Veyllənən ruh əməliyyatı (ing. Operation Wandering Soul) — Vyetnam müharibəsi zamanı ABŞ qüvvələri tərəfindən həyata keçirilən təbliğat kampaniyası və psixoloji müharibə səyləri. Bu, Vyetkonq qüvvələrində fərarilik hallarını artırmaq və onların mənəviyyatını zəiflətmək cəhdi idi.
| Veyllənən ruh əməliyyatı | |
|---|---|
|
|
|
 Vikianbarda əlaqəli mediafayllar |
Əməliyyat
Əksər mədəniyyətlərdə olduğu kimi, Vyetnam mədəniyyətində də ölülərə ehtiram göstərmək haqqında inanclar və mərasimlər var. Vyetnam mədəniyyəti mərhumun nəşinin düzgün formada dəfn edilməsini tələb edir və güman edilir ki, bu baş verməsə, mərhumun ruhu yer üzündə dolaşmağa davam edir və beləliklə, o, bir ruha bərabər olan "veyllənən ruh"a çevrilir. İnanca görə, onlarla bəzən ölüm ildönümündə və öldüyü yerin yaxınlığında əlaqə saxlamaq mümkündür. Vyetnamlılar bu ölü ruhları bayram günlərində vəfat etdikləri yeri ziyarət edərək ehtiram göstərirlər. ABŞ Vyetnam müharibəsində bundan öz xeyrinə istifadə etmiş və ölmüş dostlarının səs yazısını səsucaldıcılarına verməklə Vyetkonq qüvvələrini aldatmağa çalışmışdır.
ABŞ mühəndisləri öldürülən Vyetkonq əsgərlərinin rolunu daşıyan qorxunc və dəyişdirilmiş səsləri lentə yazmaq üçün həftələr sərf etmişdilər. ABŞ komandanlığı həmçinin, etibarlılığı artırmaq məqsədilə səsyazılarını lentə almaq üçün Cənubi Vyetnam əsgərlərindən istifadə etmişdir. "Ghost Tape Number Ten" adlandırılan lent Vyetkonq fəaliyyətinin olduğu ərazilərdə, ümumiyyətlə, gecələr səsucaldanlarda səsləndirilirdi. Əvvəlcədən yazılmış, mərhum şəxslərin Vyetkonqda xidmət edən "nəsillərinin davamçıları"nı fərarilik etməyə və döyüşü dayandırmağa çağırdığı səs lentləri bəzən helikopter vasitəsilə səsləndirilirdi. Onlar həmçinin, çayda hərəkət edən patrul qayıqlarından da istifadə edirdi. Bu cür əməliyyatların əksəriyyəti gecələr həyata keçirilirdi.
Bu lentlər ümumi çərçivədə qarışıq nəticələr vermişdi. Vyetkonq əsgərləri bunların sadəcə səsyazma olduğunu anlayanda dərhal səsin gəldiyi yeri atəşə tuturdu və bu da öz növbəsində ABŞ qüvvələrinin cəngəllikdəki gizli mövqelərini aşkara çıxarırdı. ABŞ 1970-ci illərin əvvəllərində "Ghost Tape Number Ten"i dayandırmışdır.
İstinadlar
- . HowStuffWorks (ingilis). 2017-05-16. 2017-05-18 tarixində . İstifadə tarixi: 2021-11-21.
- SGM Herbert A. Friedman (Ret.). . Patrol Craft Fast. Robert B. Shirley. December 31, 2005. 2004-08-08 tarixində . İstifadə tarixi: 2006-11-29.
- Hoyt, Alia. . . May 16, 2017. May 18, 2017 tarixində . İstifadə tarixi: December 16, 2018.
- 2021-02-02 at the Wayback Machine, by John Pilger
- . MilitaryHistoryNow.com (ingilis). 2013-10-30. 2023-04-19 tarixində . İstifadə tarixi: 2021-11-21.
Əlavə ədəbiyyat
- Friedman, Herbert A. . Psywarrior. İstifadə tarixi: 15 September 2020.
- Newdick, Thomas. . The Drive. İstifadə tarixi: 21 November 2021.
- Hoyt, Alia. "Ghost Tape No. 10: The Haunted Mixtape of the Vietnam War". HowStuffWorks. Retrieved 21 November 2021.
Xarici keçidlər
- , an episode of Radiolab