Ayətullah: lər arasındakı fərq

[[Fayl:Grand Ayatollahs.jpg|thumb|330x330px|Böyük AyətulalarAyətullahlar]]

'''AyətulaAyətullah''' ({{dil-ar|آية الله}}; {{dil-fa|آيت‌الله}} — Āyatollāh), [[Şiəlik]]də xüsusilə [[Cəfərilik]]də istifadə edilən bir dərəcədir.

[[İran]]da dini bir dərəcə olaraq da tanınır. AyətulaAyətullah dərəcəsində olanların [[fətva]] vermək səlahiyyəti var. Tarixdə ilk dəfə müctəhid [[Əllamə Hilli]] Ayətulaayətullah dərəcəsi almışdır.<ref>Aytək Zakirqızı (Məmmədova). Nəsirəddin Tusinin fəlsəfi məktəbi. Bakı, Elm, 2011</ref>

AyətulaAyətullah [[Allah]]ın [[ayə]]si (dəlili) deməkdir.

AyətulaAyətullah dərəcəsi olanların Quran, Sünnə, İcma və Ağıl əsas olmaqla Əsli dəlillərdən istifadə edərək [[ictihad]] etmə hüquqları var. Öz sahəsində elmi hövzədə müəllimlik edə bilər və istiftaatlar üçün fətva verə bilər. Hazırda İranda 1.000-dən çox Ayətulaayətullah var.

Ən böyük Ayətulalarayətullahlar fiqhi məsələlərin toplusu olan “Risalə” ('''رسالة توضيح المسائل''') yazmaqla AyətulaülAyətullahül üzma ({{dil-ar|آية ‌الله العظمی}} Ayatollah al-Uzma) başqa sözlə [[Mərceyi-təqlidlərin siyahısı|Mərceyi təqlid]] ('''مرجع تقليد''' / Marja Dini '''مرجع ديني''' Marja Taqlid) seçilə bilərlər.

== Böyük Ayətulaayətullah ==

{{Əsas|Böyük AyətulaAyətullah}}

Böyük Ayətulaayətullah ({{Dil-ar|آية الله العظمى}}, &#x200E; {{Dil-fa|آیت‌الله العظمی}} ) — [[Şiəlik|şiəlikdə]] dini titul. Bu ad islam hüququnda ([[fiqh]]) və metodologiyada ([[Əsli dəlillər|üsul ül-fiqh]]) yüksək zirvələrə çatmış və [[fətva]] vermək hüququna malik olan şiə [[Üləma|üləmalarına]] verilir. Böyük Ayətulaayətullah "mərcə ət-təqlid" titulu daşıyır.<ref name=":0">Wilfried Buchta. Schiiten. — Hugendubel, München u. a. 2004. — <nowiki>ISBN 3-7205-2491-4</nowiki>, (Diederichs Kompakt).</ref><ref name=":1">Heinz Halm. Die Schia. — Darm.: Wissenschaftliche Buchgesellschaft, 1988. — <nowiki>ISBN 3-534-03136-9</nowiki>.</ref>

"Böyük Ayətulaayətullah" titulu [[Əli Xamenei]], [[Sadiq Şirazi]], [[Məkarim Şirazi]], [[Əli Sistani]] və bir sıra digər din xadimlərinə məxsusdur. Böyük Ayətulaınayətullahın mütləq ictihad etmək hüququ var. Başqa sözlə desək, o, dini normaları subyektiv dərk etməsinə əsaslanaraq, ictimai münasibətlərin bütün sahələrində yeni davranış qaydaları formalaşdıra bilir.<ref name=":0" /><ref name=":1" />

[[Kateqoriya:AyətulalarAyətullahlar]]