Silinən məzmun Əlavə edilmiş məzmun
k Rasullu24 (müzakirə) tərəfindən edilmiş 1 geri qaytarılaraq Frq ltc tərəfindən yaradılan sonuncu versiya bərpa olundu Teqlər: Geri qaytarma Geri qaytarıldı Mobil Mobil veb- Təkmilləşdirilmiş mobil |
ChanisCaucasi (müzakirə) tərəfindən edilmiş 7905156 nömrəli bərpa edildi |
||
Sətir 28:
-->| şüarı = دولت ابد مدت <br>(Devlet-i Ebed-müddet)<br>(Əbədi dövlət)
| paytaxtı = [[Söğüt]] (1299–1329)<br>[[Bursa]] (1329–1362)<br>[[Ədirnə]] (1362–1453)<br>[[Konstantinopol]] ([[İstanbul]])<br> (1453–1922)
| rəsmi_dilləri = [[osmanlı
| valyutası = [[ağça]], [[Para (pul vahidi)|para]], [[sultani (pul)|sultani]], [[kuruş]], [[Osmanlı lirəsi|lirə]]
| statistika_ili1 = 1481
Sətir 50:
| area_km2 = 22 000 000 km
| today = [[Türkiyə]]
| ümumi_dilləri = [[ərəb dili]], [[
|dövlət dini=[[sünnilik|Sünni]] [[İslam]]|rəhbər_il1=1299-1326|rəhbər_il2=1918-1922|rəhbər_il3=1320-1331|rəhbər_il4=1920-1922|rəhbərin_titulu5=Birinci xəlifə|rəhbərin_adı5=[[I Səlim]]|rəhbər_il5=1517-1520|rəhbərin_titulu6=Sonuncu xəlifə|rəhbərin_adı6=[[II Əbdülməcid]]|rəhbər_il6=1922-1924|hadisə1=Quruluş|hadisə_tarixi1=1299|hadisə2=[[Bursanın mühasirəsi]]|hadisə_tarixi2=1326|hadisə3=[[Ədirnənin mühasirəsi]]|hadisə_tarixi3=1365|hadisə4=[[Ankara döyüşü]]|hadisə_tarixi4=1402|hadisə5=[[Konstantinopolun süqutu]]|hadisə_tarixi5=29 may 1453|hadisə6=[[Osmanlı imperiyasının yüksəlişi|Yüksəliş]]|hadisə_tarixi6=1453|hadisə7=[[Osmanlı–Məmlük müharibəsi (1516–1517)|Misir səfəri]]|hadisə_tarixi7=1517|hadisə8=[[Lalə dövrü]]|hadisə_tarixi8=1718-1730|hadisə9=[[Birinci Məşrutiyyət]]|hadisə10=[[İkinci Məşrutiyyət]]|hadisə11=[[Osmanlı sultanlığının ləğvi|Süqut]]|hadisə_tarixi9=1876-1878|hadisə_tarixi10=1908-1920|hadisə_tarixi11=1 noyabr 1922|statistika_sahəsi4=2.550.000 km2|statistika_sahəsi2=3.400.000 km2|statistika_ili4=1913|təxmini_əhalisi=24.000.000 (1912)}}{{Türkiyə tarixi}}
'''Osmanlı imperiyası
| url = https://web.archive.org/web/20130224034410/http://www.lahana.org/blog/rumi.htm
| date = 2013-02-24
}}</ref>
| title = Üzerinde Arapça yazı bulunan bir Osmanlı parası
| url = http://www.twareekh.com/images/upload/aboutus/ottmani10liras1334F-.jpg
Sətir 66:
== Səciyyəvi xüsusiyyətləri ==
Osmanlı imperiyası Türk-İslam dövləti idi və özünü elə də tanıyırdı.<ref>Нации и национализм на мусульманском Востоке / Отв. ред. В. Я. Белокреницкий, Н. Ю. Ульченко; Институт востоковедения РАН. — М.:ИВ РАН, 2015. — 488 с.</ref> Osmanlı İmperiyası öz siyasi sahəsindəki yüzlərlə xalqı əhatə edirdi və genişləndikcə hökmdarlar və idarə edənlər iki fərqli təbəqə oldular. Bütün kosmopolit dairələr Osmanlı sinfini təşkil edirdi; [[Anadolu türkləri|türk]] əhalisi
