Tokay bölgəsi (mac. Tokaji borvidék[1] slovak. Vinohradnícka oblasť Tokaj[2]) — Macarıstanın şimal-şərqində, Zemplen dağlarının ətəyində yerləşən tarixi və coğrafi regiondur. Bu bölgə, xüsusilə özünəməxsus və yüksək keyfiyyətli şərab istehsalı ilə məşhur olub, Tokay Assu adlı desert şərabına görə bütün dünyada tanınır. Tokay bölgəsi həmçinin UNESCO-nun Dünya İrsi Siyahısına daxil edilmişdir.[3][4]
Tokay bölgəsi əsasən Borşod-Abauy-Zemplen vilayətində yerləşir və Tisa çayının yaxınlığında qərar tutmuşdur. [5]Ərazi zəngin vulkanik torpaqlara və mülayim iqlimə malikdir ki, bu da üzümçülük üçün əlverişli şərait yaradır. Bölgənin əsas şəhəri Tokay şəhəridir.
Tokay bölgəsinin üzümçülük və şərabçılıq tarixi min illərlə ölçülür. XII əsrdən başlayaraq bu ərazidə şərabçılıq sürətlə inkişaf etmişdir. XVII-XVIII əsrlərdə Tokay şərabları Avropa saraylarında “şərabların kralı, kralların şərabı” (vinum regum, rex vinorum) kimi tanınmışdır. Hətta Rus imperatorlarının və Fransa saraylarının Tokay Assu şərabına xüsusi marağı olmuşdur. Tokay bölgəsi dünyanın ilk rəsmi malın mənşə bölgələrindən biri hesab olunur. Burada istehsal olunan Tokay Assu — botritizə (noble rot) uğramış üzüm gilələrindən hazırlanır və xüsusi fermentasiya və yaşlanma üsulları ilə fərqlənir.[6]
Tokay bölgəsi Macarıstanın mədəni irsi və iqtisadiyyatında mühüm yer tutur. Burada şərab festival və yarmarkaları keçirilir, üzümçülük ailə ənənəsi olaraq nəsildən nəslə ötürülür. Region həmçinin turizm baxımından da cəlbedicidir — şərab turları, qədim şərab zirzəmiləri, tarixi binalar və təbii gözəlliklər turistləri cəlb edir. Tokay bölgəsinin şərabçılıq mədəniyyəti və landşaftı 2002-ci ildə UNESCO tərəfindən “Tokay Şərab Regionunun Tarixi Landşaftı” adı ilə Dünya İrsi Siyahısına daxil edilmişdir. Bu status, bölgənin mədəni, aqrar və təbii irsinin qorunmasına xidmət edir.[7]
- ↑ "127/2009. (IX. 29.) FVM rendelet a szőlészeti és a borászati adatszolgáltatás, valamint a származási bizonyítványok kiadásának rendjéről, továbbá a borászati termékek előállításáról, forgalomba hozataláról és jelöléséről" (Hungarian). Nemzeti Jogszabálytár. 16 December 2012. İstifadə tarixi: 16 December 2012.
- ↑ E-Bacchus - Register of designations of origin and geographical indications protected in the EU
- ↑ "The history of the first demarkated wine region of the world – the Tokaj wine region | IVES". 28 July 2020.
- ↑ "Hungary's Tokaj: The first official wine region in Europe". 14 September 2022.
- ↑ "Sweet and Sophisticated: The Story of Tokaji Wine".
- ↑ "Slovakia, a Land of Wine" (PDF). (328 KB) Slovak Union of Grape and Wine Producers. pp. 21-23. www.slovakia.travel
- ↑ "Bitka o víno kráľov, kráľa vín. Slovensko-maďarské spory o značku Tokaj sa ťahajú už 34 rokov" (slovak). 2008. 2008-12-08 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2010-02-11.
- UNESCO description: Tokaj Wine Region Historic Cultural Landscape
- Explore the Tokaj Wine Region Historic Cultural Landscape in the UNESCO Collection on Google Arts and Culture
- Tokaj - The Wine of Freedom (László Alkonyi, Budapest 2000).
- Tokajwine - Wine Encyclopedia and Review of over 2000 wines from Tokaj, by László Alkonyi
- Terra Benedicta - Tokaj and Beyond (Gábor Rohály, Gabriella Mészáros, András Nagymarosy, Budapest 2003)
- Events and festivals in the Tokaj Wine Region
- Tradition and Innovation in the Tokaj Region (Tim Atkin)
- Tokaj portal
- Tokaj and the historic Wine Region - tourism information
- Tokaj Wine Region on the European Wineroads portal (HUN)
- Tokaj-Hegyalja Attractions
- Lambert-Gócs, Miles. Tokaji Wine: Fame, Fate, Tradition. Board and Bench Publishing, 2010, ISBN 978-1934259498
- Tokaj wine region infoposter