Vesna (Kiril: Весна) — xüsusilə Cənubi Slavyanlarda gənclik və bahar fəslini simvolizə edən mifoloji qadın obrazı. O, kişi yoldaşı Vesnik ilə birlikdə bahar aylarında kənd yerlərində keçirilən ayinlərlə əlaqələndirilirdi.[1]
Sloveniya mifologiyasına görə, "vesnalar" adlanan gözəl qadınlar dağ zirvələrində yerləşən saraylarda yaşayır və orada məhsul və insanların taleyi haqqında müzakirələr aparırdılar.[2] Onların saraylarını əhatə edən sehrli bir dairə onların dağ zirvəsindən ayrılmasına mane olurdu. Lakin fevral ayında onlar taxta arabalarla vadilərə enirdilər. Yalnız müəyyən insanlar onların oxuduqları mahnıları eşidə bilirdi. Onların dağdakı saraylarına gizlicə yaxınlaşan insanlar öz talelərini öyrənə bilərdilər, lakin əgər vesnalar tərəfindən yaxalansaydılar, xoşagəlməz aqibətlə qarşılaşa bilərdilər.[1]
Bəzi mülahizələrə görə, Vesna əvvəlcə bahar fəslində yeri təmsil edən bir ilahə idi və bu baxımdan o, Mokosh ilahəsinin alternativ forması hesab edilə bilər.[3]
Bu mifoloji obraz Xorvatiya, Serbiya, Şimali Makedoniya və Sloveniyada qeydə alınmışdır.[4]
İngilis yazıçısı Corc Frederik Ebbotta görə, XIX əsrdə rus kəndliləri baharın gəlişini 1 mart tarixində tarlalara gedərək qeyd edirdilər. Onlar çiçəklərlə bəzədilmiş fırlanan ox üzərində yerləşdirilmiş gildən hazırlanmış qaranquş fiquru aparır və bahar haqqında mahnılar oxuyurdular. Rus, polyak, ukrayna və belarus dillərində vesna sözü Proto-Slavyan dilindən miras qalmış "bahar" mənasını verən bir sözdür.[5]
Bu söz müasir dövrdə Sloveniya dilində poetik mənada "bahar" deməkdir.[6] Həmçinin Xorvat, Çex və Slovak dillərində də bu söz eyni məna daşıyır. Serb-xorvat dillərində isə v(j)esnik (Proto-Slavyan věstь — "xəbər" sözündən yaranıb) sözü müəyyən bir hadisənin yaxınlaşdığını xəbər verən şəxs və ya hadisə üçün işlədilir. Bu söz xüsusilə v(j)esnici proljeća ("baharın müjdəçiləri") ifadəsində erkən çiçək açan qar çiçəyi, zəfəran və primula kimi gülləri təsvir etmək üçün istifadə edilir.[7]
Bu termin eyni zamanda Vesna qadın adı kimi də işlədilir.
- Vesna və Günəş Şahzadəsi haqqında əfsanə 1983-cü ildə Çexoslovak rejissoru İjri Barta tərəfindən çəkilmiş "Yaşıl Ağac Baradı" qısametrajlı filminə ilham vermişdir.[1]
- Vesna 2005-2006-cı illər arasında 80.000 ədəd satılmış bir Sloven poçt markasında da təsvir edilmişdir.[8]
- ↑ 1 2 3 Bogataj, Janez. "Slovenska mitologija – Vesna" [Slovene Mythology: Vesna] (PDF). Poštne znamke (sloven) (56). 2005. ISSN 1318-6280 – Bilten vasitəsilə.
- ↑ "Lost Slavic Mythology". dalje.com. 2012-05-29 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: Sep 8, 2020.[dead link?]
- ↑ Abbott (1903), p. 19
- ↑ Derksen, Rick. *vesna // Etymological Dictionary of the Slavic Inherited Lexicon. Brill. 2008. 517.
- ↑ "vȅsna". Hrvatski jezični portal. İstifadə tarixi: 2024-08-11.
- ↑ "vjȇsnīk". Hrvatski jezični portal. İstifadə tarixi: 2024-08-11.
- ↑ "Zašto se proljetnice zovu vjesnici proljeća i koja je razlika?" [Why are spring flowers called the "heralds of spring" and what's the difference between them?]. Telegram. 13 June 2024. İstifadə tarixi: 11 August 2024.
- ↑ "Balada o zeleném dřevu" (çex). Czech Television. İstifadə tarixi: 24 March 2020.
Vikianbarda Vesna (mifologiya) ilə əlaqəli mediafayllar var.- Abbott, George Frederick (1903). Macedonian Folklore.
