Azərbaycan: lər arasındakı fərq

| orijinal_adı =

| rəsmi_adı = Azərbaycan Respublikası

| adı = Azərbaycan

| ümumi_adı = Azərbaycan

| milli_şüarı =

| himni = [[Fayl:National Anthem of the Republic of Azerbaijan instrumental.ogg |250px]]

| bayrağı = Flag of Azerbaijan.svg

| gerbi = Emblem of Azerbaijan.svg

| xəritəsi = Azerbaijan (orthographic projection).png

| rəsmi_dilləri = [[Azərbaycan dili]] ([[Standart azərbaycanca|Standart]])<ref>The Modern Encyclopedia of East Slavic, Baltic, and Eurasian Literatures (англ.) / Edited by Harry Weber. — Gulf Breeze: Academic International Press, 1978. — Vol. II. — P. 13. — 246 p.</ref>

| paytaxtı = [[Fayl:Coat of arms of Baku.svg|15px]] [[Bakı]]

| ən_böyük_şəhəri =

| demonimi = [[Azərbaycanlı]]

| idarəetmə_forması = [[Unitar dövlət|Unitar]] [[yarı prezident respublikası]]

| rəhbərin_titulu1 = [[Azərbaycan prezidentlərinin siyahısı|Prezident]]

| rəhbərin_titulu2 = [[Azərbaycanın Birinci vitse-prezidenti|Birinci vitse-prezident]]

| rəhbərin_titulu3 = [[Azərbaycan baş nazirlərinin siyahısı|Baş nazir]]

| rəhbərin_adı1 = [[İlham Əliyev]]

| rəhbərin_adı2 = [[Mehriban Əliyeva]]

| rəhbərin_adı3 = [[Əli Əsədov]]

| qanunverici_orqanı = [[Azərbaycan Respublikasının Milli Məclisi|Milli Məclis]]

| quruluş_növü = |quruluş

| quruluş_hadisəsi1 =

| quruluş_tarixi1 =

| quruluş_hadisəsi2 =

| quruluş_tarixi2 =

| quruluş_hadisəsi3 =

| quruluş_tarixi3 =

| quruluş_hadisəsi4 = [[Şirvanşahlar dövləti]]

| quruluş_tarixi4 = 861–1538

| quruluş_hadisəsi5 = [[Eldənizlər]]

| quruluş_tarixi5 = 1136–1225

| quruluş_hadisəsi6 = [[Qaraqoyunlular]]

| quruluş_tarixi6 = 1410–1468

| quruluş_hadisəsi7 = [[Ağqoyunlular]]

| quruluş_tarixi7 = 1468–1503

| quruluş_hadisəsi8 = [[Səfəvilər imperiyası]]

| quruluş_tarixi8 = 1501–1736

| quruluş_hadisəsi9 = [[Əfşar imperiyası]]

| quruluş_tarixi9 = 1736–1796

| quruluş_hadisəsi10 = [[Azərbaycan xanlıqları]]

| quruluş_tarixi10 = 1747–1828

| quruluş_hadisəsi11 = [[Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti]]

| quruluş_tarixi11 = 1918–1920

| quruluş_hadisəsi13 = [[Azərbaycan SSR]]

| quruluş_tarixi13 = 1920–1991

| quruluş_hadisəsi14 = [[Azərbaycan Respublikasının Dövlət Müstəqilliyi haqqında Konstitusiya Aktı|Müstəqilliyin bərpa edilməsi]]

| quruluş_tarixi14 = 18 oktyabr 1991-ci il

| ərazi_sırası = 112

| ərazisi = 86.600<ref name="Coğrafi məlumatlar">Azərbaycan Respublikası Dövlət Statistika Komitəsi: Statistik nəşrlər: Azərbaycan rəqəmlərdə: Ümumi məlumat: [http://www.stat.gov.az/source/azfigures/az/geographical_.doc Coğrafi məlumatlar] {{Vebarxiv|url=https://web.archive.org/web/20130812045648/http://www.stat.gov.az/source/azfigures/az/geographical_.doc |date=2013-08-12 }} — yoxlanılıb: 8. noyabr 2014</ref>

| su_ərazisi_faizi = 1,7<ref name="Coğrafi məlumatlar" />

| təxmini_əhalisi = 10 236 227<ref>{{cite web |title= Azərbaycan əhalisinin sayı açıqlanıb

