Superasteridlər (lat. Superasterids) — bitkilər aləminin bazal evdikotlar kladına aid bitki kladı.
| Superasteridlər | ||||||
|---|---|---|---|---|---|---|
 | ||||||
| Elmi təsnifat | ||||||
|
Domen: Klad: Ranqsız: Aləm: Klad: Klad: Klad: Klad: Klad: Klad: Klad: Klad: Klad: Superasteridlər |
||||||
| Beynəlxalq elmi adı | ||||||
|
||||||
| ||||||
Bu klad, təxminən 80.000 növü əhatə edir və bu da bütün çiçəkli bitki növlərinin təxminən üçdə birini təşkil edir.[2]
Superasteridlər müxtəliflik baxımından çox geniş bir qrupdur və bu səbəbdən də ümumi morfoloji xüsusiyyətləri müəyyən etmək çətindir. Bununla birlikdə, bəzi molekulyar və biokimyəvi xüsusiyyətlərə əsasən bu kladı digər çiçəkli bitkilərdən ayırmaq mümkündür.
İridoidlər: Superasteridlərin bir çox növü, iridoid adlı ikincil metabolitlərə malikdir. Bu maddələr, bitkiləri ot yeyən heyvanlardan və zərərvericilərdən qorumağa kömək edir.[3]
Pentacyclic triterpenoids: Superasteridlər, pentacyclic triterpenoidlər adlı bir sıra digər ikincil metabolitlərə də malikdir. Bu maddələr, bitkilərin böyümə və inkişafında rol oynayır.[4]
Superasteridlər, iki əsas qrupa ayrılır:
Lamiids (lamiiidlər): Bu qrup, əsasən ot bitkilərindən ibarətdir. Ən tanınmış lamiid fəsilələrindən bəziləri badımcançiçəklilər (Solanaceae), dodaqçiçəklilər (Lamiaceae), zeytunkimilər (Oleaceae) və dəfnəkimilər (Lauraceae) fəsilələridir.
Campanulids (kampanuliidlər): Bu qrup, həm ot, həm də ağac bitkilərindən ibarətdir. Ən tanınmış campanilid fəsilələrindən bəziləri gülçiçəklilər (Asteraceae), çançiçəklilər (Campanulaceae) və apiaceae (Apiaceae) fəsilələridir.
Superasteridlər, təbiət və insan həyatı üçün böyük əhəmiyyətə malikdir. Onlar qida mənbəyi (meyvə, tərəvəz, qəhvə, çay və s.), dərman, ədviyyat, ətir, lif, yanacaq və digər məhsulların əsasını təşkil edir.[5] Superasteridlər həmçinin ekosistemlərdə mühüm rol oynayır, fotosintez prosesi ilə oksigen istehsal edir, torpağın münbitliyini artırır və biomüxtəlifliyin qorunmasına kömək edir.[6]
- ↑ Brands, S.J. (ed.) Taxonomicon (ing.). 1989.
- ↑ The Angiosperm Phylogeny Group. "An update of the Angiosperm Phylogeny Group classification for the orders and families of flowering plants: APG IV". Botanical Journal of the Linnean Society. 181 (1). 2016: 1–20. doi:10.1111/boj.12385.
- ↑ Jensen, S. R. "Plant iridoids, their biosynthesis and distribution in angiosperms". Natural Product Reports. 27 (11). 2010: 1728–1754. doi:10.1039/c001215h. PMID 20657544.
- ↑ Moses, T.; Pollier, J.; Thevelein, J. M.; Osbourn, A. "Pentacyclic triterpenes: new applications of old molecules". Current Opinion in Plant Biology. 18. 2014: 83–89. doi:10.1016/j.pbi.2014.01.004. PMID 24480661.
- ↑ Heywood, V. H.; Brummitt, R. K.; Culham, A.; Seberg, O. Flowering Plant Families of the World. Richmond, Surrey: Kew Publishing. 2007. ISBN 978-1-84246-165-5.
- ↑ Groombridge, B. Global Biodiversity: Status of the Earth's Living Resources. London: Chapman & Hall. 1992. ISBN 978-0-412-47240-4.