Vitold Abramoviç (pol. Witold Abramowicz; 28 avqust 1874, Kaluqa – ən tezi 1940) — siyasətçi və hüquqşünas. 1919-cu ildə o, Litvanın Vilnüs şəhərinin meri vəzifəsində çalışmış və 12 oktyabr 1920-ci ildən 16 yanvar 1921-ci ilə qədər Mərkəzi Litva Respublikasının icra hakimiyyəti olan Müvəqqəti İdarəetmə Komissiyasının sədri olmuşdur. 1922-ci ildə o, 1 fevral-1 mart tarixlərində Mərkəzi Litva Seymində təmsil etdiyi Demokrat Partiyasının lideri idi. 11 mart 1928-ci ildən 10 iyul 1935-ci ilə qədər Polşa Senatında Vilnüs seçki dairəsi üzrə Hökumətlə əməkdaşlıq üçün partiyasız bloku təmsil etmişdir.[1][2]
| Vitold Abramoviç | |
|---|---|
| | |
| Şəxsi məlumatlar | |
| Doğum tarixi | 28 avqust 1874 |
| Doğum yeri |
|
| Vəfat tarixi | ən tezi 1940 |
| Partiya |
Polşa Sosialist Partiyası (1901–1906; 1909–1922; 1922–1927) Polşa Sosialist Partiyasının İnqilabi Fraksiyası (1906–1909) Demokrat Partiyası (Mərkəzi Litva) (1922) "Zyednoçzenie" Litva və Belarus Torpaqlarının Milli Xalq Partiyası (1927) Hökumətlə əməkdaşlıq üçün partiyasız blok (1928–1935) Demokratik klublar (1938–1939) Demokrat partiya (Polşa) (1939) |
| Təhsili |
|
| Fəaliyyəti | siyasətçi |
| Atası | Yan Abramoviç |
| Anası | Mariya Abramoviç (evlilikdən öncə: Mroçkovkska) |
| Həyat yoldaşı | Vanda Budna |
| Təltifləri |
|
Vitold Abramoviç 28 avqust 1874-cü ildə Rusiyanın Kaluqa şəhərində anadan olub. O, Yan və Mariya (evlilikdən öncə: Mroçkovkska) Abramoviçin oğlu idi. O, Moskvada filologiya gimnaziyasını (orta məktəb) bitirmiş, sonra Sankt-Peterburq və Moskva universitetlərində riyaziyyat üzrə, Varşava və Xarkovda isə hüquq üzrə təhsili almış və 1898-ci ildə təhsilini başa vurmuşdur. Universiteti bitirdikdən sonra o, müxtəlif yerlərdə işləmişdir, o cümlədən Vilnüs və Xarkov şəhərlərində Dəmir Yolları Departamentində hüquq məsləhətçisi kimi çalışmışdır. 16 noyabr 1899-cu ildə Vanda Budna ilə evləndi.[3][4]
1901-ci ildə o, siyasətə qoşuldu və Polşa Sosialist Partiyasının üzvü oldu. 1906-cı ildə Polşa Sosialist Partiyasının İnqilabi Fraksiyasının üzvü oldu. Birinci Dünya müharibəsi zamanı o, 1914-cü ildən 1915-ci ilə qədər Polşa çarlığı yanında fəaliyyət göstərən Vətəndaş Qvardiyası adlı könüllü hərbi dəstənin üzvü idi.[1][2] 1910-cu illərdən bəri masonluq hərəkatının üzvü idi.[5]
1919-cu ildə Litvanın Vilnüs şəhərinin meri vəzifəsində çalışmışdır.[4] Jeliqovskinin üsyanından və Mərkəzi Litva Respublikasının qurulmasından sonra Abramoviç 9 oktyabr 1920-ci ildə imzalanmış "Mərkəzi Litva Xalqına Bəyannamə"ni imzalayanlardan biri idi. O, 12 oktyabr 1920-ci ildə qurulan Mərkəzi Litvanın icra hökuməti sayılan Müvəqqəti İdarəetmə Komissiyasının üzvü və ilk sədri oldu.[1][6] O, həmçinin Daxili İşlər Naziri təyin edilmişdir.[7] O, 16 yanvar 1921-ci ilə qədər xidmət etdi və hər iki vəzifədə onun xələfi Stefan Mokşetski olmuşdur.[1][6]
1922-ci ildə o, 1 fevral-1 mart tarixlərində Mərkəzi Litva Seymində təmsil etdiyi Demokratik Partiyanın lideri idi. O, Yuzef Pilsudskinin təklif etdiyi Polşa ilə federasiya ideyasını tərəfdarı idi.[1][8] 18 aprel 1922-ci ildə Mərkəzi Litva Respublikası İkinci Polşa Respublikasının tərkibinə daxil edildi.[9] O, Polşanın şərqində yaşayan litva və belarus etnik azlıqlarının hüquqlarını dəstəkləmiş və 1924-cü ildə Vilnüsdə Polşa-Belarus cəmiyyətinin yaradılmasında iştirak etmişdir.[1][2] 1927-ci ildə o, "Zjednoczenie" Litva və Belarus Torpaqları Milli Xalq Partiyasının üzvü idi.[10]
