Butun axtardiqlarinizi tapmaq ucun buraya: DAXIL OLUN
  Mp4 Mp3 Axtar Yukle
  Video Axtar Yukle
  Shekil Axtar Yukle
  Informasiya Melumat Axtar
  Hazir Inshalar Toplusu
  AZERI CHAT + Tanishliq
  1-11 Sinif Derslikler Yukle
  Saglamliq Tibbi Melumat
  Whatsapp Plus Yukle(Yeni)

  • Ana səhifə
  • Təsadüfi
  • Yaxınlıqdakılar
  • Daxil ol
  • Nizamlamalar
İndi ianə et Əgər Vikipediya sizin üçün faydalıdırsa, bu gün ianə edin.

Kilsə: lər arasındakı fərq

  • Məqalə
  • Müzakirə
  • Tarixçəyə bax
Tarixçəyə interaktiv şəkildə bax
← Əvvəlki Sonrakı →
Silinən məzmun Əlavə edilmiş məzmun
VizualVikimətn
16:06, 1 dekabr 2023 tarixinə olan versiya
Kitabqurdu15 (müzakirə | töhfələr)
1
Keçidlər əlavə edildi
Teqlər: Geri qaytarıldı Mobil Mobil tətbiqetmə vasitəsilə Android tətbiqi ilə edilmiş
← Əvvəlki
04:42, 15 may 2025 tarixinə olan versiya geri qaytar
NihadNicholas (müzakirə | töhfələr)
47
Yeni məlumatları əlavə etdim
Teqlər: Geri qaytarıldı Vizual Mobil Mobil veb-
Sonrakı →
Sətir 1:
{{digər məna}}
{{Xristianlıq}}
 
'''Kilsə''' — Xristianlığın ibadətlərinin və digər bəzi dini vəzifələrin yerinə yetirilməsi üçün nəzərdə tutulmuş ictimai bina, məbəd.
== Tərifi ==
'''Kilsə''' – [[xristianlıq|xristian inancına]] görə, [[İsa Məsih]]in bədənidir (bax: 1 Korinflilərə 12:27), [[Müqəddəs Ruh]]un ilahi varlığını daşıyan və Tanrının xalqını təşkil edən ruhani bir icmadır. Yunanca ''ἐκκλησία'' (''ekklēsía'') sözü “çağırılmışlar toplusu” mənasına gəlir və Müqəddəs Yazılarda Tanrıya çağırılmış imanlılar cəmiyyəti üçün işlədilmişdir. [[Katolik Kilsəsi]]nin təliminə görə, Kilsə insan tərəfindən yaradılmış qurum deyil, birbaşa Tanrının vəhyinə əsaslanan və Müqəddəs Ruh tərəfindən yönəldilən ilahi bir təsisatdır.
 
== İlahi Mənşə ==
Xristianlıq təliminə görə, Kilsə [[İsa Məsih]] tərəfindən təsis olunmuşdur. ''“Sən Petersən (Qaya), Mən də Kilsəmi bu qaya üzərində quracağam”'' (Matta 16:18) sözləri ilə İsa, [[həvari]] [[Şimon-Peter]]ə xüsusi vəkalət verir. Bu vəkalət [[Roma Papası|Papa]] vəzifəsində davam edir.
 
== Kilsənin Dörd Əlaməti ==
[[Nikeya-Konstantinopol etiqadı]]na əsasən, Kilsənin dörd əsas əlaməti vardır:
* '''Bir''' – Kilsə iman, ayinlər və rəhbərlik baxımından bir vahidlik içindədir.
* '''Müqəddəs''' – Kilsə Müqəddəs Ruh tərəfindən yönəldilir və müqəddəsliyə çağırış yeridir.
* '''Katolik (ümumdünya)''' – Kilsə bütün insanlara açıqdır.
* '''Həvari''' – Kilsə həvarilərin təliminə əsaslanır və onların səlahiyyəti [[yepiskop]]lar vasitəsilə davam etdirilir.
 
== Görünən və Görünməyən Kilsə ==
Xristianlıq təlimində Kilsə həm '''görünən''', həm də '''görünməyən''' təbəqədən ibarətdir. Görünən tərəf təşkilat quruluşu, ayinlər, Papa və yepiskoplar vasitəsilə təmsil olunur. Görünməyən Kilsə isə imanla birləşmiş və Müqəddəs Ruh tərəfindən yönəldilən ruhani xalqdan ibarətdir.
 
== Müqəddəs Ruh və Kilsə ==
[[Pentikost]] günü Müqəddəs Ruhun enməsi ilə Kilsə rəsmi olaraq qurulmuşdur (Həvarilərin İşləri 2). İnanca görə, Müqəddəs Ruh bu gün də Kilsədə yaşayır, ayinlərdə fəaliyyət göstərir və Kilsəyə rəhbərlik edir (bax: Yəhya 16:13). Xristianlar iman edirlər ki, Müqəddəs Ruh, imanlılara həqiqəti tanıtmaq və lütf vermək üçün Kilsə içində təsir göstərir.
 
== Kilsənin Missiyası ==
Kilsənin əsas missiyası İsa Məsihin müjdəsini bütün dünyaya yaymaqdır:
''“Gedin, bütün xalqları şagirdlərim edin...”'' (Matta 28:19).
 
Bu missiya üç əsas istiqamətdə icra olunur:
* '''Keryqma''' – müjdənin təbliği;
* '''Liturgiya''' – Tanrı ilə görüş ayinləri;
* '''Diakoniya''' – ehtiyac içində olanlara xidmət.
 
