Silinən məzmun Əlavə edilmiş məzmun
nin izahı yoxdur Teqlər: Geri qaytarıldı potensial spam Vizual Yoxlanışı (istinadlar) aktivləşdirilib |
nin izahı yoxdur Teqlər: Geri qaytarıldı potensial spam Vizual Yoxlanışı (istinadlar) aktivləşdirilib |
||
Sətir 36:
== Tarixi ==
Azərbaycan uzun əsrlər boyunca İran dövlətlərinin tərkibində olmuş, Sasanilər, Səlcuqlular, Əfşarlar və Qacarlar kimi İran dövlətlərinin mədəni, siyasi və iqtisadi təsiri altında inkişaf etmişdir. Novruz bayramı da bu tarixi dövrdə Azərbaycanın əsas milli bayramlarından biri kimi formalaşmışdır. Fars mədəniyyətinin və Zərdüştilik dininin təsiri ilə Novruz Azərbaycanda da geniş şəkildə qeyd edilmiş, yerli ənənələrlə zənginləşmişdir.<ref>{{Cite web |title=Nowruz: Celebrating the New Year on the Silk Roads {{!}} Silk Roads Programme |url=https://en.unesco.org/silkroad/content/nowruz-celebrating-new-year-silk-roads |access-date=2025-03-20 |website=en.unesco.org}}</ref>
1828-ci ildə imzalanmış Türkmənçay müqaviləsindən sonra Azərbaycan iki yerə bölündü: Şimal hissəsi Çar Rusiyasının tərkibinə keçdi, cənub hissəsi isə Qacar İranının ərazisi olaraq qaldı. Şimali Azərbaycan Rusiyanın idarəsi altına keçsə də, Novruzun qeyd olunması ənənəsi davam etdi. Çar hökuməti Novruza xüsusi diqqət yetirməsə də, xalq arasında bayramın keçirilməsi qadağan olunmadı.
1918-ci ildə Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti qurulduqdan sonra Novruz bayramı dövlət səviyyəsində də qeyd olunmağa başladı. Lakin 1920-ci ildə Azərbaycanın Sovet hakimiyyətinə keçməsi ilə Novruzun qeyd olunması məhdudlaşdırıldı. Sovet ideologiyası milli və dini bayramlara qarşı mübarizə apardığından, Novruz da müəyyən dövrlərdə qadağan edildi və yalnız xalq arasında qeyri-rəsmi şəkildə yaşadıldı. Stalin dövründə isə Novruzun qeyd olunmasına tamamilə qadağa qoyuldu.
Buna baxmayaraq, Azərbaycan xalqı Novruzu öz milli kimliyinin bir hissəsi kimi qoruyub saxladı. Hətta Sovet dövründə belə, xüsusilə kənd yerlərində və ailə daxilində bayram adətləri davam etdirildi. 1960-cı illərdən etibarən Sovet hökuməti bəzi milli bayramlara qarşı yumşalma siyasəti tətbiq etməyə başladı və Novruz yenidən rəsmi olmasa da, açıq şəkildə qeyd olunmağa başladı. 1980-ci illərin sonlarında, Sovet İttifaqının zəifləməsi ilə Novruz bayramı yenidən geniş şəkildə qeyd olunmağa başlandı və 1991-ci ildə Azərbaycan müstəqillik qazandıqdan sonra rəsmi dövlət bayramı elan edildi.
Ədəbiyyatşünas [[Əzizə Cəfərzadə]] "Xıdır Nəbi" bayramı haqqında yazırdı:
| |||