsa da, sonrakı 10 il ərzində [[İran|indiki İran]]ınİranın böyük bir hissəsini öz hakimiyyəti altında birləşdirdi və qonşu [[İraq]] vilayətləri [[Bağdad]] və [[Mosul]]u da öz dövlətinə qoşdu.<ref name="britannicaṢafavid dynasty" /><ref>BLACK SHEEP, WHITE SHEEP AND RED-HEADS. A historical sketch of the Shahsavan of Azarbaijan Richard Tapper. Iran. Journal of the British Institute of Persian Studies| London The British Academy 1966 IV 63</ref>
Yaradılan dövlətə ən çox [[Səfəvilər|Dövlət-i Qızılbaş]] (Qızılbaş dövləti) deyilirdi.<ref name="История Ирана">История Ирана с древнейших времён до конца 18 в. Н.В.Пигулевская Л. 1958 255</ref><ref name="Восток">История Востока Восточная Литература 2000 III 100</ref><ref name=":0" /> ''Qızılbaş səltənəti'' və ''Qızılbaş mülkiyyəti'' adları da istifadə edilmişdir və [[şah]] [[Qızılbaş]], [[Padşah|padişah]] titulunu daşıyırdı.<ref name=":0" />