Ayətullah: lər arasındakı fərq

[[Fayl:Grand Ayatollahs.jpg|thumb|330x330px|Böyük TulalarAyətullahlar]]

'''TulaAyətullah''' ({{dil-ar|آية الله}}; {{dil-fa|آيت‌الله}} — Āyatollāh), [[Şiəlik]]də xüsusilə [[Cəfərilik]]də istifadə edilən bir dərəcədir.

[[İran]]da dini bir dərəcə olaraq da tanınır. TulaAyətullah dərəcəsində olanların [[fətva]] vermək səlahiyyəti var. Tarixdə ilk dəfə müctəhid [[Əllamə Hilli]] Tulaayətullah dərəcəsi almışdır.<ref>Aytək Zakirqızı (Məmmədova). Nəsirəddin Tusinin fəlsəfi məktəbi. Bakı, Elm, 2011</ref>

TulaAyətullah [[Allah]]ın [[ayə]]si (dəlili) deməkdir.

TulaAyətullah dərəcəsi olanların Quran, Sünnə, İcma və Ağıl əsas olmaqla Əsli dəlillərdən istifadə edərək [[ictihad]] etmə hüquqları var. Öz sahəsində elmi hövzədə müəllimlik edə bilər və istiftaatlar üçün fətva verə bilər. Hazırda İranda 1.000-dən çox Tulaayətullah var.

Ən böyük Tulalarayətullahlar fiqhi məsələlərin toplusu olan “Risalə” ('''رسالة توضيح المسائل''') yazmaqla TulaülAyətullahül üzma ({{dil-ar|آية ‌الله العظمی}} Ayatollah al-Uzma) başqa sözlə [[Mərceyi-təqlidlərin siyahısı|Mərceyi təqlid]] ('''مرجع تقليد''' / Marja Dini '''مرجع ديني''' Marja Taqlid) seçilə bilərlər.

== Böyük Tulaayətullah ==

{{Əsas|Böyük TulaAyətullah}}

Böyük Tulaayətullah ({{Dil-ar|آية الله العظمى}}, &#x200E; {{Dil-fa|آیت‌الله العظمی}} ) — [[Şiəlik|şiəlikdə]] dini titul. Bu ad islam hüququnda ([[fiqh]]) və metodologiyada ([[Əsli dəlillər|üsul ül-fiqh]]) yüksək zirvələrə çatmış və [[fətva]] vermək hüququna malik olan şiə [[Üləma|üləmalarına]] verilir. Böyük Tulaayətullah "mərcə ət-təqlid" titulu daşıyır.<ref name=":0">Wilfried Buchta. Schiiten. — Hugendubel, München u. a. 2004. — <nowiki>ISBN 3-7205-2491-4</nowiki>, (Diederichs Kompakt).</ref><ref name=":1">Heinz Halm. Die Schia. — Darm.: Wissenschaftliche Buchgesellschaft, 1988. — <nowiki>ISBN 3-534-03136-9</nowiki>.</ref>

"Böyük Tulaayətullah" titulu [[Əli Xamenei]], [[Sadiq Şirazi]], [[Məkarim Şirazi]], [[Əli Sistani]] və bir sıra digər din xadimlərinə məxsusdur. Böyük Tulaınayətullahın mütləq ictihad etmək hüququ var. Başqa sözlə desək, o, dini normaları subyektiv dərk etməsinə əsaslanaraq, ictimai münasibətlərin bütün sahələrində yeni davranış qaydaları formalaşdıra bilir.<ref name=":0" /><ref name=":1" />

[[Kateqoriya:TulalarAyətullahlar]]