|url = https://report.az/sosial-mudafie/azerbaycan-ehalisinin-sayi-aciqlanibf/ |publisher=[[Report İnformasiya Agentliyi]]
}}</ref>

| təxmini_əhalisi_il = 2025 may

| təxmini_əhali_sırası = 87

| əhalisinin_siyahıya_alınması = 9.228.447<ref>Azərbaycan Respublikası Dövlət Statistika Komitəsi: 6.1 Ev təsərrüfatlarının sayı və ölçüsü (əhalinin 2009-cu il siyahıyaalınması əsasında)---[http://www.azstat.org/In_20/Pdf/06.pdf 1] {{Vebarxiv|url=https://web.archive.org/web/20121130074158/http://www.azstat.org/In_20/Pdf/06.pdf |date=2012-11-30 }} və ya [https://docs.google.com/viewer?a=v&q=cache:155hbssJJDsJ:www.azstat.org/In_20/Pdf/06.pdf+%C9%99halinin+say%C4%B1+8922447+n%C9%99f%C9%99r&hl=ru&gl=ru&pid=bl&srcid=ADGEESi5l5vWv5Mr2O3M2BZHbw7aV6cWUKwFZ4NpjSS0M-_Uh_d1BFG1T79d3TTakDPsvdAj5S2lH6GoirTGe7imlhABTx9sApZw8fqCw0jGmge4UwRjWs2z-Ui_FGQv5iopKlFPdhlf&sig=AHIEtbSlS9UUaAKxMMMvU-AWSeHeDygiWA 2] {{Vebarxiv|url=https://web.archive.org/web/20160617110630/https://docs.google.com/viewer?a=v&q=cache%3A155hbssJJDsJ%3Awww.azstat.org%2FIn_20%2FPdf%2F06.pdf+%C9%99halinin+say%C4%B1+8922447+n%C9%99f%C9%99r&hl=ru&gl=ru&pid=bl&srcid=ADGEESi5l5vWv5Mr2O3M2BZHbw7aV6cWUKwFZ4NpjSS0M-_Uh_d1BFG1T79d3TTakDPsvdAj5S2lH6GoirTGe7imlhABTx9sApZw8fqCw0jGmge4UwRjWs2z-Ui_FGQv5iopKlFPdhlf&sig=AHIEtbSlS9UUaAKxMMMvU-AWSeHeDygiWA |date=2016-06-17 }}</ref><ref name="1.1. Əhalinin sayının dəyişilməsi">Azərbaycan Respublikası Dövlət Statistika Komitəsi: [http://www.azstat.org/statinfo/demoqraphic/az/1_1.shtml 1.1. Əhalinin sayının dəyişilməsi] {{Vebarxiv|url=https://web.archive.org/web/20091114130740/http://www.azstat.org/statinfo/demoqraphic/az/1_1.shtml |date=2009-11-14 }}</ref>

| əhalisinin_siyahıya_alınması_il = 2009

| əhalisinin_sıxlığı = 118

| əhalisinin_sıxlığı_sırası = 103

| ÜDM_AQP = {{increase}} 192.146 mlrd.

| ÜDM_AQP_il = 2018

| adam_başına_ÜDM_AQP = {{increase}} 18,694

| adam_başına_ÜDM_AQP_sırası = 65

| ÜDM_nominal = 77.392 mlrd.

| ÜDM_nominal_sırası =

| adam_başına_ÜDM_nominal = 7,529

| adam_başına_ÜDM_nominal_sırası =

| İİİ_il = 2015

| İİİ = 0,759

| İİİ_fərq = artım

| İİİ_sırası = 78

| valyutası = [[Azərbaycan manatı]]

| üv_fərq = +4

| yay_vaxtı_saat_qurşağı =

| yay_vaxtı_üv_fərq =

| nəqliyyatın_yönü = sağ

| iso3166_kodu =

| internet_domeni = [[.az]]

