Kömək
Bu səhifəni kitabınıza əlavə edin
Kitabı göstər (0 səhifə)
Səhifə təklif edinUssuri (Mancur dilində - Qara[1]) — Primorsk diyarı və Xabarovsk diyarı ərazisindən və Çinin Xeylunszyan vilayəti ərazisindən axır. Amur çayının sağ qolunu təşkil edir. Çay böyük məsafədə Rusiya və Çin sərhəddindən keçir.
| Ussuri çayı | |
|---|---|
| ᡠᠰᡠᡵᡳ ᡠᠯᠠ 乌苏里江 река Уссури | |
 | |
| Ölkə |
 Rusiya |
| Mənbəyi | |
| • Yüksəkliyi | 1682 m |
| Mənsəbi | Amur çayı |
| • Yüksəkliyi | 42 m |
| Uzunluğu | km |
| Su sərfi | 1.150 m³/san |
| Hövzəsinin sahəsi | 193.000 km² |
  mənbəyi  mənsəbi Ussuri çayı Rusiyanın fiziki xəritəsində:
 48°16′25″ şm. e. 134°43′13″ ş. u. |
|
| DSR[rus.] | 20030700212118100051424 |
 Vikianbarda əlaqəli mediafayllar | |
1972-ci ildə Ussuri çayı Arxipovka kəndinə qədər YanmutXouza (Yan-Mut-Xouza) adlanırdı. Sonra isə Verxnaya Breevka kəndinə qədər isə Sandaqao, buradan yuxarıya doğru isə Ulaxe adlanır. Ümumilikdə isə çay Ussuri adlandırılmışdır. Damansk adası konfliktindən sonra uzaq şərqdə yerləşən Çin dilində olan coğrafi obyektlərin adı dəyişdirilir[2][3][4][5]
Uzunluğu 897 km, hövzəsinin sahəsi 193 000 km² təşkil edir. Çayın mənbəyi Olqinski rayonu ərazisində yerləşir. Çayın mərkəzində çoxlu sayda kiçik adalar vardır.
Kazakeviçevi kəndi (Xabarovskiy rayonu) ərazisində dayaz Kazakeviçeva axarına tökülür. Burada isə axar Amur axarı adı altında Amur çayına tökülür. Xanka gölü ilə Ussuri çayını Sunqaça çayı birləşdirir. Çayın mərkəzində ən iri ada Kutuzov adasıdır.
Çayın qidalanmasında 60 % yağış, 30-35% qar suları iştirak edir. Musson yağışlarının təsiri ilə yağıntılar əsasən mart-avqust ayları düşür. Orta illik sərfiyyat 143 m³/s təşkil edir. Noyabr ayında çay donur və aprel ayında isə donu açılır.
Sol qolları: Arsenevka, Draquçina, Sunqaça, Mulinxe, Naolixe.
Sağ qolları: Juravlevka, Böyük Ussurka, Bikin, Şivki, Bira, Xor, Kiya, Çirki.
- Olqinski rayonu ərazisindən keçən hissədə sahilində yaşayış məntəqəsi yoxdur.
- Çuquev rayonu: Topoleviy, İzvilinka, Arxipovka, Bulıqa-Fadeevo, Svetovka, Sokolovka, Novomixaylovka;
- Bikinskiy rayonu: Pokrovka, Vasilevka, Lonçakovo;
- Vyazemski rayonu: Vidnoye, Şeremetovo, Vinoqradovka, Venyakovo, Zabaykalski, Kukelevo;
- Lazo adına rayon: Arquskoye, Nevelskoye;
- Xabarovsk rayonu: Kazakeviçevo;
Çinə aid hövzədə Xutou və Jaoxe yaşayış məntəqələri vardır
Çaydan su təhcizatında istifadə edilir. Sahillərinfə meşə tədarükünü həyata keçirən zavod fəaliyyət göstərir. İstər Sovet istərsə Rusiya dönəmində gəmiçilikdə istifadə edilməmişdir.
- ↑ "Бохайские топонимы и гидронимы Приморья и их идентификация с современными географическими названиями". 30 may 2019 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 27 noyabr 2015.
- ↑ "Постановление Совета Министров РСФСР № 753 от 29 декабря 1972 г." 3 dekabr 2013 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 27 noyabr 2015.
- ↑ "Указ Президиума Верховного Совета РСФСР от 26 декабря 1972 г. и Постановление Совета Министров РСФСР № 753 от 29 декабря 1972 г." (PDF). 17 iyul 2011 tarixində arxivləşdirilib (PDF). İstifadə tarixi: 27 noyabr 2015.
- ↑ "В. К. Арсеньев. По Уссурийскому краю". 13 yanvar 2007 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 27 noyabr 2015.
- ↑ Карта Приморского края, масштаб 1 : 1250000, Главное управление геодезии и картографии МВД СССР, 1958 год, отпечатана Новосибирской картографической фабрикой ГУГК, заказ № 66, тираж 17 500 экз. (цена карты 2 руб. 15 коп. «старыми» деньгами)
- "Государственный водный реестр РФ: Уссури". 19 noyabr 2012 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 15 avqust 2019.
- Уссури в «Словаре современных географических названий» Arxivləşdirilib 2009-02-09 at the Wayback Machine
- Поход отряда Онуфрия Степанова
- Ussuri çayı