Qars və Naxçıvanda müsəlman üsyanları: lər arasındakı fərq

İrəvan yaxınlığında baş vermiş üsyanlardan cəsarətlənən Xəlil Sami bəy yerli süvari dəstəyə komandanlıq etmək üçün [[Şərqi Bəyazid]] istiqamətindən Şərura keçdi. Sonradan Britaniya komandanlığı Naxçıvandakı erməni hakimiyyətinin "gücsüz" olduğu xəbərini aldı, bunu sonrakı günlərdə baş verən millətlərarası toqquşmalar da göstərdi. Naxçıvan şəhəri üzərində ingilislər tərəfindən qurulmuş erməni hakimiyyəti yerli əhali tərəfindən ortadan qaldırıldı, erməni ordusu məğlub edildi və qovuldu. 21 iyulda Təkinski öz hökumətinə erməni hakimiyyətinin Şərurdan qovulduğunu yazdı. Yerli əhalinin bu üsyanı bütün Naxçıvana yayıldı və Gülüstan məntəqəsindəki ermənilər Arazı keçərək İrana qaçdılar. 6 min erməni Dərələyəzə, Yeni Bəyazid qəzasına və Zəngəzur qəzasına qaçdı.{{sfn|Hovannisian|1982|pp=66–71}} Üsyan nəticəsində Xəlil Sami bəyin komandanlıq etdiyi yerli süvarilərŞərur-Naxçıvanda 45 kəndinerməni ermənilərdənkəndinin təmizlənməsinədağıdılmasına və onların 10 min ermənininəhalisinin Naxçıvandanqırğına qovulmasınaməruz nail oldu.qalmasına,{{sfn|Hovannisian|1982|p=107}} Ermənilərdəno təmizlənəncümlədən bölgələrinermənilərin siyahısınaməskunlaşdığı [[Yuxarı Əylis]] kəndikəndinin dəvə onun 1400 əhalisinin dağıdılmasına görə məsuliyyət Xəlil Sami daxilbəydə idi.{{sfn|Hovannisian|1982|pp=236–238}}{{sfn|Ագուլիսի կոտորածը եւ պատժիչ պատասխանը}} Həmin ilin sonlarında Azərbaycan Xalq Cümhuriyyətinin hərb naziri Səməd bəy Mehmandarov öz hökumətinə şikayət edirdi ki, Şərur-Naxçıvan bölgəsindəki İran agentləri yerli əhalini İrana keçməyə şirnikləndirir.{{sfn|Hovannisian|1982|p=229}}