| telefon_kodu = 994

| qeydlər =

| area_km2 =

| area_rank =

| GDP_PPP =

| GDP_PPP_year =

| HDI =

| HDI_year =

| today =

| xəritəsi2 = Azerbaijan - Location Map (2013) - AZE - UNOCHA.svg

'''Azərbaycan''' və ya rəsmi adı ilə '''Azərbaycan Respublikası''' — [[Şərqi Avropa]] və [[Qərbi Asiya]]nın sərhəddində yerləşən  transkontinental  ölkə. Azərbaycan [[Xəzər dənizi]] hövzəsinin qərbində, [[Cənubi Qafqaz]]da yerləşir. Şimaldan [[Rusiya]] ([[Dağıstan]]),<ref name="regnum.ru">{{Cite web |title=Эксперты: Российско-азербайджанская граница закрепит статус разделенных народов |url=http://www.regnum.ru/news/1121853.html |access-date=2011-11-02 |archive-date=2011-08-12 |archive-url=https://web.archive.org/web/20110812212732/http://www.regnum.ru/news/1121853.html |url-status=live }}</ref> şimal-qərbdən [[Gürcüstan]], qərbdən [[Ermənistan]], cənub-qərbdən [[Türkiyə]]<!-- Azərbaycan Respublikasının ümumi ərazisi və sərhədləri əsas götürülüb --> və cənubdan [[İran]] ilə həmsərhəddir.<ref name="midrf">{{Cite web |title=Иран — Общие сведения о стране |url=http://www.mid.ru/dks.nsf/606ebc9dffb0201643256be000604cf1/3d9d73ef46393d23c3257163002078b0?OpenDocument |access-date=2011-11-02 |archive-date=2012-01-21 |archive-url=https://web.archive.org/web/20120121110711/http://www.mid.ru/dks.nsf/606ebc9dffb0201643256be000604cf1/3d9d73ef46393d23c3257163002078b0?OpenDocument |url-status=live }}</ref> Azərbaycanın [[eksklav|eksklavı]] olan [[Naxçıvan Muxtar Respublikası]] [[Ermənistan]]la şimal-şərqdə, [[İran]]la qərbdə və [[Türkiyə]] ilə şimal-qərbdən həmsərhəddir. Azərbaycan ərazisinin bir hissəsi ([[Dağlıq Qarabağ]] bölgəsi və [[Qarabağın ətrafında Ermənistan nəzarətindəki Azərbaycan əraziləri|ona bitişik 7 inzibati rayon]]) 1988–1994-cü illərdə Ermənistan tərəfindən işğal olunmuş və burda heç bir ölkə tərəfindən tanınmayan [[qondarma Dağlıq Qarabağ Respublikası]] yaradılmışdır.<ref name="kp.ru">{{Cite web|url=http://www.kp.ru/print/article/24216/418373/|title=США и Россия разыграют новый "кавказский гамбит". Теперь — в Азербайджане}}</ref> Uzunsürən sülh danışıqları nəticəsiz qalmış və 2020-ci il 27 sentyabrda [[Azərbaycan Silahlı Qüvvələri|Azərbaycan Respublikası Silahlı Qüvvələri]] tərəfindən [[İkinci Qarabağ müharibəsi|əks-hücum əməliyyatı]] ilə torpaqların bir hissəsi azad edilmiş və 10 noyabr Bakı vaxtı ilə 01:00-da imzalanan [[Dağlıq Qarabağ atəşkəs bəyanatı (2020)|üçtərəfli bəyanat]] ilə başa çatmışdır. 19 sentyabr 2023-cü ildə Qarabağ tam olaraq Azərbaycanın nəzarətinə keçmişdir. [[Azərbaycanın sərhədləri|Dövlət sərhədləri]] cənubdan İranla 765&nbsp; km, Türkiyə ilə 15, şimaldan Rusiya ilə 391&nbsp; km, şimal-qərbdən Gürcüstan ilə 471&nbsp; km, qərbdən Ermənistan ilə 1007&nbsp; km həmsərhəddir.<ref>{{cite web |url=http://www.azerbaijan.az/portal/General/Square/square_a.html |title=Azərbaycan ərazisi |author= |date= |work= |publisher=[http://www.azerbaijan.az/portal/index_a.html?lang=az www.azerbaijan.az] |accessdate=2015-10-14 |language=az |archive-date=2015-10-14 |archive-url=https://archive.today/20151014065846/http://www.azerbaijan.az/portal/General/Square/square_a.html |url-status=dead }}.</ref><ref>{{cite web |url=http://www.mfa.gov.az/content/8 |title=Azərbaycan: Ümumi məlumat |author= |date= |work= |publisher=[[Azərbaycan Respublikası Xarici İşlər Nazirliyi]] |accessdate=2015-10-14 |language=az |archive-date=2015-10-14 |archive-url=https://archive.today/20151014070911/http://www.mfa.gov.az/content/8 |url-status=unfit }}.</ref><ref name="osceaze">{{cite web |url=http://polis.osce.org/countries/details?item_id=6 |title=Country Profiles of Participating and Partner States: Azerbaijan (General Information) |author= |date=25 iyun 2010 |work= |publisher=[http://polis.osce.org/ Organization for Security and Co-operation in Europe POLIS] |accessdate=2015-10-14 |language=en |archive-date=2007-06-23 |archive-url=https://web.archive.org/web/20070623090540/http://polis.osce.org/countries/details?item_id=6 |url-status=dead }}.</ref><ref>Ümumi məlumat, səhifə 9. // Azərbaycanın Statistik Göstəriciləri 2015 (statistik məcmuə). Müəllifi: [[Azərbaycan Respublikası Dövlət Statistika Komitəsi]]. Məcmuənin ümumi rəhbəri: Həmid Bağırov; Məcmuənin hazırlanması üçün məsul şəxs: Rafael Süleymanov. Bakı — 2015, 814 səhifə. ISBN 5-86874-232-9</ref> Onun 825&nbsp; km-i su sərhəddidir. Sahil xəttinin uzunluğu 713&nbsp; km-dir.<ref name="osceaze" /> Azərbaycanın [[Xəzər dənizi]] sektorunda həmçinin [[Türkmənistan]], [[Qazaxıstan]], İran və Rusiya ilə sərhədə malikdir.

