Valentina Qavrilovna Şulbayeva — (xakasca: Валентина Гавриловна Шулбаева) (d.11 avqust 1939, Çilan ulusu, Taştıp rayonu , Xakasiya Muxtar Vilayəti) – ilk xakas qadın dramaturqu, Rusiya Yazıçılar Birliyinin üzvü (1981), Rusiya Teatr Xadimləri İttifaqının üzvü. RSFSR Əməkdar Mədəniyyət işçisi (1990), Xakasiya Respublikasının Əməkdar İncəsənət xadimi (1994), Nikolay Fyodorviç Katanov adına Xakasiya Respublikası Dövlət Mükafatı laureatı (2009).[1][2][3]
| Valentina Şulbayeva | |
|---|---|
| rus. Валентина Гавриловна Шулбаева | |
| Doğum tarixi | |
| Doğum yeri | Taştıp rayonu , Xakasiya Muxtar Vilayəti |
| Vətəndaşlığı | Rusiya Federasiyası |
| Milliyyəti | Xakas |
| Təhsili | Leninqrad Dövlət Universiteti |
| İxtisası | Jurnalistika |
| Fəaliyyəti | Yazıçılıq |
| Əsərlərinin dili | Xakas dili |
| Mükafatları |
  |
Valentina Şulbayeva əkinçi ailəsində anadan olmuşdur. Onun atası həmyerliləri arasında ilk traktor sürücüsü kimi tanınırdı. Xakasiya Milli İnternat Məktəbini bitirmişdir. Yuxarı Teisk səkkizillik məktəbində pioner dəstə rəhbəri və Askiz rayonunun Yuxarı Bazinski məktəbində rus dili müəllimi işləmişdir.[1]
1961-1967-ci illərdə Leninqrad Dövlət Universitetinin Jurnalistika fakültəsində oxumuş, daha sonra İspan dili bölməsində təhsilini davam etdirmişdir. Təhsilini bitirib Vətənə qayıtdıqdan sonra "Lenin çolı" qəzetinin redaksiyasında və Xakasiya Regional Televiziya və Radio Komitəsində çalışmışdır.[3]
1975-ci ildə Moskva yaxınlığındakı Ruse şəhərində keçirilmiş Ümumrusiya dramaturqlarının seminarında "Yarımçı mahnı" pyesi yüksək qiymətləndirilmiş və I dərəcəli diploma layiq görülmüşdür. Elə həmin il Rusiya Teatr Sənəti İnstitutunun Ali Teatr kursunu bitirmişdir.
1976 - 2002 - Xakasiya Kitab Nəşriyyatının baş redaktoru, Rusiya Yazıçılar Birliyinin Xakasiya şöbəsinin və Rusiya Mədəniyyət Fondunun Xakasiya şöbəsinin idarə heyətinin üzvü olmuşdur.
Valentina Şulbayeva ilk xakas qadın dramaturqudur. O, yaradıcılığa 1957-ci ildə yazdığı bir pərdəli “Tayqada aul” pyesi ilə başlamışdır. Müəllifin “Yarımçıq mahnı” (1975), “Maral buynuzları” (1977), “Yalnız sevgi deyil” (1980), “Taleyin dəyişkənliyi” (1982), “Yaşa, dost və xatırla” (1985), “Dərin bir yerdə ” (1990), “Sakura çiçəkləyəndə ” (2003), “Hanı, o mavi şəfəqim?” (2006) və başqa pyesləri A. M.Topanov adına Xakasiya Milli Dram Teatrının repertuarında mühüm yer tutmaqdadır. “Dramaturgiya həm də ən fərəh verici janrdır”, – deyə Valentina Şulbayeva bildirir. “İnsanların yaradılan ixtiraya necə reaksiya verdiyini, bəyəndiyini, ağladığını, yaxud güldüyünü görəndə ilhamlanır və sevinc duyursan”. Valentina Şulbayevanın bir neçə dram əsəri Xakasiyanın orta məktəb dərsliklərinə daxil edilmişdir. Onun pyesləri Xakasiyadan başqa Tıva və başqırdıstan teatrlarında da tamaşaya qoyulmuşdur.[4]
Valentina Şulbayeva həmçinin poeziya yaradıcılığı ilə məşğul olmuşdur. Onun şeirlərinə görkəmli xakas bəstəkarları olan Q.İ.Çelborakov, A.O.Tokoyakov, Q.Q.Tanbayev musiqi bəstələmişlər.
- Ümumrusiya dramaturqlarının I dərəcəli diplomu (1975)
- RSFSR Ali Soveti Rəyasət Heyətinin Fəxri fərmanı (1990)
- PSFSR Əməkdar Mədəniyyət işçisi (1990)
- Xakasiya Respublikası Əməkdar İncəsənət xadimi (1994)
- Vətən Qarşısında Xidmətlərinə görə II dərəcəli orden (1999)
- TÜRKSOY-un Fəxri fərmanı (2002)
- “İlin adamı ” diplomu (2002)
- N.F.Katanov adına Xakasiya Respublikası Dövlət mükafatı lauretatı (2009)
- ↑ 1 2 "Валентина Гавриловна Шулбаева" (PDF). nbdrx.ru. 2014. 2022-03-12 tarixində arxivləşdirilib (PDF).
- ↑ "Шулбаева Валентина Гавриловна". nbdrx.ru. 2020-06-11 tarixində orijinalından arxivləşdirilib.
- ↑ 1 2 "Valentina Şulbayeva". archive.is. Archived from the original on 2012-07-12.
- ↑ "Первая хакасская женщина-драматург отмечает юбилей". 19rus.info. 2020-06-11 tarixində orijinalından arxivləşdirilib.