Silinən məzmun Əlavə edilmiş məzmun
vikiləşdirmə |
|||
Sətir 29:
|-
|[[Ziyadoğlular sülaləsi]]
|
|
* Səfəvilərin Qarabağ bəylərbəyiliyi, bəzən [[Çuxursəəd bəylərbəyliyi|Çuxursəəd]] və [[Şirvan bəylərbəyliyi|Şirvan bəylərbəyilikləri]]
Sətir 92:
=== 24 oğuz tayfası və onlardan çıxmış qruplar ===
{{main|Oğuz türkləri}}
[[Fayl:Cavad xan.jpg|200px|thumb|right|Gəncə xanı [[Cavad xan]].
[[Fayl:Jamshid Nakhchivanski in 1931.jpg|200px|thumb|right|Azərbaycanlı general [[Cəmşid Naxçıvanski]]. Bəydilli boyunun Ustaclı tayfasının Kəngərli elindən və sülaləsindəndir (Naxçıvanskilər soyu).]]
[[Fayl:Hamida Mammadguluzade.jpg|200px|thumb|right|Azərbaycan maarifçisi [[Həmidə Məmmədquluzadə]]. Əfşar boyunun Cavanşir tayfası və sülaləsindəndir.]]
* '''[[Alayuntlu boyu|Alayuntlular]]'''. [[Azərbaycanlıların etnogenezi]]ndə iştirak etmişdir. Azərbaycan, Ermənistan və Gürcüstanda [[tamğa]]ları tapılmışdır. Ermənistan və Azərbaycanda müxtəlif kəndlər onların adı ilə adlandırılmışdır.<ref name="ibrahim">Ibrahimov, T. (2019) Traces of the Oghuz Tribe Ulayundlug/Ala Yundlu (Ala Atly — with pinto horses) in Azerbaijan</ref>
* '''[[Ayrımlar]]'''. Ayrımlar Göygöldən Ağstafa çayına qədərki dağlıq ərazidə yaşayırlar, Azərbaycanlıların etnoqrafik qrupudurlar.<ref name="agayev1536">Агаев Г. Д. Заселение Азербайджана тюрками. Данные этнотопонимии о расселении тюркоязычных племен в Азербайджане XI–XV вв. Ч. 1. // Этническая ономастика : сборник статей. — М.: Наука, 1984.</ref> [[Ağdaş rayonu]]nda [[Eymur]] kəndi vardır. Ermənistan ərazisində Ayrım — Noyemberyan və Tumanyan rayonlarında kənd adları, Böyük Ayrım — Tiflis quberniyasının Borçalı qəzasında (indi Ermənistanın Tumanyan rayonunda) kənd adıdır. Kiçik Qafqazda və Qazax qəzasında səpələnmiş ayrımlar Ağsaq Ayrum, Quşçu Ayrum, Baqanis Ayrum, Dadanis Ayrum, Polad Ayrum və başqa qollara bölünüblər.<ref>Bünyadov Z., Məmmədov H. Irəvan əyalətinin icmal dəftəri. Bakı, 1997</ref>
* '''[[Bayandur eli|Bayandurlar]]'''. Bu tayfaya daxil olan [[Mosullu oymağı]]nın bir hissəsi [[Muğan]]da və [[Qarabağ]]da məskunlaşmışdı.<ref>Ənvər Çingizoğlu. Mosullu oymağı. "Soy" dərgisi, 7 (15), 2008. səh.47–56.</ref> Azərbaycanda və Ermənistanda 3 Bayandur kəndi vardır: [[Bayandur (Tərtər)]], [[Bayandur (Şörəyel)]] və [[Bayandur (Gorus)]]. [[Qacarlar]] və [[Marağa xanlığı]] hökmdarları olan [[Müqəddəm eli]] bu tayfadan çıxmışdır.