2020-ci il sentyabrın 27-dən noyabrın 10-dək davam edən [[İkinci Qarabağ müharibəsi]] zamanı Azərbaycan Silahlı Qüvvələri 5 şəhər, 4 yaşayış məntəqəsi, 286 kənd və Azərbaycan-İran sərhədini işğaldan azad edib. 10 noyabr 2020-ci il tarixindəildə Azərbaycan Prezidenti [[İlham Əliyev]], Ermənistan Respublikasının Baş naziri [[Nikol Paşinyan]] və Rusiya Federasiyasının Prezidenti [[Vladimir Putin]]in Moskva saatı ilə 00:00-dan etibarən bütün hərbi əməliyyatların tam dayandırılması ilə bağlı birgə bəyanatı dərc edilmişdir.<ref name="president.az">{{cite web|url=https://president.az/az/articles/view/45923|title=Azərbaycan Respublikasının Prezidenti, Ermənistan Respublikasının baş naziri və Rusiya Federasiyasının Prezidentinin Bəyanatı|description=статья|publisher=president.az|lang=az|accessdate=2022-02-05|archive-date=2022-09-13|archive-url=https://web.archive.org/web/20220913092624/https://president.az/az/articles/view/45923|url-status=live}}</ref> Bəyanatın şərtlərinə əsasən, Rusiya Federasiyasının sülhməramlı kontingenti Qarabağda qoşunların təmas xətti boyunca və Laçın dəhlizi boyunca 1960 nəfərlik atıcı silah, 90 zirehli transportyor, 380 maşın və xüsusi texnika ilə yerləşdirilib. Müqavilənin müddəti 5 ildir, əgər tərəflərdən heç biri müddətin bitməsinə 6 ay qalmış bu müddəanın tətbiqinə xitam vermək niyyətini bəyan etməsə müddət avtomatik olaraq 5 il də uzadılır.<ref>{{cite web|url=https://president.az/az/articles/view/45923|title=Azərbaycan Respublikasının Prezidenti, Ermənistan Respublikasının baş naziri və Rusiya Federasiyasının Prezidentinin Bəyanatı – П.4|description=статья|publisher=president.az|lang=az|accessdate=2022-02-05|archive-date=2022-09-13|archive-url=https://web.archive.org/web/20220913092624/https://president.az/az/articles/view/45923|url-status=live}}</ref> Bundan başqa, Ermənistan Ağdam<ref>{{cite web|url=https://president.az/az/articles/view/45923|title=Azərbaycan Respublikasının Prezidenti, Ermənistan Respublikasının baş naziri və Rusiya Federasiyasının Prezidentinin Bəyanatı – П.2|description=статья|publisher=president.az|lang=az|accessdate=2022-02-05|archive-date=2022-09-13|archive-url=https://web.archive.org/web/20220913092624/https://president.az/az/articles/view/45923|url-status=live}}</ref>, Kəlbəcər və Laçın rayonlarını<ref>{{cite web|url=https://president.az/az/articles/view/45923|title=Azərbaycan Respublikasının Prezidenti, Ermənistan Respublikasının baş naziri və Rusiya Federasiyasının Prezidentinin Bəyanatı – П.6|description=статья|publisher=president.az|lang=az|accessdate=2022-02-05|archive-date=2022-09-13|archive-url=https://web.archive.org/web/20220913092624/https://president.az/az/articles/view/45923|url-status=live}}</ref> Azərbaycana qaytarmağı öhdəsinə götürüb.

