Vikipediya:Həftənin seçilmiş siyahısı/17. Həftə 2025

Eldəniz hökmdarlarının siyahısı — Eldənizlər sülaləsindən olan hökmdarların siyahısı. Qıpçaq əsilli Eldəniz hakimiyyətinin əsası Bərdə və Naxçıvan mərkəz olmaqla 1136-cı ildə Şəmsəddin Eldəniz tərəfindən qoyulmuşdur. Həmçinin Şəmsəddin Eldəniz və Məhəmməd Cahan Pəhləvan dövründə Eldənizlər ən qüdrətli dövrünü keçirmişdir. Bu dövrdə öz hakimiyyət sahələrini Azərbaycan, Şərqi Anadolu, Ərəb İraqı, Əcəm İraqı, Şirvan, Gilan, Mazandaran, Kirman, Fars və Xuzistana doğru genişləndirmişdilər. Eldənizlərin paytaxtı müxtəlif dövrlərdə Bərdə, Naxçıvan, Həmədan və Təbriz şəhərləri olmuşdur.

Qızıl Arslanın ölümündən sonra dağılma dövrünə qədəm qoyan Eldənizlər, Nüsrəddin Əbubəkrin hakimiyyətinin əvvəlindən başlayaraq ara müharibələri və xarici müdaxilələr ilə müşayiət olunan süqut dövrünü 1225-ci ildə son hökmdar Özbəyin ölümü ilə tamamladılar. Müzəffərəddin Özbək dövründən etibarən Eldənizlər təkcə Azərbaycandakı hakimiyyətlərini qoruyub saxlaya bilmişdilər. 1225-ci ildə Cəlaləddin Mənguberdinin yürüşü ilə Azərbaycan da tamamilə Eldənizlərin tabeliyindən çıxdı. Özbəyin ölümündən sonra məmlükləri və nəvəsi II Əbubəkr Eldəniz hakimiyyətini bərpa etməyə cəhd göstərsə də, bu üsyanlar Xarəzmşahlar tərəfindən yatırıldı.

(Davamı...)