Kömək
Bu səhifəni kitabınıza əlavə edin
Kitabı göstər (0 səhifə)
Səhifə təklif edinVikimedia hərəkatı
Vikimedia hərəkatı – Vikipediya da daxil olmaqla, Vikimedia layihələrinə töhfə verənlərin qlobal icmasıdır.[1] İcma bu fəaliyyəti açıq standartlar və proqram təminatından istifadə etməklə[2] özü qurur və idarə edir.[3]
| Vikimedia hərəkatı | |
|---|---|
 | |
 Vikimaniya 2023 tədbirinin qrup fotoşəkli | |
| Növü | Fərdi töhfəverənlərin, nümayəndəliklərin, istifadəçi qruplarının və tematik təşkilatların qeyri-rəsmi təşkilatı |
| Fəaliyyəti | Azad, açıq məzmun, viki-əsaslı İnternet layihələri |
| Fəaliyyət göstərdiyi yer | Ümumdünya |
| wikimedia.org | |
 Vikianbarda əlaqəli mediafayllar | |
Əvvəlcə Vikipediyanın könüllü redaktorlar icması (vikipediyaçılar) tərəfindən yaradılmış və o vaxtdan Vikianbar (Wikimedia Commons) və Vikiverilənlər (Wikidata) kimi digər layihələrə, habelə Vikimedianı gücləndirmək üçün istifadə olunan MediaViki (MediaWiki) proqram təminatına töhfə verən könüllü proqram mühəndisləri və tərtibatçılarını da əhatə etmişdir.
2023-cü ilə olan məlumata əsasən, Vikimedia məzmun layihələri aşağıdakılardır:
- Vikipediya, onlayn ensiklopediya
- Meta-Viki, Vikimedia layihələrinin müzakirə və koordinasiya mərkəzi
- Vikikitab, tədris məqsədli kitablar anbarı
- Vikiverilənlər, digər vikilayihələrdə istifadə edilə bilən strukturizasiya olunmuş məlumat anbarı
- Vikifunksiyalar, funksiya və mənbə kodları kataloqu. Bu, dillərdən asılı olmayan Abstrakt Vikipediya layihəsini dəstəkləmək üçün yaradılıb.
- Vikianbar, azad istifadə üçün nəzərdə tutulmuş və digər vikilayihələrdə istifadə edilə bilən şəkil, video, musiqi anbarı
- Vikixəbər, xəbərlər toplusu
- Vikisitat, sitatlar kolleksiyası
- Vikimənbə, ilkin mənbə və sənədlər kitabxanası
- Vikinövlər, taksonomik növlər kataloqu
- Vikiversitet, tədris materialları anbarı
- Vikisəyahət, səyahət bələdçisi
- Vikilüğət, lüğət
Vikimedia hərəkatının digər köməkçi layihələri aşağıdakılardır:
- Kiwix – məzmun layihələrinə oflayn giriş üçün icma layihəsi
- MediaWiki – layihələr üçün açıq mənbə platforması
- Toolforge – klasterə giriş tələb edən proqram layihələrinin yerləşdirilməsi üçün icma sahəsi
- Könüllü Cavab Qrupu – e-poçt sorğularını idarə edən icma
- Wikimedia bulud xidmətləri – OpenStack üzərində qurulmuş və paylaşılan bulud hesablanması üçün məkan
- Wikitech – vikisi və e-poçt siyahısı olan IT-mütəxəssislər icması
Vikimedia icmasına təkbaşına vikilərə həsr olunmuş bir sıra icmalar daxildir.
Tərcümə və idarəetmə müzakirələrinin keçirildiyi Meta-Vikidə çoxdilli layihə icması formalaşmışdır. Bir sıra digər icmalar və vikilər, o cümlədən, Təbliğat və Strategiya vikiləri, Vikianbar və Vikidataya dair təkliflər buradan çıxıb.