[[Azərbaycan Respublikası]]nın ərazisi – 86,6 min km² təşkil edir. Ölkə 39° 24', 41° 54' şimal en dairələri arasında və 44° 46', 50° 45' şərq uzunluğunda, paytaxt [[Bakı]] 40° paralel üzərində yerləşir. Sərhədlərinin ümumi uzunluğu 3489 kilometrdir. Bunun 825 kilometri su sərhəddidir. Cənubdan [[İran]]-la 765&nbsp; km, [[Türkiyə]] ilə 13&nbsp; km (bəzi məlumatlarda 13 və ya 11&nbsp; km.), şimaldan [[Rusiya]] ilə 391&nbsp; km, şimali-qərbdən [[Gürcüstan]] ilə 471&nbsp; km, qərbdən [[Ermənistan]] ilə 1027&nbsp; km həmsərhəddir. Sahil xəttinin uzunluğu – 713&nbsp; km, [[Bakı]]dan şimal qütbünə qədər olan məsafə 5550&nbsp; km, [[ekvator]]a qədər olan məsafə isə 4440&nbsp; km-dir. Azərbaycan Respublikası [[Cənubi Qafqaz]]ın şərq hissəsində, [[Xəzər dənizi]]nin qərbi sahilində yerləşir. Azərbaycanın 11,5%-i [[meşə]]lik, 1,6%-i su hövzələrindən və 50,0%-i becərilən torpaqlardan ibarətdir. Ölkənin ərazisi beş coğrafi vilayətə bölünür: onlardan dördü ([[Böyük Qafqaz]], [[Kiçik Qafqaz]], [[Naxçıvan MR]], [[Lənkəran]]) dağlıq, biri isə (Kür-Araz və ya Mərkəzi Aran) ovalıqdır.

Azərbaycanda hava temperaturunun və atmosfer yağıntılarının paylanması və rejiminin xüsusiyyətləri, həmçinin rütubətlənmə şəraiti nəzərə alınaraq Yer kürəsindəki 11 iqlim tipindən (V. V. Keppenə görə) 8-i burada olduğu müəyyən edilmişdir.<ref name="keppen">{{cite web|title=İQLİM TİPLƏRİ|url=http://www.azerbaijan.az/portal/Nature/Climate/climate_03_a.html|website=www.azerbaijan.az|publisher=www.azerbaijan.az|accessdate=21 iyun 2017|archiveurl=https://web.archive.org/web/20170514133846/http://www.azerbaijan.az/portal/Nature/Climate/climate_03_a.html|archivedate=2017-05-14|url-status=dead}}</ref> Respublikanın şimalında yerləşən və şimal-qərbdən cənub-şərqə uzanan Böyük Qafqaz dağları ölkə ərazisinin böyük hissəsini şimaldan gələn soyuq hava kütlələrinin birbaşa təsirindən qoruyur.<ref name="climate">{{cite web|title=İQLİM ƏMƏLƏ GƏTİRƏN AMİLLƏR|url=http://azerbaijan.az/portal/Nature/Climate/climate_a.html|website=azerbaijan.az|publisher=azerbaijan.az|accessdate=25 iyun 2017|archiveurl=https://web.archive.org/web/20170621232000/http://azerbaijan.az/portal/Nature/Climate/climate_a.html|archivedate=2017-06-21|url-status=dead}}</ref> Bunun da nəticəsində respublikanın əksər düzənlik və dağətəyi ərazilərində subtropik iqlim formalaşır.<ref name="climate" /> Ölkənin düzənlik və dağətəyi əraziləri [[günəş]] işığının bolluğu ilə fərqlənir.<ref name="climate" /> Azərbaycan ərazisində iqlimin formalaşmasına arktik (Kara və Skandinaviya antisiklonları), mülayim enliklərin soyuq kontinental (Sibir antisiklonu) və dəniz (Azor maksimumu), tropik enliklərin isti hava kütlələri (subtropik antisiklon və cənub siklonları), [[Mərkəzi Asiya]] üzərində yaranan antisiklon, həmçinin yerli atmosfer prosesləri təsir göstərir.<ref name="climate" /> Mərkəzi və şərqi Azərbaycanın quru subtropik iqlimi mülayim bir qış (dörd-beş ay) və çox isti yay ilə xarakterizə olunur, temperatur ortalama 81&nbsp; °F (27&nbsp; °C) və maksimum temperatur 109&nbsp; °F (43) -ə çatır. °C. N<ref>{{Cite web |title=Arxivlənmiş surət |url=https://www.britannica.com/ |access-date=2021-04-11 |archive-date=2018-01-25 |archive-url=https://web.archive.org/web/20180125191151/https://www.britannica.com/ |url-status=live }}</ref> axçıvanda 2300–3300 fut yüksəkliklərdə soyuq bir qış və quru, isti bir yay ilə quru bir kontinental iqlim hökm sürür. Azərbaycanın digər bölgələrində orta dərəcədə isti, quru və ya nəmli iqlim tiplərinə rast gəlinir. Dağ meşə zonası orta dərəcədə soyuq bir iqlimə malikdir, dağ tundra iqlimi isə 10.000 fut və daha yüksəklikləri xarakterizə edir. Şaxtalar və şiddətli qar yağışları bu cür yüksəkliklərdə keçən ilin üç-dörd ayı ərzində əlçatmaz olur.