11 mart 1928-ci ildən 10 iyul 1935-ci ilə qədər Polşa Senatında Vilnüs seçki dairəsi üzrə Hökumətlə əməkdaşlıq üçün partiyasız bloku təmsil etmişdir.[1][2] 1930-cu illərdə o, 1935-ci ildən 1939-cu ilə qədər Vilnüs voyevodluğunun voyvodası vəzifəsində çalışmış Lüdvik Botsyanskinin siyasətini tənqid edirdi. 1938-ci ildə o, solçu antifaşist siyasi təşkilat olan Demokratik klubların Vilnüs şöbəsini qurdu. 1939-cu ildə demokratlar ittifaqına qoşuldu.[1][2] Sovet qoşunlarının Polşanı işğal etdikdən sonra Abramoviç Xalq Daxili İşlər Komissarlığı tərəfindən həbs olunaraq Sibirə sürgün edildi və orada ya 1940, ya da 1941-ci ildə vəfat etdi. Onun ölümünün dəqiq tarixi və yeri hələ də məlum deyil.[1][2]
- "Poloniya Restituta" ordeninin komandan xaçı (2 may 1923)[11]
- İstiqlal Xaçı (19 dekabr 1933)[12][13]
- ↑ 1 2 3 4 5 6 7 8 9 H. Dubowik, J. Malinows, J. Andruszkiewicz: Wileński słownik biograficzny. Bydgoszcz: Towarzystwo Miłośników Wilna i Ziemi Wileńskiej, 2002, ISBN 83-87865-28-1, OCLC 830347331. (in Polish)
- ↑ 1 2 3 4 5 6 Jacek M. Majchrowski (editor): Kto był kim w Drugiej Rzeczypospolitej. Warsaw: Polska Oficyna Wydawnucza BGW, p. 580 (in Polish).
- ↑ Stanisław Łoza (editor): Czy wiesz kto to jest?. Warsaw: Wydawnictwo Głównej Księgarni Wojskowej, 1938, p. 2. (in Polish)
- ↑ 1 2 Czy wiesz kto to jest?. Warsaw: Wydawnictwa Artystyczne i Filmowe. 1983, p. 2. (in Polish)
- ↑ Ludwik Hass: Ambicje rachuby, rzeczywistość. Wolnomularstwo w Europie Środkowo-Wschodniej 1905-1928. Warsaw, 1984, p. 232. (in Polish)
- ↑ 1 2 Joanna Gierowska-Kałłaur. Straż Kresowa wobec kwestii białoruskiej. Deklaracje i praktyka. In: Studia z Dziejów Rosji i Europy Środkowo-Wschodniej, no. 44, p. 32. 2009. ISSN 1230-5057. (in Polish)
- ↑ Dekret no 2 Naczelnego dowódcy Wojsk Litwy Środkowej. In: Dziennik Urzędowy Tymczasowej Komisji Rządzącej, no. 1. Vilnius: Provisional Governing Commission, 17 November 1920, p. 2. (in Polish)
- ↑ Sejm Wileński 1922 : przebieg posiedzeń według sprawozdań stenograficznych w opracowaniu kancelarji sejmowej, Vilanous: Mərkəzi Litva Seymi, 1922. (polyakça)
- ↑ "Litwa Środkowa". encyklopedia.pwn.pl (polyak).
- ↑ Maciej Wojtacki: Krajowe Stronnictwo Ludowe Ziem Litewsko-Białoruskich "Zjednoczenie" i jego organ prasowy "Wioska" w kampanii wyborczej do Sejmu II kadencji (1928–1930). In: Historia i Polityka, no. 13 (20)/2015. 2015, p. 132.
- ↑ Order Odrodzenia Polski. Trzechlecie pierwszej kapituły 1921–1924. Warsaw: Presidium of the Council of Ministers, 1926, p. 16. (in Polish)
- ↑ Małgorzata Smogorzewska: Posłowie i Senatorowie Rzeczypospolitej Polskiej 1919–1939. Słownik biograficzny. vol. 1: A–D. Warsaw: Wydawnictwo Sejmowe, 1998, p. 33. (in Polish)
- ↑ Zarządzenie o nadaniu Krzyża Niepodległości z Mieczami, Krzyża Niepodległości oraz Medalu Niepodległości. In: Monitor Polski z 1933 roku, no. 292, position 318. 1933. (in Polish)