Tomas Vaşinqton Telli (ing. Thomas Washington Talley;9 oktyabr 1870[1] – 14 iyul 1952[1]) — Fisk Universitetinin kimya professoru və Afrika-Amerika xalq mahnılarının kolleksiyaçısı.
| Tomas Telli | |
|---|---|
| ing. Thomas Washington Talley | |
.jpg) | |
| Doğum tarixi | 9 oktyabr 1870[1] |
| Doğum yeri | Şelbivil, Tennessi, ABŞ |
| Vəfat tarixi | 14 iyul 1952[1] (81 yaşında) |
| Vəfat yeri | Neşvill, Tennessi, ABŞ |
| Vətəndaşlığı |
 ABŞ |
| Milliyyəti | amerikalı |
| Alma-mater | Fisk Universiteti |
| Təhsili | |
Tomas Vaşinqton Telli 9 oktyabr 1868-ci ildə Tennessi ştatının Şelbivil şəhərində anadan olub. O, keçmiş kölələr Çarlz Vaşinqton və Lusinda Tellinin səkkiz uşağından biri olub.[2]
Telli altı il dövlət məktəbində oxuduqdan sonra, təhsilini Tennessi ştatının Neşvill şəhərindəki Fisk Universiteti kollecində davam etdirib. Həmçinin, Fisk Universitetində bakalavr təhsilini başa vurduqdan sonra, burada 1893-cü ildə magistr dərəcəsini də əldə edib. 1888-ci ildən başlayaraq Fisk musiqi proqramında iştirak edən Tomas "Yeni Fisk Yubiley müğənniləri" və "Motsart cəmiyyəti", eləcə də "Fisk Birliyi Kilsəsi" ilə birlikdə oxuyub. O, həmçinin bir neçə mövsüm Fisk xoruna da dirijorluq edib.[3]
Telli 1899-cu ildə Uolden Universitetindən elmlər doktoru dərəcəsi almışdır. Doktoranturasını bitirdikdən sonra Telli 1914-1916-cı illərdə Harvard Universitetinin aspirantura proqramlarında iştirak etməyə davam etdi, dissertasiyasını illər sonra Çikaqo Universitetində 1931-ci ildə, 61 yaşında müdafiə etdi.[2] Dissertasiya işinin mövzusu "Bor hidridlərinin quruluşu ilə bağlı nəzəriyyələr" olub.[4]
28 avqust 1899-cu ildə Ellen Yunis Roberts ilə evlənən Tomasın bu evlilikdən iki qız övladı dünyaya gəlib.[3]
Telli qaradərililərin təhsil aldığı bir neçə kollecdə: 1891-ci ildə Missisipi ştatının Lorman şəhərindəki Alcorn A&M Kolleci; 1893-cü ildə Florida ştatının Tallahassi şəhərindəki Florida A&M-də; 1900-cü ildə Alabama ştatının Taskiqi şəhərindəki Taskiqi Universitetində müəllim kimi çalışmışdır.[3]
1903-1942-ci illərdə Telli Fisk Universitetində kimya və biologiyadan dərs demiş,[2] həmçinin, 25 il Fiskdə kimya kafedrasına rəhbərlik etmişdir.[3]
Telli ömrünün sonlarında kəndlərdə qaradərililərin xalq mahnılarını toplamağa başladı. Tellinin 1922-ci ildə nəşr olunan ilk toplusunda, Negro Folk Rhymes (Wise and Otherwise)[3] 349 dünyəvi xalq mahnısı toplanmışdır. Afroamerikalı bir alim tərəfindən ərsəyə gətirilmiş ilk belə kolleksiya kimi məşhur olan kitab o dövrdə "o sahənin şah əsəri" kimi qəbul edilirdi.[5] Bu, təkcə afro-amerikan dünyəvi xalq mahnılarının ilk toplusu deyil, həm də Tennessinin müxtəlif xalq mahnılarının toplusu idi.[3] Negro Folk Rhymes1991-ci ildə yenidən nəşr edildi. Tellinin musiqi haqqında nəşr edilmiş digər əsərlərinə The Origin of Negro Traditions və A Systematic Chronology of Creation daxildir.[2]
Negro Folk Rhymes-in nəşri afroamerikalı şeirlərinin öyrənilməsində dönüş nöqtəsi oldu. Kitabın nəşr edilməzdən əvvəl qaradərililərin folkloruna az diqqət yetirilirdi. Tellinin kitabı, Hovard Odam və Qay Consonun sonrakı kolleksiyası ilə birlikdə hər iki əsərə diqqət çəkdi.[6]
- ↑ 1 2 3 4 Thomas W. Tally // https://www.musik-sammler.de/artist/thomas-w-tally.
- ↑ 1 2 3 4 "Thomas W. Talley Collection Papers, 1891–1951" (PDF). Fisk University. October 9, 2014 tarixində arxivləşdirilib (PDF). İstifadə tarixi: February 24, 2015.
- ↑ 1 2 3 4 5 6 "Thomas Washington Talley (1870–1952)". The Tennessee Encyclopedia of History and Culture. January 5, 2010. February 25, 2015 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: February 24, 2015.
- ↑ Talley, Thomas W. Theories relating to the constitution of the boron hydrides. University of Chicago. 1931. OCLC 84568735.
- ↑ Chicago Samuel A. Floyd Jr. The Power of Black Music : Interpreting Its History from Africa to the United States: Interpreting Its History from Africa to the United States. Oxford University Press, USA. 27 June 1995. 49–. ISBN 978-0-19-802437-8.
- ↑ Christopher Bigsby. The Cambridge Companion to Modern American Culture. Cambridge University Press. 12 October 2006. 360–. ISBN 978-1-107-49498-5.