Usta Bəndər — 1231-ci ildə Gəncədə sənətkarların və şəhər yoxsullarının Xarəzmşah Cəlaləddinə qarşı yönəlmiş üsyanının rəhbəri.
| Usta Bəndər | |
|---|---|
 Usta Bəndərin Hacıkənd qəsəbəsindəki "Sələflər-xələflər parkı"ndakı büstü | |
| Şəxsi məlumatlar | |
| Vəfat tarixi | |
| Vəfat yeri | Gəncə |
XI-XV əsrlərdə Azərbaycanın sənətkarlıq, ticarət və mədəniyyət mərkəzlərində geniş fəaliyyət göstərmiş əxi təşkilatları dövrün ictimai-siyasi həyatında mühüm rоl oynayırdılar. Belə ki, 1231-ci ildə Təbrizdə, Gəncədə baş vermiş xalq üsyanlarının əsas təşkilatçıları əxi təşkilatının üzvləri və başçıları olmuşdur. Çox güman ki, Usta Bəndər də Gəncədəki əxi təşkilatlarından birinin rəhbəri idi.[1]
Üsyana yerli əhalidən alınan verginin həddən çox yığılması səbəb olmuşdu. Mənbələrin məlumatına görə, üsyançılar "şəhərin rəisinin sarayını darmadağın etdilər, məmurları və nökərləri öldürdülər, Xarəzmşahların hərbi qarnizonlarını məhv etdilər. Qoşunla Gəncəyə yaxınlaşan Cəlaləddin üsyançılara silahı yerə qoymağı əmr etdi və onları bağışlayacağını bildirdi, lakin üsyançılar təslim olmaqdan imtina etdilər. Şəhərin mühasirəsinə başlandı. Bəndər şəhərdən çıxıb Cəlaləddinin hərbi düşərgəsinə basqın etməyi qərara aldı, lakin üsyançılar düşmən süvarisinin həmləsinə tab gətirə bilmədilər. Xarəzmşahın qoşunu şəhərə soxuldu. Üsyançıların rəhbərlərindən 30 nəfəri şəhərin darvazaları yanında asıldı, Bəndər özü isə şaqqalandı.[2]
- ↑ Cavid Bağırzadə. XI-XV əsrlərdə Azərbaycanda əxilik və əxi təşkilatları haqqında (PDF). Gəncə. 2013. səh. 21. 2022-07-05 tarixində arxivləşdirilib (PDF). İstifadə tarixi: 2020-04-09.
- ↑ * Ziya Bünyadov. Azərbaycan Atabəyləri dövləti (1136-1225-ci illər). Bakı, "Şərq-Qərb", 2007. səh.119 Arxivləşdirilib 2022-03-06 at the Wayback Machine
- "Məktəblinin tarix lüğəti" "Bəndər" məqaləsi