Butun axtardiqlarinizi tapmaq ucun buraya: DAXIL OLUN
  Mp4 Mp3 Axtar Yukle
  Video Axtar Yukle
  Shekil Axtar Yukle
  Informasiya Melumat Axtar
  Hazir Inshalar Toplusu
  AZERI CHAT + Tanishliq
  1-11 Sinif Derslikler Yukle
  Saglamliq Tibbi Melumat
  Whatsapp Plus Yukle(Yeni)

  • Ana səhifə
  • Təsadüfi
  • Yaxınlıqdakılar
  • Daxil ol
  • Nizamlamalar
İndi ianə et Əgər Vikipediya sizin üçün faydalıdırsa, bu gün ianə edin.

Transsendent ədəd

  • Məqalə
  • Müzakirə

Transsendent ədədlər (lat. transcendere — keçmək, üstələmək) — cəbri olmayan, kompleks və ya həqiqi ədədlər, başqa sözlə, qüvvəti tam ədəd (və ya rasional) olan polinomun (çoxhədlinin) kökü olmayan həqiqi ədədləri.

Mündəricat

  • 1 Xüsusiyyətlər
  • 2 Nümunələr
  • 3 Tarixi
  • 4 Bəzi açıq problemlər
  • 5 Mənbə

Xüsusiyyətlər

  • Bir çox transsendent ədəd kontinualdır.
  • Hər bir transsendent həqiqi ədəd irrasionaldır, amma əks proses tamamilə yanlışdır, yəni bütün irrasional ədədlər transsendent ədəd deyildir. Məsələn, 2 {\displaystyle {\sqrt {2}}}   ədədi — irrasionaldır, amma transsendent ədəd deyildir: çünki bu ədəd x 2 − 2 {\displaystyle \!x^{2}-2}   çoxhədlisinin köküdür (və buna görə də bu ədəd cəbri ədəddir).
  • Bir çox həqiqi transsendent ədəd sırası, bir çox irrasional ədəd sırası ilə izomorfdur.
  • Demək olar ki, hər bir transsendent ədədin irrasionallığının ölçüsü 2-yə bərabərdir.

Nümunələr

  • π {\displaystyle \!\pi }   ədədi.
  • e {\displaystyle \!e}   ədədi[1].
  • İstənilən tam ədədin ( 10 n {\displaystyle \!10^{n}}  -dən başqa) onluq loqarifması[2].
  • sin ⁡ a {\displaystyle \!\sin a}  , cos ⁡ a {\displaystyle \!\cos a}   və t g a {\displaystyle \!\mathrm {tg} \,a}  , sıfırdan fərqli ixtiyari a {\displaystyle \!a}   cəbri ədədi üçün (Lindeman — Veyerştrass teoreminə görə).

Tarixi

İlk dəfə transsendent ədəd anlayışını elmə, 1844-cü ildə Liuvill Jozefal daxil etdi. O, öz teoremində sübut etdi ki, cəbr ədədə, rasional kəsrlə yaxınlaşmaq mümkün deyil.

1873-cü ildə Ermit Şarl , natural loqarifmaların əsaslarında e ədədinin transsendentliyini sübut etdi.

1882-ci ildə Lindeman Ferdinand sıfırdan fərqli cəbr göstəricisi ilə e ədədinin dərəcəsinin transsendentliyi haqqında teoremi sübut etdi, bununla da π {\displaystyle \pi }   ədədinin və dairə kvadraturası məsələsinin həll edilməzliyinin transsendentliyini sübut etdi.

1900-cü ildə keçirilən II Riyaziyyatçıların Beynəlxalq konqressind ə Hilbert David iştirakçılara qeyd edilmiş problemlər arasında yeddinci problemi açıqladı: " Əgər a ≠ 0 {\displaystyle a\neq 0}   — cəbri ədəddirsə və eyni zamanda b {\displaystyle \!b}   ədədi də cəbridirsə, amma irrasionaldırsa, a b {\displaystyle \!a^{b}}   —nin transsendent ədəd olduğunu söyləmək düzgun olarmı?" Xüsusi halda, 2 2 {\displaystyle 2^{\sqrt {2}}}   ədədi transsendentdir. Bu problem 1934-cü ildə Gelfondom tərəfindən həll edilmişdi. O, sübut etdi ki, bütün bu tip ədədlər həqiqətən transsendentdir.

Bəzi açıq problemlər

  • ln ⁡ π {\displaystyle \ln \pi }   ədədinin rasional, cəbri, irrasional və ya transsendent ədəd olduğu məlum deyil[3].
  • ln ⁡ 2 , ln ⁡ 3 {\displaystyle \ln 2,\ln 3}   ədədlərinin üçün irrasionallığı naməlumdur[4].

Mənbə

  1. ↑ "Proof that e {\displaystyle e}   is transcendental". 2011-08-15 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2014-01-03.
  2. ↑ Гельфонд А. О., Трансцендентные и алгебраические числа, М., 1952.
  3. ↑ Weisstein, Eric W. " π {\displaystyle \pi }   ədədi". Wolfram MatWorld saytından. 2014-12-06 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2014-01-03.  (ing.)
  4. ↑ Weisstein, Eric W. "İrrasionallıq". Wolfram MatWorld saytından. 2015-04-21 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2014-01-03.  (ing.)
Mənbə — "https://az.wikipedia.org/w/index.php?title=Transsendent_ədəd&oldid=7068337"
Informasiya Melumat Axtar