Hidroqrafik cəhətdən Azərbaycan Respublikası Xəzər dənizi hövzəsinə aiddir.<ref name="river" /> Ölkənin hidroqrafik şəbəkəsinin əsasını çaylar təşkil edir.<ref name="river" /> Respublikanın ərazisindən müxtəlif uzunluqda 8359 çay axır.<ref name="river" /> Bunlardan 8188 çayın hər birinin uzunluğu 25&nbsp; km-dən azdır.<ref name="river" /> Uzunluqları 100&nbsp; km-dən çox olan 24 çay vardır.<ref name="river" /> Respublikanın ərazisindən axan ən böyük çaylar: Kür, [[Araz çayı|Araz]], [[Qanıxçay]], [[Qabırrıçay]], [[Samurçay]], [[Tərtərçay]], [[Türyançay]], [[Ağstafaçay]], [[Həkəri (çay)|Həkəri]], [[Bazarçay|Bərgüşad]], [[Sumqayıtçay]], [[Viləşçay]] və s.<ref name="river">{{cite web|title=ÜMUMİ MƏLUMAT|url=http://azerbaijan.az/portal/Nature/Water/waterBasin_a.html|website=azerbaijan.az|publisher=azerbaijan.az|accessdate=25 iyun 2017|archiveurl=https://web.archive.org/web/20170621230332/http://azerbaijan.az/portal/Nature/Water/waterBasin_a.html|archivedate=2017-06-21|url-status=dead}}</ref>

Azərbaycanda [[internet]] 1993-cü ildən inkişaf etməyə başlamışdır.<ref name="webinar" /> İlk [[sayt]] 1994-cü ildə [[Azərbaycan Elmlər Akademiyası]]nda yaradılmış, ilk dövlət orqanının saytı isə [[Azərbaycan Respublikası Prezidenti]]nin saytı olmuşdur və 1997-ci ildə yaradılmışdır.<ref name="webinar">{{cite web|title=Internet in Azerbaijan|url=http://www.mincom.gov.az/fealiyyet/it/internet/|website=www.mincom.gov.az|publisher=www.mincom.gov.az|accessdate=11 iyun 2017|archiveurl=https://web.archive.org/web/20170626190944/http://mincom.gov.az/fealiyyet/it/internet/|archivedate=2017-06-26|url-status=live}}</ref> 1993-cü ildən yüksək səviyyəliyüksəksəviyyəli milli [[.az]] domeninin inzibatçılığı həyata keçirilir.<ref name="webinar" />