Osmanlılar dini nüfuzlarından bəhs etmək istədikdə ''"Memalik-i İslam"''-ı istifadə edirdilər; Osmanlı xanədanını göstərmək üçün ''"Al-i Osman"''-dan istifadə edirdilər; ya da coğrafi baxımdan bir dövlətin təyin edilməsi tələb olunduqda, [[Roma imperiyası]]ndan miras qaldıqları əraziləri təyin edib ''"Memalik-i Rum"'' deyirdilər. Şərq sakinləri ümumiyyətlə Osmanlıları ''"[[Rum]]"'' olaraq qəbul edirdilər. Avropalılar isə Osmanlı imperiyasını
Türk tarixçisi [[İlbər Ortaylı]] Osmanlını ''"Müsəlman [[Roma imperiyası|Roma]]"'' adlandırır. O qeyd edir ki, [[Yaxın Şərq]]də və [[Aralıq dənizi]] bölgəsində Osmanlı Roma imperiyasına bənzər yeganə dövlət idi. Osmanlı dövləti türk dilini işlətdiyinə baxmayaraq, onun dövlət xadimlərinin əksəriyyəti [[Ermənilər|erməni]] və [[yunanlar]]dan ibarət idi, xüsusi ilə də [[XIX əsr]]də. Bununla birlikdə dövlətin təşkilati mədəniyyəti və sosial qarışığı [[Roma imperiyası]]ndakı kimi qurulmuşdu.<ref name=":0" /> Osmanlı tarixçisi Mustafa Əli Gelibolulu (1541–1600) osmanlı kimliyini rum, yəni romalı kimi yazırdı.<ref>Cornell H. Fleischer, "Bureaucrat and Intellectual in the Ottoman Empire. The Historian Mustafa Ali (1541–1600)", p. 158–159</ref>
Osmanlının hakimiyyəti və ordusu [[Yeniçəri|yəniçərilər]] (əsasən [[yunanlar]], [[serblər]] və [[albanlar]])<ref>R. P. Lindner, "The Nomads and Ottomans in Medieval Anatolia", p. 34</ref> [[Balkan yarımadası|balkan]] millətləri arasından olan dəvşirmələrdən ibarət idi. Onları uşaq vaxtından ''"qul"'' kimi götürüb, təhsil verib böyük vəzifələrə təyin edirdilər. Qızları isə sultanların hərəmlərinə göndərirdilər. Nəticədə qul qadınların oğulları Osmanlı sultanları olurdular, qızları isə keçmişdə [[Balkan yarımadası|Balkanlardan]] qul olan yüksəkrütbəli nazirlərə və hərbi qulluqçulara ərə gedirdilər.<ref>Stephen P. Blake, "Time in Early Modern Islam", p. 39–40</ref> Yəni Osmanlını idarə edənlər [[
[[Yeniçəri]]lərin hökumətə təsiri böyük idi. Məsələn 1466-cı ildə yeniçərilər sultan [[II Mehmed]]i taxtdan imtina etməyə məcbur etdilər. 1512-ci ildə də sultan [[I Səlim]]in xeyrinə sultan [[II Bəyazid]]i taxtdan imtina etməyə məcbur etdilər.<ref name=":2">C. Imber, "The Ottoman Empire, 1300–1650", p. 258</ref> [[Venesiya Respublikası|Venesiya]] səfiri Andrea Foskolo bu dövrdə yeniçərilər haqqında ''"onlar hökm sürürlər və ölkəni idarə edirlər"'' yazırdı.<ref>H. E. Çıpa, "The Centrality of the Periphery: The Rise to Power of Sellm I, 1487–1512", p. 128</ref> Yeniçərilər 1622-ci ildə sultan [[II Osman]]ı öldürərək yerinə [[I Mustafa]]nı gətirdilər.<ref name=":2" />
| |||