Troya qazıntıları — Henrix Şliman Troya müharibəsinin qəhrəmanlarından olan Aqamemnonun qəbrini axtarmaq üçün Mikenaya yollanır. Mikenadan sonra Dardanel ətrafı ərazilərdə axtarışlara başlayır. Bu vaxt Troyanın axtarışları haqqında sərt tənqidlər və gərgin müzakirələr mövcud idi. Bəziləri şəhərin keçmiş Brunabaşi bölgəsində olduğunu iddia edirdi. Bir çoxları Troyanı Qıssarlıq təpəsinin yerində axtarmağı təklif etdilər. Şliman isə hər iki variantı dəyərləndirmək qərarına gəlir. Səfərinin nəticələrini ilk elmi-arxeoloji işi olan "İtaka, Peloponnes və Troya" kitabında əks etdirir. Kitab 1869-cu ildə nəşr olunub. O, öz vətənində, Meklenburq şəhərindəki Rostok Universitetinə tapıntıları tədqim edir. Yerli professorlar Şlimanın elmi işini təsdiqləyərək ona doktor adı verirlər. Amma Avropa arxeoloqlar cəmiyyətləri onun araşdırması ilə maraqlanmırlar. Şliman anladı ki, haqlı olduğunu sübut etməyin tək yolu öz zəhməti hesabına Troyanı tapmaqdır. Beləliklə, Qissarlıkın qazıntısına başlamaq qərarına gəlir. Türk hökumətindən icazə alınması bir ildən çox zaman alır. Nəhayət, 1871-ci ilin oktyabr ayında istəklərini gerçəkləşdirə bilir. Axtarışlar 1871–1873-cü illərdə davam edir və sonda uğurlu nəticələnir. Şliman Yunan şəhərinin qədim qalqlarını tapır, bir neçə digər mədəni təbəqələr aşkar edir, sonda tunc dövrü təbəqəsinə qədər gəlib çatır. Bu yolla Miken mədəniyyəti üzə çıxır. 31 may1873-cü ildə üzərində Troya şahzadəsinin adı olan mis və qızıldan hazırlanmış bəzək əşyaları tapır. Sonradan bu tapıntılara "Priam xəzinəsi" adı verilib. Arxeoloqlar belə qənaətə gəlir ki, Homer dövründən 1000 il sonraya aid olmasına baxmayaraq dəyərli tarixi əşyalardır. Şlimanın Troya axtarışlarının yeni nəticələri peşəkarların tənqidinə məruz qalır. Ilion olaraq da bilinən Luviya mədəniyyətinin bu yaşayış yeri, Kiçik Asiyanın şimal-qərbində, Egey dənizi sahillərində yerləşən qədim bir şəhərdir. Troy dünya xəritəsində idi. Bu şəhər qədim yunan yazıçısı Homerin dastanları və bir çox əfsanə və mif sayəsində məşhurlaşdı və arxeoloq Heinrich Schliemann tərəfindən tapıldı. Troya ərazisinin əvvəllər düşünüləndən daha böyük olduğu barədə bir fərziyyə var. 1992-ci ildə qazıntılar aparıldı, nəticədə şəhəri əhatə edən bir xəndək tapıldı. Bu xəndək şəhərin divarlarından xeyli uzaqda, təxminən 200 min m ərazini əhatə edir2, baxmayaraq ki, şəhər özü yalnız 20 min m məsafəni işğal etmişdi2… Alman alimi Manfred Korfman, Aşağı şəhərin bu ərazidə və eramızdan əvvəl 1700-cü ilə qədər yerləşdiyinə inanır. e. insanlar hələ də burada yaşayırdılar. İki il sonra, 1994-cü ildə qazıntılar zamanı, qaladan beş yüz metr məsafədə süni şəkildə yaradılan ikinci bir xəndək tapıldı. Hər iki xəndək qalanı qorumaq üçün hazırlanmış bir istehkam sistemi idi, çünki döyüş arabalarında onları aşmaq mümkün deyildi. Arxeoloqlar burada sivri payların və ya taxta divarın olduğuna inanırlar. Bu cür əlavələr ölməz İliada'da təsvir olunur, baxmayaraq ki, bu gün tarixi bir risalə kimi etibar edilə bilməz.