1967-ci il noyabrın 6-da istismara verilmiş [[Bakı metropoliteni]] Azərbaycanda yeraltı dəmiryol xətlərini birləşdirən ictimai şəhər sərnişin nəqliyyatı sistemidir.<ref name="motorway" /> Bakı Metropoliteninin hazırda 25 stansiyası, 1 elektrik deposu və 36,6 kilometr uzunluğunda 3 xətti var.<ref name="motorway">{{cite web|title=Azərbaycanda Nəqliyyat Sistemi|url=http://bakushopfest.com/azerbaycanda-neqliyyat-sistemi/|website=bakushopfest.com|publisher=bakushopfest.com|accessdate=15 iyun 2017|archiveurl=https://web.archive.org/web/20170606040808/http://bakushopfest.com/azerbaycanda-neqliyyat-sistemi/|archivedate=2017-06-06|url-status=dead}}</ref> Azərbaycanda — Çayları vasitəsiyləvasitəsilə və yüklərin əksəriyyəti, o cümlədən ölkədən xaricə gətirilənlər dəmir yolu və yük maşınları ilə aparılır. Dəmir yolu şəbəkəsinin əhəmiyyətli hissələri elektrikləşdirilmişdir. Daşınan əsas mallar neft məhsulları, tikinti materialları, taxta və taxıldır. Böyük bir dəmir yolu xətti Kür vadisindən keçir və Bakını Gürcüstanın Tbilisi və Batumi ilə birləşdirir. Bu yol Bakının şimalındakı Xəzər dənizinə paraleldir. Avtomobil nəqliyyatı həm yük, həm də sərnişinlər üçün geniş istifadə olunur. Yollar ölkənin müxtəlif bölgələrini birləşdirir və çox vaxt ucqar dağ rayonları ilə inzibati mərkəzlər və böyük şəhərlər arasında yeganə quru rabitə vasitəsidir.<ref>Ensiclopedia Britannica</ref>

Azərbaycanda milli azlıqlar ölkə əhalisinin 8,4%-ni təşkil edir.<ref name="azliqlar" /> Yerli xalqlardan ən çox üstünlük təşkil edənlər [[ləzgilər]], [[ermənilər]], [[ruslar]] , [[talışlar]], [[Avarlar (qafqazdilli)|avarlar]] və digər kiçik etnik qruplardır.<ref name="populus" /> Azərbaycanın böyük hissəsi ölkəni multikultural dövlət kimi görür.<ref>{{cite web|title=Talysh: On Multiculturalism in Azerbaijan|url=http://unpo.org/article/19736|website=unpo.org|publisher=unpo.org|accessdate=15 iyun 2017|archiveurl=https://web.archive.org/web/20170524131322/http://unpo.org/article/19736|archivedate=2017-05-24|url-status=live}}</ref>

[[XIX əsr]]də Azərbaycan ədəbiyyatı Qərb ədəbiyyatına inteqrasiya etməyə başlamışdır. Bu dövrdə [[Qasım bəy Zakir]], [[Seyid Əzim Şirvani]], [[Xurşidbanu Natəvan]], [[Abbasqulu ağa Bakıxanov]], [[Mirzə Şəfi Vazeh]], [[İsmayıl bəy Qutqaşınlı]], [[Cəlil Məmmədquluzadə]] kimi şair və yazıçılar yetişdi. XIX əsrin ortalarında [[Mirzə Fətəli Axundzadə]] yazdığı 6 komediya ("[[Hekayəti Molla İbrahim-Xəlil Kimyagər]]", "Hekayəti Müsyö Jordan Həkimi-Nəbatat", "Dərviş Məstəli Şah Cadükuni Məşhur", "[[Sərgüzəşti-vəziri-xani-Lənkəran]]", "Hekayəti Xırsi-Quldurbasan", "Sərgüzəşti Mərdi-Xəsis" və "Mürafiə vəkillərinin hekayəti") ilə Azərbaycan ədəbiyyatında yeni janrın — dramaturgiyanın əsasını qoyur. O, həmçinin Azərbaycan ədəbi tənqidinin əsasını qoymuş, "müsəlman dünyasının [[Molyer]]i" adlandırılmışdır.<ref>Крымский А. Е. Тюркские литературы // Энциклопедический словарь Гранат. — М., 1927. — Т. 41, Ч. X. — С. 365.</ref> 1896-cı ildə [[Nəcəf bəy Vəzirov]] ilk Azərbaycan tragediyası olan "Müsibəti-Fəxrəddin"i yazmışdır.<ref name="Ахунд">{{cite news| title=АЗЕРБАЙДЖАНСКАЯ ЛИТЕРАТУРА| publisher=ФЭБ "Русская литература и фольклор"| url=http://feb-web.ru/feb/ivl/vl7/vl7-2152.htm| access-date=2017-06-24| archive-date=2007-05-14| archive-url=https://web.archive.org/web/20070514102924/http://feb-web.ru/feb/ivl/vl7/vl7-2152.htm| url-status=live}}</ref> [[Nəriman Nərimanov]] ilk Azərbaycan tarixi tragediyası olan "Nadir şah"ın müəllifidir.<ref>Нариманов Нариман Кербалай Наджаф оглы // Большая советская энциклопедия : [в 30 т.] / гл. ред. А. М. Прохоров. — 3-е изд. — М. : Советская энциклопедия, 1969–1978.</ref> [[Səkinə Axundzadə]] Azərbaycan ədəbiyyatında ilk qadın dramatuqdur.<ref>[http://www.anl.az/el/r/Az_teatri_3_esr.pdf 130 Years of the Three Centuries] {{Vebarxiv|url=https://web.archive.org/web/20181221210045/http://www.anl.az/el/r/Az_teatri_3_esr.pdf |date=2018-12-21 }} {{ref-az}} by Ilham Rahimli</ref> XX əsrin əvvəllərində [[Məhəmməd Hadi]], həmçinin [[Hüseyn Cavid]] və [[Abbas Səhhət]] Azərbaycan ədəbiyyatında romantizmin əsası qoyur. [[Mirzə Ələkbər Sabir]] isə Şərqdə Sabir ədəbi məktəbinin əsasını qoyur.

