Kömək
Bu səhifəni kitabınıza əlavə edin
Kitabı göstər (0 səhifə)
Səhifə təklif edinVerilənlərin anonimləşdirilməsi — fərdi məlumatların emalı prosesində onların sahibini birbaşa və ya dolayı yolla tanımaq imkanını aradan qaldırmaq məqsədilə tətbiq edilən üsullar toplusu.[1] Bu anlayış məxfilik və informasiya təhlükəsizliyi sahələrində, həmçinin GDPR kimi beynəlxalq hüquqi tənzimləmələrdə mühüm əhəmiyyət kəsb edir. Anonimləşdirilmiş məlumatlar artıq konkret şəxs və ya təşkilatla əlaqələndirilə bilmir və bu, fərdi məlumatların qorunması haqqında qanunvericilik tələblərinə uyğunluğu təmin edir.[2]
Anonimləşdirmə prosesi bir neçə texniki mərhələdən ibarət ola bilər: psevdonimləşdirmə, məlumatların ümumiləşdirilməsi, identifikatorların silinməsi və ya dəyişdirilməsi kimi üsullar fərdi identifikasiyanı mümkünsüz edir. Kriptoqrafik metodlar, xüsusilə də haşinq (ing. hashing) texnikası bu məqsədlə geniş istifadə olunur. Eyni zamanda, məlumatların tam silinməsi əvəzinə, onların statistik dəyərini qoruyaraq analiz üçün yararlı qalması hədəflənir.[3]
Bu yanaşma səhiyyə, maliyyə və elmi tədqiqat sahələrində xüsusi aktuallığa malikdir.[4] Məsələn, biometrik məlumatlar və ya elektron ticarət platformalarından toplanan istifadəçi məlumatları anonimləşdirilərək elmi araşdırmalarda və bazar təhlillərində istifadə olunur. Bununla belə, yenidən identifikasiya riski qalır;[5] yəni digər məlumat mənbələri ilə birləşdirildikdə anonimləşdirilmiş məlumatların sahibini tanımaq mümkündür.[6]
Verilənlərin anonimləşdirilməsi həm verilənlər elmi, həm də hüquqi tənzimləmə baxımından davamlı inkişaf edən bir sahədir və məxfilik ilə məlumatların analitik dəyəri arasında balansı qorumaq üçün mühüm rol oynayır.[7]
- ↑ ISO 25237:2017 Health informatics -- Pseudonymization. ISO. 2017. səh. 7.
- ↑ "Data anonymization". The Free Medical Dictionary. İstifadə tarixi: 17 yanvar 2014.
- ↑ "De-anonymization". Whatis.com. İstifadə tarixi: 17 yanvar 2014.
- ↑ Bin Zhou; Jian Pei; WoShun Luk. "A brief survey on anonymization techniques for privacy preserving publishing of social network data" (PDF). ACM SIGKDD Explorations Newsletter. 10 (2). dekabr 2008: 12–22. doi:10.1145/1540276.1540279.
- ↑ "Opinion 05/2014 on Anonymisation Techniques" (PDF). EU Commission. 10 aprel 2014. İstifadə tarixi: 31 dekabr 2023.
- ↑ Eyupoglu, Can; Aydin, Muhammed; Zaim, Abdul; Sertbas, Ahmet. "An Efficient Big Data Anonymization Algorithm Based on Chaos and Perturbation Techniques". Entropy. 20 (5). 17 may 2018: 373. Bibcode:2018Entrp..20..373E. doi:10.3390/e20050373. ISSN 1099-4300. PMC 7512893 (#bad_pmc). PMID 33265463 (#bad_pmid).
Text was copied from this source, which is available under a Creative Commons Attribution 4.0 International License.
- ↑ Skiera, Bernd. The impact of the GDPR on the online advertising market. Klaus Miller, Yuxi Jin, Lennart Kraft, René Laub, Julia Schmitt. Frankfurt am Main. 2022. ISBN 978-3-9824173-0-1. OCLC 1303894344.
- Raghunathan, Balaji. The Complete Book of Data Anonymization: From Planning to Implementation. CRC Press. iyun 2013. ISBN 9781482218565.
- Khaled El Emam, Luk Arbuckle. Anonymizing Health Data: Case Studies and Methods to Get You Started. O'Reilly Media. avqust 2014. ISBN 978-1-4493-6307-9.
- Rolf H. Weber, Ulrike I. Heinrich. Anonymization: SpringerBriefs in Cybersecurity. Springer. 2012. ISBN 9781447140665.
- Aris Gkoulalas-Divanis, Grigorios Loukides. Anonymization of Electronic Medical Records to Support Clinical Analysis (SpringerBriefs in Electrical and Computer Engineering). Springer. 2012. ISBN 9781461456674.
- Pete Warden. "Why you can't really anonymize your data". O'Reilly Media, Inc. 9 yanvar 2014 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 17 yanvar 2014.
- On the anonymization of Internet traffic: Data Sharing and Anonymization Reading List