Václav Havel (çex. Václav Havel; 5 oktyabr 1936 – 18 dekabr 2011)— çex yazıçısı, dramaturq, dissident, insan hüquqları müdafiəçisi və dövlət xadimi, Çexoslovakiyanın doqquz[7] və sonuncu (1989–1992), Çexiyanın birinci prezidenti (1993–2003). Çexoslovakiyada "Vətəndaş Forumu" (çex. Občanské fórum) ictimai-siyasi təşkilatının yaradıcılarından biri. Avropa Tolerantlıq və Barışıq Şurasının üzvü. Havel dramaturq kimi ilk dəfə Praqa teatrlarında şöhrət qazandı. O, əsərlərində kommunizmi tənqid etmək üçün (The Garden Party, The Momerandum) absurdist teatr janrından da istifadə edirdi. Praqa Baharı və Çexoslovakiyanın işğalındakı fəaliyyətinə görə qara siyahıya düşən Havel bundan sonra siyasi sferada daha aktiv fəaliyyətə başladı. O, bir çox dissidentlərin (Çarter 77, Ədalətsiz Mühakimələrin Müdafiəsi Komitəsi (Committee for the Defense of the Unjustly Prosecuted))təşəbbüskarı kimi də tanınmaqdadır. Siyasi fəaliyyəti onun polis nəzarəti altında olması və 1979–1983-cü illər həbsxana həyatı yaşamasına səbəb oldu. Havelin "Vətəndaş Forumu" partiyası 1989-cu ildə Çexoslovakiyada kommunizmin süqutuna səbəb olan "Məxmər İnqilabında" əhəmiyyətli rol oynamışdı. Bundan sonra ölkədə rəhbərliyə keçən Havel 1993-cü il Slovakiya müstəqillik əldə etdikdən sonra rəsmi olaraq prezident vəzifəsini icra etməyə başladı. Havel Varşava Paktının ləğv edilməsində və NATO-nun şərqə doğru genişləndirilməsində çox aktiv fəaliyyət göstərmişdi. Onun bir sıra siyasi fəaliyyərləri misal üçün, Slovakiyanın müstəqilliyinə qarşı olması, İkinci Dünya müharibəsindən sonra Çexoslavakiya Sudet almanları müqaviləsinin mühakiməsi və kommunizm ideyalarına görə həbs olunanlarının kütləvi amnistiyası ölkə daxilində böyük çaşqınlıqla və qarşıdurma ilə qarşılanmışdı. Havel daha çox ölkə xaricində məşhurluq qazandı.
| Vatslav Havel | |
|---|---|
| çex. Václav Havel | |
 | |
  | |
| 2 fevral 1993 – 2 fevral 2003 | |
| Əvvəlki | vəzifə təsis edilib |
| Sonrakı | Vatslav Klaus[d] |
.svg){kind=small} .svg){kind=small} | |
| 29 dekabr 1989 – 20 iyul 1992 | |
| Əvvəlki | Qustav Husak |
| Sonrakı | vəzifə ləğv edilib |
| Şəxsi məlumatlar | |
| Doğum tarixi | 5 oktyabr 1936[1][2][…] |
| Doğum yeri | |
| Vəfat tarixi | 18 dekabr 2011[3][2][…] (75 yaşında) |
| Vəfat səbəbi | nəfəs çatışmazlığı[d] |
| Təhsili | |
| Fəaliyyəti | yazıçı, dramaturq, siyasətçi, rejissor, şair, kinorejissor, insan hüquqları fəalı, dissident, esseist, filosof, publisist |
| Uşağı | yoxdur |
| Dini | Lapsed katolik[d] |
| Elmi fəaliyyəti | |
| Elm sahəsi | teatr[6], dram[6], publisistika[6], siyasət[6][6] |
|
|
|
| Təltifləri |
                                   |
 |
|
| vaclavhavel.cz | |
 Vikianbarda əlaqəli mediafayllar | |
V. Havel 5 oktyabr 1936-cı ildə Praqada, 1920–40-cı illərdə Çexoslovakiyanın mədəni və siyasi həyatında mühüm rol oynayan zəngin və ziyalı ailənin övladı olaraq dünyaya gəlmişdi. Atası Václav Maria Havel Praqanın ən yüksək nöqtəsində yerləşən Barrandov Terrasının və Barrandov film studiyalarının sahibi idi. Havelin anası, Božena Vavrečková da nüfuzlu ailədən gəlirdi: atası Çexoslavakiyanın tanınmış nazirlərindən və jurnalistlərindən idi. 1950-ci illərin əvvəllərində gənc Havel kimya laboratoriyasında təcrübə keçməklə bərabər gecə növbəsiində məktəbə də gedirdi. O, orta məktəbi 1954-cü ildə bitirir. Siyasi məsələlərə görə o, humanitar ixtisas üzrə ali təhsil ala bilmədiyindən, əvəzində Praqada Çex Texniki Universitetində iqtisadiyyat fakültəsində təhsilini davam etdirir, lakin 2 il sonra oradan qovulur. Havel, 1964-cü ildə Olga Šplíchalová ilə evlənir.
- ↑ 1 2 http://www.vaclavhavel-library.org/.
- ↑ 1 2 Bibliothèque nationale de France BnF identifikatoru (fr.): açıq məlumat platforması. 2011.
- ↑ http://www.bbc.co.uk/news/world-europe-16236393.
- ↑ The Fine Art Archive.
- ↑ 1 2 http://www.vaclavhavel-library.org/cs/vaclav-havel/zivotopis/1936-1959.
- ↑ 1 2 3 4 5 Havel, Václav // Çex Milli Hakimiyyət Məlumat bazası.
- ↑ "Havel Assumes Czechoslovak Presidency". Los Angeled Times. 2016-03-08 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 21 December 2011.
- Václav Havel archive from The New York Review of Books
- Havel at Columbia: Bibliography: Human Rights Archive
- Havel Festival
- The Committee for the Defence of the Unjustly Persecuted (VONS) (Website about a history of the VONS)
- Václav Havel at the Literary Encyclopedia
- Václav Havel at the Notable Names Database
- Václav Havel Official Digital Archive
- Václav Havel Library, Prague
- Vaclav Havel Arxivləşdirilib 2012-01-10 at the Wayback Machine in The Futurist magazine
- A clandestine interview with Vaclav Havel The UNESCO Courier, 1990
- "Vaclav Havel: Artist And Freedom Fighter" On Point with Tom Ashbrook. WBUR. December 20, 2011.
Şəxs və ya bioqrafiya haqqında olan bu məqalə bu məqalə qaralama halındadır. Məqaləni edərək Vikipediyanı zənginləşdirin. |