Vikipediya icması Vikipediya onlayn ensiklopediyasına töhfə verənlərin icmasıdır. O, redaktorlardan (vikipediyaçılar), bəzi Vikipediya botlarından və idarəçilərdən ibarətdir. Arbitraj Komitəsi (və ya ArbKom) Vikipediyada mübahisələr üçün "son instansiya məhkəməsi"dir.[4]
İş yerlərindəki vikipediyaçılar, işini layihələrə inteqrasiya etməyə kömək etmək üçün hər hansı mədəniyyət qurumu ilə əməkdaşlıq edən vikipediyaçı və vikimediaçılardır. Onlar könüllü və ya maaşlı, yarım və ya tam ştatlı ola bilərlər.
Tematik təşkilatlar nümayəndəliklərə bənzəyən xeyriyyə təşkilatlarıdır və konkret mövzuya dair Vikimedia layihələrini dəstəkləmək üçün yaradılmışdır. 2021-ci ilə olan məlumata əsasən, iki belə təşkilat var.[5][6][7]
Milli və regional icma qrupları müəyyən ölkələrdə və coğrafi ərazilərdə Vikimedia layihələrini və onların iştirakçılarını dəstəkləyən nümayəndəlikləri, xeyriyyə təşkilatlarını birləşdirmişdir. 2021-ci ilə olan məlumata əsasən, 39 nümayəndəlik var.[8] Vaxt keçdikcə nümayəndəliklər və VMF arasındakı müqavilələr daha da rəsmiləşib.[9]
Vikimedia Almaniya (WMDE) ilk nümayəndəlikdir və ilk iclasını 2004-cü ildə keçirib. 2016-cı ilə qədər onun büdcəsi 20 milyon avro idi.[10][11] WMDE kimi bəzi nümayəndəliklər vəsaitlərinin bir hissəsini birbaşa qrantlar və üzvlük haqlarından əldə edirlər. Bəziləri vəsaitlərini əsasən VMF-in illik plan üzrə qrantlarından əldə edirlər. 2019-cu ildən etibarən VMF-in büdcəsinin təxminən 10%-i bu şəkildə nümayəndəliklərə və tematik təşkilatlara paylanır.[5]
Vikimedia Fondu (VMF) mərkəzi ofisi San-Fransisko, Kaliforniyada yerləşən Amerika qeyri-kommersiya[12] və xeyriyyə təşkilatıdır. O, domen adlarına sahibdir və hərəkatın əksər saytlarını idarə edir.
VMF 2003-cü ildə Cimmi Uels tərəfindən domenlərə və ticarət nişanlarına cavabdeh olan müstəqil xeyriyyə təşkilatının olması və Vikipediya və onun əlaqəli layihələrinin gələcəkdə qeyri-kommersiya vəsaitləri hesabına maliyyələşdirilməsi üçün yaradılmışdır. Onun məqsədi "… pulsuz lisenziya əsasında və ya ictimai sahədə təhsil məzmununu toplamaq və inkişaf etdirmək və onu effektiv və qlobal şəkildə yaymaq üçün bütün dünyada insanları gücləndirmək və cəlb etmək" idi.[13][14][15]
VMF-in 2015-ci il maliyyə hesabatlarına görə, həmin ildə büdcəsi 72 milyon ABŞ dolları idi. Ondan 52 milyon ABŞ dolları xərclənmiş, ehtiyatları 82 milyon ABŞ dollarına çatmışdır.[16] VMF əsasən, orta məbləği 15 dollar olan ianələr hesabına maliyyələşdirilir.[17]
Müxtəlif Vikimedia layihələrinin 800-dən çox dildə versiyası var, onların hər birində ortaq maraq sahələri üzrə işləyən redaktorlar qrupları var. Bəzilərinin öz layihə səhifələri, üzv siyahıları və s. olan Vikilayihələri[18] var. Bəziləri həmçinin hərəkatın idarəçiliyində iştirak etmək üçün icma istifadəçi qrupları kimi qeydiyyatdan keçir, vikilərdən kənarda icma loqolarından istifadə edir və tədbirlər və layihələr üçün qrantlar alır. 2023-cü ilə olan məlumata əsasən, 140-dan çox istifadəçi qrupu var.[19]
- ↑ Koerner, Jackie; Reagle, Joseph. Wikipedia @ 20: Stories of an Incomplete Revolution. MIT Press. 13 oktyabr 2020. səh. 273. ISBN 9780262360609.
