Butun axtardiqlarinizi tapmaq ucun buraya: DAXIL OLUN
  Mp4 Mp3 Axtar Yukle
  Video Axtar Yukle
  Shekil Axtar Yukle
  Informasiya Melumat Axtar
  Hazir Inshalar Toplusu
  AZERI CHAT + Tanishliq
  1-11 Sinif Derslikler Yukle
  Saglamliq Tibbi Melumat
  Whatsapp Plus Yukle(Yeni)

  • Ana səhifə
  • Təsadüfi
  • Yaxınlıqdakılar
  • Daxil ol
  • Nizamlamalar
İndi ianə et Əgər Vikipediya sizin üçün faydalıdırsa, bu gün ianə edin.

Virciniya xurması

  • Məqalə
  • Müzakirə
Bu məqalədəki məlumatların yoxlanıla bilməsi üçün əlavə mənbələrə ehtiyac var.
Lütfən, məqaləyə etibarlı mənbələr əlavə edərək onu təkmilləşdirməyə kömək edin. Mənbəsiz məzmun problemlər yarada və silinə bilər. Problemlər həll edilməmiş şablonu məqalədən çıxarmayın. Daha ətraflı məlumat və ya məqalədəki problemlərlə bağlı müzakirə aparmaq üçün məqalənin müzakirə səhifəsinə diqqət yetirə bilərsiniz.

Virciniya xurması (lat. Diospyros virginiana) — bitkilər aləminin erikaçiçəklilər dəstəsinin ebenakimilər fəsiləsinin xurma cinsinə aid bitki növüdür.

Virciniya xurması
Elmi təsnifat
Domen:
Eukariotlar
Klad:
Diaphoretickes
Ranqsız:
Arxeplastidlər
Aləm:
Bitkilər
Klad:
Streptofitlər
Klad:
Ali bitkilər
Klad:
Çoxsporlu bitkilər
Klad:
Borulu bitkilər
Klad:
Toxumlu bitkilər
Klad:
Çiçəkli bitkilər
Klad:
Evdikotlar
Klad:
Bazal evdikotlar
Klad:
Superasteridlər
Klad:
Asteridlər
Dəstə:
Erikaçiçəklilər
Fəsilə:
Ebenakimilər
Cins:
Xurma
Növ:
Virciniya xurması
Beynəlxalq elmi adı
  • Diospyros virginiana L., 1753[1]
Vikianbarın loqotipi
Şəkil
axtarışı
ITIS  23855
NCBI  13493
EOL  595775

Mündəricat

  • 1 Təbii yayılması
  • 2 Botaniki təsviri
  • 3 Ekologiyası
  • 4 Azərbaycanda yayılması
  • 5 İstifadəsi
  • 6 İstinadlar
  • 7 Həmçinin bax

Təbii yayılması

ABŞ-nin şərq hissəsində yayılmışdır. Növün arealı şimalda İngiltərə (ABŞ-nin İngiltərə ştatı), cənubda Florida, şərqdə Atlantik okeanı və qərbdəTexas, Kanzasvə Oklahomay ştatlarına qədər uzanır.

Botaniki təsviri

Hündürlüyü 15–17 metrə çatan, ikievli, və ya birevli, yarpağı tökülən ağacdır. Ömrü 100-150 il olur. Cavan ağaclarda çətir forması piramidal, yaşlılarda isə oval olur. Yarpaqarı iri, uzunluğu 8-14 sm, dərili, yumurtavarı və ya oval formalı, üst tərəfdən tünd-yaşıl, alt tərəfdən daha açıq rənglidir. Yarpaq ucu sivri, əsası isə ürəkşəkillidir. Payızda yarpaqları sarı və qırmızı rəngə çalır.

Çiçəkləri xırda (təxminən 1 sm uzunluğunda), bircinsli, açıq sarımtıl və ya rəngsiz ətirli olur. Tozlanması əsasən həşəratlarla, bəzən isə küləklə baş verir. Meyvələri şarşəkilli və ya konusvari, diametri 2–5 sm-dir. Giləmeyvə tipli, sulu və lətlidir. Toxumları nazik qabıqlı, bərk endospermlidir. Bitki payızda təzə toxumlarla və ya yazda stratifikasiya olunmuş toxumlarla çoxaldılır.

Ekologiyası

İşıqsevən birkidir. Küləkdən qorunan sahələrə üstünlük verir. Qışa davamlıdır, -25–30 °C-dək, bəzən -37 °C temperaturadək şaxtalara dözür. Torpağa qarşı seçici deyil, turş və neytral (pH 5–8) reaksiyalı, yüngül torpaqlarda daha yaxşı inkişaf edir. Rütubətə üstünlük versə də, quraqlığa da müəyyən qədər davamlıdır. Kök sistemi dərin olur.

Azərbaycanda yayılması

Cənub bölgəsində rast gəlinir.

İstifadəsi

Tərkibində 40% şəkər, 0,88% zülal və 0,5% alma turşusu mövcuddur. Bitki 2–4-cü ildən etibarən meyvə verməyə başlayır. Bir ağacdan 300 kq-a qədər məhsul əldə etmək mümkündür. Yaxşı balverən bitkidir, şəhər yaşıllaşdırılmasında, xüsusilə tək əkinlərdə istifadəsi məqsədəuyğundur. Oduncağı mebel və musiqi alətlərinin hazırlanmasında istifadə edilir.

İstinadlar

  1. ↑ Linnæi C. Species Plantarum (lat.): Exhibentes plantas rite cognitas ad genera relatas. 1753. C. 2. S. 1057.

Həmçinin bax

Mənbə — "https://az.wikipedia.org/w/index.php?title=Virciniya_xurması&oldid=8119430"
Informasiya Melumat Axtar