Fransa Vest-Hind şirkəti (fr. Compagnie française des Indes occidentales) — 1664-1674-cü illərdə mövcud olan Fransız ticarət şirkəti.
| Vest-Hind şirkəti | |
|---|---|
| Ümumi məlumatlar | |
| Təsis tarixi | 1664 |
| Bağlanma tarixi | 1674 |
Şirkət, 1664-cü ildə Yeni Fransa müstəmləkə edən Kardinal Richelieu'nun kurduğu, Yüz Səhmdarın Şirkəti olaraq da bilinen Yeni Fransa Şirkətinin yerinə kral niyyətli Jan-Batist Kolber tərəfindən yaradıldı. Şirkət mərkəzi 6 milyon livr sərmayə ilə yeni qurulan Normandiya Le Havre-də yerləşirdi. Şirkət, Afrika və Amerikanın Atlantik sahillərində yerləşən bütün Fransız mülklərinə 40 il müddətində sahiblik etdi və Amerika ilə ticarətdə inhisara sahib oldu. Şirkətin Kanadada Qvadeluapa başlayan şəkər istehsalından əldə etdiyi gəlir hesabına məskunlaşacağı düşünülürdü.
Antillərdəki Fransız köçkünlər, şirkəti Afrikadan yetərincə kölə tədarük etməməkdə ittiham etdilər, nəticədə Fransız şəkər istehsalının İngilislərə itkisi oldu (İngilislər 1670-ci illərdə Yamaykada kölə idxal etməyə başladı)[1].
Firmanın Afrikadan az kölə gətirməsinin səbəbi, Hollandiyalıların Amerikaya qul tədarükü üçün İspanlardan aldığı inhisardır (Asiento). Kolbert 1660-cı illərdə Hollandiyanı Fransız iqtisadiyyatının inkişafına cəlb etdiyindən, kölə bazarında qiymətlərin enməsinə və Hollandiyalı tacirlərin qəzəbinə səbəb olmamaq üçün Afrika sahillərindəki Fransız fəaliyyətlərini məhdudlaşdırdı[2].
Bununla birlikdə, 1669-cu ildə Kolbert, Hollandiyada Afrikadakı möhkəmləndirilmiş postları ələ keçirmək üçün gizli bir plan hazırladı. Sonrakı illərdə, Holland məskənlərinin mövqeyini aydınlaşdırmaq üçün Afrika sahilləri boyunca bir neçə kəşfiyyat missiyası həyata keçirildi. Lakin plan heç vaxt qüvvəyə minmədi[3]
1672-ci ildə Holland müharibəsinin başlaması Fransız Qərbi Hindistan Şirkətinin fəaliyyətini pozdu. 1674-cü ilin dekabrında ticarət şirkəti ləğv edildi və xaricdəki koloniyaların idarəsi birbaşa kralın nəzarətinə keçdi[4].
- ↑ Публикация на сайте исторического общества Квебека
- ↑ St. Croix: island, United States Virgin Islands – Britannica // Encyclopædia Britannica. September 22, 2022 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: April 20, 2021.
- ↑ Westergaard, Waldemar. The Danish West Indies Under Company Rule (1671–1754). New York: The Macmillan Company. 1917. 206–209, 222–225, 235, 243.
- ↑ MIQUELON, DALE. "Compagnie des Indes occidentales". thecanadianencyclopedia.com. Historica Foundation of Canada. 2006. 2006-07-07 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2020-10-27.
- CONNORS, MICHAEL. "French colonial West Indian armoires. - HighBeam Encyclopedia". HighBeam Encyclopedia. Brant Publications, Inc. 2006. 2007-03-01 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2020-10-27.
- Another account in ghcaraibe.org