== Müqəddəs Sakramentlər və Kilsə ==
Katolik Kilsəsi yeddi əsas sakramenti qəbul edir. Bu sakramentlər Tanrı lütfünün insan həyatında görünən şəkildə fəaliyyətini təmin edir:
# [[Vəftiz]]
# [[Konfirmasiya (təsdiq)|Təsdiq]]
# [[Yevxaristiya]]
# [[Tövbə ayini]]
# [[Xəstələrin məsh edilməsi]]
# [[Keşişlik]]
# [[Nikah]]
 
== Müqəddəs Yazılar və Ənənə ==
Xristian inancına görə [[Müqəddəs Kitab]] Tanrının yazılı vəhyidir. Lakin onu doğru təfsir etmək hüququ yalnız Kilsənin öyrədici səlahiyyətinə (''Magisterium'') aiddir. Vəhyin tamlığı həm Müqəddəs Yazı, həm də [[apostol ənənəsi|Ənənə]] vasitəsilə qorunur.
 
== Əbədi Həyat və Kilsə ==
Xristianlıq təliminə görə, Kilsə yalnız bu dünyadakı icma deyil, həm də əbədi həyata yönəlmiş bir xalqdır. Üç formada mövcuddur:
* '''Səyyar Kilsə''' – bu dünyada yaşayan imanlılar,
* '''Təmizlənən Kilsə''' – [[Əraf]]da olan ruhlar,
* '''Zəfər qazanan Kilsə''' – Cənnətdə olan müqəddəslər.
 
Kilsə bu üç formada bir ruhani bədəndə birləşmişdir və bu birlik Tanrı ilə əbədi həyat üçün yaradılmışdır.
 
== Ədəbiyyat ==
* ''Katexizis (Katolik Kilsəsinin Katexizisi)'', Vatikan nəşriyyatı.
* ''Lumen Gentium'', İkinci Vatikan Şurası sənədləri.
* ''Kilsə Tarixi'', Eusebius.
 
 
== İstinadlar ==
Sətir 11 ⟶ 65:
 
[[Kateqoriya:Kilsələr]]
•Xristian kilsəsinin parçalanması.
Avropa xristianlarının şərq-müsəlmanölkələrinə qarşı apardıqları Səlib yürüşləri dünya tarixində böyük təsir gücünə,mühüm nəticələrəsəbəb olmuşdur. Xristian-katolik kilsəsinin başçılığı altında aparılan bu yürüşlər amansızlıq və qəddarlığı ilə yadda qalmışdı. IV əsrdə Roma imperiyasının parçalanması ilə xristian kilsəsi də bölündü. Qərbi Avropada xristian kilsəsinin başçısı Roma papası, Şərq (Bizans) kilsəsində isə Patriarx sayılırdı.Qərbi Roma imperiyasının xarabalıqları üzərində öz dövlətlərini quran Avropanın "barbar" başçılığı xristianlığı qəbul edərək bu hakimiyyətin İsa Peyğambər tərəfindən onlara verildiyini iddia etməyə başladılar. Bütün bunlar Qərbi Avropada xristian dinini möhkəmləndirdi. Papa və Patriarx arasında xristianların vahid lideri olmaq üstündə mübarizə 1054-cü ildə xristian dini və kilsəsinin rəsmi olaraq bölünməsi ilə nəticələndi. Qərb kilsəsi katolik (ümumdünya), Şərq isə pravoslav (həqiqi din) kilsəsi adlandı.
1091-ci ildə peçeneqlər Konstantinopola hücum edəndə Bizans imperatoru kömək üçün Roma papasına müraciət etdi. Papa bu yardım tələbindən xristian dünyasını səfərbər etmək üçün bəhanə kimi istifadə etdi.
 
Katolik kilsəsinin sərvəti.
 
Qərbi Avropada feodal dağınıqlığı dövründə vahid, mərkəzləşmiş qaydada idarə olunan yeganə təşkilat katolik kilsəsi idi. Roma şəhəri və ətrafındakı ərazilər Papa vilayəti adlanırdı. Bu ərazini papa öz mülkiyyəti kimi idarə edirdi. Katolik kilsəsi həmçinin ən iri torpaq sahibinə çevrilmişdi. Avropada becərilən torpaqların 1/3 hissəsi kilsəyə məxsus idi. Bütün Qərbi Avropa əhalisi kilsəyə onda bir vergisi ödəyirdi. Hər bir xristian dini mərasimlər üçün (xaç suyuna salınma, kəbin və s.) kiləsəyə pul ödəməli, saysız-hesabsız xristian müqəddəslərinin şərəfinə keçirilən bayramlara öz gəlirindən pay ayırmalı idi. Papalar özlərini tanrının yer üzərində canişini elan edib istənilən şəxsi bağışlamaq hüququna malik sayaraq indulgensiya-"cənnət qəbzləri" satışını həyata keçirirdilər. Toplanan sərvətlərin çoxu Romaya göndərilirdi. Papa Avropada ən varlı şəxs idi. Bir sıra dövlətlərin kralları papadan borc alırdılar. Katolik kilsəsinin sərvət yoplamaqda, israfçılıqda, xalqı aldatmaqda tənqid edənlər kilsə tərəfindən təqib olunurdu. Onlar bidətçi, yəni dinindən dönən adlandırılırdı. Bidətçilər inkvizisiyaya-kilsə məhkəməsinə verilir, əmlakları kilsənin xeyrinə müsadirə edilirdi. Papalar Qədim Avropa üzərində siyasi hakimiyətə sahib olmaq uğrunda Almaniya imperatorları ilə nübərizə aparırdılar. Papaların nüfuzu o qədər artmışdı ki, İngiltərə, Polşa və Danimarka kralları özlərini papanın vassalı hesab edirdilər.
Mənbə — "https://az.wikipedia.org/wiki/Kilsə"
Informasiya Melumat Axtar