Verilənlər idarəçiliyi — makro səviyyədə siyasi anlayış olan, beynəlxalq münasibətlərin və internet idarəçiliyinin bir hissəsini təşkil edən, mikro səviyyədə isə verilənlərin idarəedilməsi konsepsiyasına aid edilən və korporativ verilənlərin idarə edilməsinin bir hissəsini təşkil edən termin.
Makro səviyyədə verilənlər idarəçiliyi ölkələr tərəfindən sərhədlərarası verilənlər axınının idarə edilməsinə aid edilir və buna görə də daha dəqiq şəkildə beynəlxalq verilənlər idarəçiliyi adlanır. Bu yeni sahə "müxtəlif tipli verilənləri tənzimləyən normalar, prinsiplər və qaydalar"dan ibarətdir.[1]
Araşdırma təşkilatları tərəfindən yaradılan və məqsədi verilənlərə giriş imkanı vermək olan bir neçə beynəlxalq qrup var. Verilənlərin mübadiləsinə imkan verən bu qruplar, nəticə etibarilə, verilənlərin necə istifadə olunacağına qərar verən lokal və beynəlxalq hüquqi şərhlərə məruz qalırlar. Bununla belə, 2023-cü ildən etibarən verilənlərin qorunmasına xüsusi diqqət yetirən beynəlxalq qanunlar və ya müqavilələr yoxdur.[2]
Verilənlər idarəçiliyi mikro səviyyədə fərdi şirkətə fokuslanır. Burada verilənlər idarəçiliyi təşkilata məlumatların tam həyat dövrü ərzində yüksək verilən keyfiyyətinin mövcud olmasını təmin edən və biznes məqsədlərini dəstəkləyən verilənlər nəzarətinin həyata keçirilməsinə imkan yaradan verilənlərin idarəedilməsi konsepsiyasıdır. Verilənlər idarəçiliyinin əsas diqqət mərkəzində olan sahələrə əlçatanlıq, istifadəyə yararlılıq, ardıcıllıq, verilənlər bütövlüyü, verilənlər təhlükəsizliyi və standartlara uyğunluq daxildir.
Şirkətlər öz məlumatlarına nəzarəti ələ keçirmək istədikləri və ya tələb olduğu halda işçilərini səlahiyyətləndirir, prosesləri qurur və bunu etmək üçün texnologiyadan kömək alırlar.[3]
- ↑ "FAQ". Digital Trade and Data Governance Hub. 2023-02-01 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2023-02-20.
- ↑ Bernier, Alexander; Molnár-Gábor, Fruzina; Knoppers, Bartha Maria. "The international data governance landscape". Journal of Law and the Biosciences. Oxford University Press. 9 (1). doi:10.1093/jlb/lsac005.
- ↑ Sarsfield, Steve. The Data Governance Imperative. IT Governance Publishing. 2009. ISBN 9781849281102.