The Wikimedia movement has always been a movement of writers (and curators) rather than readers.
- ↑ Kosseff, Jeff. The Twenty-Six Words That Created the Internet. Cornell University Press. 15 aprel 2019. ISBN 9781501735790. 29 aprel 2023 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 20 mart 2023.
- ↑ Proffitt, Merrilee. Leveraging Wikipedia: Connecting Communities of Knowledge. American Library Association. 2 aprel 2018. səh. 13. ISBN 9780838916322.
- ↑ Cohen, Noam. "The Wars of Words on Wikipedia's Outskirts". The New York Times. 7 iyun 2009. 28 mart 2014 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 9 iyun 2009.
- ↑ 1 2 "Template:APG navigation – Meta". Meta.wikimedia.org. 5 sentyabr 2016. Archived from the original on 7 avqust 2016. İstifadə tarixi: 24 sentyabr 2016."Template:APG navigation – Meta". Meta.wikimedia.org. 2016–09–05. from the original on 2016–08–07. Retrieved 2016–09–24.
- ↑ "Wikimedia movement affiliates/Frequently asked questions – Meta". Meta.wikimedia.org. 15 sentyabr 2016. 8 dekabr 2015 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 24 sentyabr 2016.
- ↑ "Wikimedia thematic organizations". 13 avqust 2020 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 25 avqust 2021.
- ↑ "Wikimedia chapters". meta.wikimedia.org (ingilis). 17 sentyabr 2016 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 3 may 2019.
- ↑ "Wikimedia chapters/Creation guide – Meta". Meta.wikimedia.org. 30 noyabr 2016 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 24 sentyabr 2016.
- ↑ "Wikimedia chapters – Meta". Meta.wikimedia.org. 17 sentyabr 2016 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 24 sentyabr 2016.
- ↑ "Jahresplan 2016 – Wikimedia Deutschland". Wikimedia.de (alman). 28 noyabr 2015. 5 iyul 2019 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 24 sentyabr 2016.
- ↑ "GuideStar – WIKIMEDIA FOUNDATION, INC". 21 yanvar 2021 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 11 fevral 2020.
- ↑ Jimmy Wales. "Announcing Wikimedia Foundation". mail:wikipedia-l. 20 iyun 2003. 30 mart 2013 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 26 noyabr 2012.
- ↑ Neate, Rupert. "Wikipedia founder Jimmy Wales goes bananas". The Daily Telegraph. 7 oktyabr 2008. 10 noyabr 2008 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 25 oktyabr 2009.
The encyclopedia's huge fan base became such a drain on Bomis's resources that Mr. Wales, and co-founder Larry Sanger, thought of a radical new funding model – charity.
- ↑ "Bylaws". Wikimedia Foundation. 25 fevral 2017 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 24 sentyabr 2016.
- ↑ "WIKIMEDIA FOUNDATION, INC. Financial Statements, June 30, 2015 and 2014" (PDF). Upload.wikimedia.org. 12 yanvar 2016 tarixində arxivləşdirilib (PDF). İstifadə tarixi: 20 aprel 2016.
- ↑ "Frequently Asked Questions". WikiMedia Foundation. 22 noyabr 2013 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 23 sentyabr 2017.
- ↑ "WikiProjects – Meta". meta.wikimedia.org (ingilis). 14 avqust 2021 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 6 sentyabr 2021.
- ↑ "Wikimedia user groups – Meta". Meta-Wiki. 13 aprel 2023 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 3 may 2023.
- Vikimedia ana səhifəsi
- Meta-Vikidə Wikimedia hərəkat strukturunun təsviri