** ''Qacarlar''. Qaraqoyunluların devrilməsindən sonra (1468-ci il) Azərbaycana köçmüş, Ağqoyunluların və Səfəvilərin xidmətində olmuşdular.<ref>Roger Savory. The Qajars: "Last of the Qezelbas" // Society and Culture in Qajar Iran (edited by Elton L. Daniel). — 2002.</ref> Qacarların bir hissəsi isə hələ Əmir Teymur və Miranşahın dövründə Azərbaycan ərazisində məskunlaşmışdı.{{sfn|Петрушевский|1949|pp=48}} Qacarlar azərbaycanlıların subetnik qrupu sayılır.<ref name="stuart">[https://books.google.ru/books?id=CquTz6ps5YgC&pg=PA333&dq=Kajars+Azerbaijanis&ei=Ta64S8LKDKq2zQTFk4kJ&cd=1#v=onepage&q=Kajars%20Azerbaijanis&f=false James Stuart Olson, Lee Brigance Pappas, Nicholas Charles Pappas. An Ethnohistorical dictionary of the Russian and Soviet empires] {{Vebarxiv|url=https://web.archive.org/web/20230629181929/https://books.google.ru/books?id=CquTz6ps5YgC&pg=PA333&dq=Kajars+Azerbaijanis&ei=Ta64S8LKDKq2zQTFk4kJ&cd=1#v=onepage&q=Kajars%20Azerbaijanis&f=false|date=2023-06-29}} {{oq|en|KAJAR. The Kajars are considered a subgroup of the Azerbaijanis*. Historically, they have been a Turkic* Tribe who lived in Armenia. In the seventeenth and eighteenth centuries, when the Safavids tried to conquer the region, the Kajars settled in the Karabakh Khanate of western Azerbaijan. Agha Mohammed, a Kajar leader, overturned the Zend dynasty in Iran and established Kajar control in the area. This arrangement lasted u^il Reza Shah came to power in Iran in 1925. The Kajar population today exceeds 35,000 people, the vast majority of whom live in Iran.}}</ref> Onlar azərbaycanlıların etnogenezində iştirak etmişdir.<ref>Гаҹарлар // Азербайджанская советская энциклопедия / Под ред. Дж. Кулиева. — Б.: Главная редакция Азербайджанской советской энциклопедии, 1979. — Т. III. (азерб.)</ref> '''[[Bayat tayfası|Bayatlar]]'''. Bayatlar Azərbaycana XIII əsrdə monqol işğalçıları ilə birlikdə gəlmişdilər. XV əsrin sonu — XVI əsrin əvvəllərində bayatlar qızılbaşlara qoşulmuş, Azərbaycana köçmüşdülər.<ref name="ayat">[http://kasimh.earth.prohosting.com/azerb1.html Заселение Азербайджана тюрками. Сборник "Этническая ономастика". Академия наук СССР. Институт этнографии имени Н. Миклухо-Маклая. Издательство "Наука", М., 1984 г.] {{Wayback|url=http://kasimh.earth.prohosting.com/azerb1.html |date=20090923192335 }} {{webarchive|url=https://web.archive.org/web/20090923192335/http://kasimh.earth.prohosting.com/azerb1.html |date=2009-09-23 }}</ref><ref>R. Khanam. Encyclopaedic ethnography of Middle-East and Central Asia: J-O, том 2. Стр. 126–127</ref> XX əsrdə "Bayat" adı toponim olaraq Göyçay, Cavad, Quba, Şamaxı və Şuşada qeydə alınmışdır.<ref name="ayat" /> Bayatlar Azərbaycanlıların subetnik qrupu sayılır.<ref>Российский этнографический музей. Глоссарий. [http://www.ethnomuseum.ru/glossary/?%C1%E0%FF%F2%FB%201 Баяты]
{{Vebarxiv|url=https://web.archive.org/web/20131021054612/http://www.ethnomuseum.ru/glossary/?%C1%E0%FF%F2%FB%201 |date=2013-10-21 }}</ref> Məşhur nümayəndələri [[Oruc bəy Bayat]] və Azərbaycan ədəbiyyatının görkəmli nümayəndəsi [[Məhəmməd Füzuli]]dir
** ''Müqəddəmlər''. 1610-cu ildə Şah I Abbas kürd Mükri tayfasını məhv etdikdən sonra Marağanı Azərbaycan tayfası olan Müqəddəmlərə vermişdir. Əvvəllər Qarabağdakı Otuziki tayfalarının tərkib hissəsi olan Müqəddəmlər öz ayrı tayfalarını yaratmışdır.<ref name="maeda">Maeda Hirotake. The Forced Migrations and Reorganization of the Regional Order in the Caucasus by Safavid Iran: Preconditions and Developments described by Fazli Khuzani // Osamu Leda, Tomohiko Uyama. Reconstruction and interaction of Slavic Eurasia and its neighboring worlds. — Sapporo: Slavic Research Center, Hokkaido University, 2006. — С. 246. — ISBN 4938637391.</ref>{{sfn|Петрушевский|1949|pp=128-129}} Əhməd xan tayfa ilə eyniadlı Müqəddəm Azərbaycan sülaləsinin banisi sayılır. Marağa xanlığı 1610–1925-ci illərdə mövcud olmuşdur.<ref>Mary-Jo DelVecchio Good. The Changing Status and Composition of an Iranian Provincial Elite // Michael E. Bonine, Nikki R. Keddie. Modern Iran : the dialectics of continuity and change. — Albany, USA: State University of New York Press, 1981. — С. 269–288. — ISBN 0873954653.</ref>
* '''[[Bəydili boyu|Bəydililər]]'''. Azərbaycanda Bəydili ilə əlaqədar toponimlər mövcuddur. [[Ustaclı]] Bəydilidən, [[Kəngərli eli|Kəngərli]] isə ustaclıdan çıxmışdır.<ref>{{Cite web|url=https://books.google.tm/books/about/%D0%AD%D1%82%D0%BD%D0%BE%D0%B3%D0%B5%D0%BD%D0%B5%D0%B7_%D1%82%D1%83%D1%80%D0%BE%D0%BA.html?id=TrobAAAAMAAJ&redir_esc=y|title=Этногенез турок: (Происхождение и основные этапы этнической истории)|author=Д.Еремеев|date=1971|location=Москва|publisher=Наука|access-date=2021-07-04|archive-date=2020-07-22|archive-url=https://web.archive.org/web/20200722144643/https://books.google.tm/books/about/%D0%AD%D1%82%D0%BD%D0%BE%D0%B3%D0%B5%D0%BD%D0%B5%D0%B7_%D1%82%D1%83%D1%80%D0%BE%D0%BA.html?id=TrobAAAAMAAJ&redir_esc=y|deadlink=no}}</ref>
| |||