Uşaq

Uşaq — insan ontogenezinin doğumdan hüquqi və psixofizioloji yetkinlik mərhələsinə qədərki inkişaf fazasında olan fərd. Bu termin həmçinin prenatal dövrü əhatə edən fetusa da şamil edilə bilər. Hüquqi status baxımından uşaqlar məhdud səlahiyyət və öhdəliklərə malik olub, əhəmiyyətli qərarlar qəbul etmək qabiliyyəti olmayan subyektlər kimi qiymətləndirilir.

Azərbaycanda, adətən, uşaq ilk dişini çıxardıqda hədik bişirilir və qonum-qonşuya paylanır.^[1]

Uşaqlıq mərhələləri

Əsas qruplar

Uşaq oyunlarından bəhs edərkən onları iki qrupa ayırır ki, onun bu fikirlərini əslində bütün uşaq folkloru nümunələrinə də aid etmək olar: "1) Böyüklərin köməyi ilə oynanan oyunlar. Bu cür oyunlar kiçikyaşlı uşaqlar arasında oynanılır… 2) Müstəqil oyunlar. Bu oyunlar nisbətən böyükyaşlı uşaqlar arasında oynanılır. Belə oyunlarda böyüklər iştirak etmir"^[2]

Bir aylıq körpənin hərəkətləri:

Ağzını açıb, anadan süd əmmək istəyər
Əllərini yumruq şəklində düzəldərək ağzına aparar
Oyaq olduğunda sizin üzünüzə baxaraq səsinizi dinləyər
Arxası üstündə olarkən yana dönməyə çalışar
Barmağınızı əmməyə çalışar
Ac və narahat olanda ağlayaraq öz problemini söyləməyə çalışar
Günün çox saatını yatar, 2–3 saatdan bir oyanaraq qidalanar
Oturaq şəkildə başını ara-sıra dik tuta bilər
Üzü üstə qoyulanda başını titrədərək qaldıra bilər^{[mənbə göstərilməlidir]}
Barmağınızı ovcunun içində bərk-bərk tutar

Dəyişikliklər

Göz əzələləri inkişaf etdikcə göz hərəkətlərini daha yaxşı səmtləşdirməyə başlar
Artıq şəxsiyyət yaranmağa başlayır, belə ki, bəzi körpələrin kür və səsli və bəzilərinin isə səssiz-səmirsiz olması buna işarədir
Birinci ayın sonuna doğru sizin danışıqlarınıza, səslərinizə və ona toxunmalarınıza görə gülümsəməyə çalışar
Qidalanma vaxtı getdikcə öz qaydasına düşər

İstinadlar

↑ Һәдик // Азәрбајҹан Совет Енсиклопедијасы: [10 ҹилддә]. X ҹилд: Фрост—Шүштәр. Бакы: Азәрбајҹан Совет Енсиклопедијасынын Баш Редаксијасы. Баш редактор: Ҹ. Б. Гулијев. 1987. С. 188.
↑ Süleymanova Ləman. Ortaq türk keçmişindən ortaq türk gələcəyinə. IV Uluslararası folklor konfransının materialları, Bakı. 2006. səh. 179.

BMT-nin Uşaq Fondu Arxivləşdirilib 2010-03-24 at the Wayback Machine
"Rusiyada uşaqlar 2009" Statistik toplu
Uşaq hüquqları haqqında konvensiya
Uşaq Oyunları

[1] Һәдик // Азәрбајҹан Совет Енсиклопедијасы: [10 ҹилддә]. X ҹилд: Фрост—Шүштәр. Бакы: Азәрбајҹан Совет Енсиклопедијасынын Баш Редаксијасы. Баш редактор: Ҹ. Б. Гулијев. 1987. С. 188.

[2] Süleymanova Ləman. Ortaq türk keçmişindən ortaq türk gələcəyinə. IV Uluslararası folklor konfransının materialları, Bakı. 2006. səh. 179.

[1]

[2]