Azərbaycan kino sənətinin tarixi 1898-ci il iyunun 21-dən başlayır.<ref name=kino>{{Cite web |title=Kino tarixi keçmişi yaşadan mənbədir |url=http://arxiv.az/az/azerbaijan-news.az/9245360/Kino+tarixi+kecmishi+yashadan+menbedir |access-date=2015-03-02 |archive-date=2016-03-08 |archive-url=https://web.archive.org/web/20160308054108/http://arxiv.az/az/azerbaijan-news.az/9245360/Kino+tarixi+kecmishi+yashadan+menbedir |url-status=dead }}</ref> İlk filmlər fotoqraf və nasir [[Aleksandr Mişon]] tərəfindən çəkilmiş xronika süjetləri ("[[Bibiheybətdə neft fontanı yanğını (film, 1898)|Bibiheybətdə neft fontanı yanğını]]", "[[1898-ci il avqustun 4-də Balaxanıda neft fontanı (film, 1898)|Balaxanıda neft fontanı]]", "[[Şəhər bağında xalq gəzintisi (film, 1898)|Şəhər bağında xalq gəzintisi]]", "[[Qafqaz rəqsi (film, 1898)|Qafqaz rəqsi]]" və s.) və bir bədii kinosüjetdən ("[[İlişdin (film, 1898)|İlişdin]]") ibarət idi.<ref name=kino /> 1915-ci ildə adı çəkilən cəmiyyət neft sənayeçilərinin pulu ilə [[İbrahim bəy Musabəyov]]un "Neft və milyonlar səltənətində" romanı əsasında eyni adlıeyniadlı [[Neft və milyonlar səltənətində (film, 1916)|ilk Azərbaycan bədii filminin]] çəkilişinə başladı.<ref name=kino /> Filmi çəkmək üçün Peterburqdan rejissor [[Boris Svetlov]] dəvət olunmuşdu.<ref name=kino /> Təbiət mənzərələri Bakıda və ətraf kəndlərdə, pavilyonla bağlı səhnələr isə Tiflisdə çəkilirdi.<ref name=kino /> Filmdə Lütfəli bəy rolunu [[Hüseyn Ərəblinski]] oynamışdır.<ref name=kino /> 1916-cı ildə Bakıda [[Üzeyir Hacıbəyov]]un "Arşın mal alan" operettası əsasında ilk Azərbaycan kinokomediyası çəkildi. [[Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti]] 1919-cu ildə özünün ildönümünü bayram etdiyi günlərdə kinematoqrafçılar onu lentə almış, "Azərbaycanın müstəqilliyinin ildönümü münasibətilə təntənə" adlı tammetrajlı sənədli film yaratmış və o, həmin ilin iyul ayında ekranlarda geniş nümayiş etdirilmişdir.<ref name=kino />

<div style="height:30em; overflow:auto; border: 2px solid #088;">