Tiran Kələkyan (erm. Տիրան Քէլէկեան; 1862[1][2], Kayseri – 20 oktyabr 1915, Çanqırı) — Osmanlı ermənisi jurnalist, yazıçı və siyasi tarixçi.
| Tiran Kelekyan | |
|---|---|
| q.erm. Տիրան Քէլէկեան | |
 | |
| Doğum tarixi | 1862[1][2] |
| Doğum yeri | |
| Vəfat tarixi | 20 oktyabr 1915 |
| Vəfat yeri | |
| Vəfat səbəbi | erməni soyqırımı |
| Fəaliyyəti | jurnalist, yazıçı, universitet müəllimi[d] |
 Vikianbarda əlaqəli mediafayllar | |
Tiran Kələkyan 1862-ci ildə Sərraf Qriqor Kələkyan Əfəndinin oğlu olaraq Osmanlı imperiyasında, Kayseridə anadan olmuşdur. O, 1880-ci ildə ticarət məktəbində oxumaq üçün Marselə göndərilmişdir. Kələkyan qayıdandan sonra jurnalist və hüquqşünas olmuşdur. O, erməni əlifbası ilə türkcə çıxan "Mənzumə-i Əfkar" qəzetinin redaktoru, erməni əlifbası ilə türkcə çıxan "Cahan" qəzetini bir il nəşr etdirmiş, eyni zamanda Həmid Vəhbinin "Səadət" qəzetində tərcüməçi, sonra isə redaktor olmuşdur. Kələkyan "Tarik Sabah" və "Cəridə-i Şərqiyyə" qəzetlərində yazıçı və baş redaktor olaraq çalışmış, ardınca 1904-cü ildə Londona köçmüşdür. O, 1908-ci ildə konstitusiyalı monarxiyanın elan edilməsi ilə İstanbula qayıtmışdır.[3] Kələkyan "Sabah" qəzetinin siyasi baş redaktoru olmuş, həmçinin 1909-–-cü illər arasında "Məktəb-i hərbiyyə" və "Məktəb-i mülkiyyə" kimi məktəblərdə tarix müəllimi kimi fəaliyyət göstərmişdir.[4] O, 24 aprel 1915-ci ildə həbs edilərək Çanqırıya göndərilmişdir.[5][6][7] Kələkyan 20 oktyabr 1915-ci ildə bir qrup əsgərin müşayiəti ilə məhkəmə qarşısına çıxarılmaq üçün hərəkət etdiyi zaman Qızılirmaq çayı üzərində yerləşən Çoxgöz körpüsündə öldürülmüşdür.[8] Buna baxmayaraq, Əli Çanqaya onun 1 sentyabr 1918-ci ildə vəfat vəfat etdiyini iddia edir.[3]
- ↑ 1 2 Diran Kélékian // NUKAT. 2002.
- ↑ 1 2 Տիրան Քելեկյան // Հայաստանի գրադարանների համահավաք գրացուցակ.
- ↑ 1 2 Ali Çankaya, Yeni Mülkiye Târihi ve Mülkiyeliler (Mülkiye şeref kitabı), Ankara Üniversitesi. Siyasal Bilgiler Fakültesi Yayınları,s. 966.
- ↑ Ali Birinci, Tarihin Alacakaranlığında: Meşâhir-i Meçhûleden Birkaç Zât, Cilt 2, Dergâh Yayınları, 2010, s. 651.
- ↑ Hür, Ayşe. "24 Nisan 1915'te 'aslında' ne oldu". taraf. 2012-04-14 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 17 Mayıs 2013.
- ↑ Kévorkian, Raymond H. The Armenian genocide : a complete history. London: I. B. Tauris. 2010. səh. 529. ISBN 9781848855618. İstifadə tarixi: 17 Mayıs 2013.
- ↑ Sevag, Grigoris Balakian ; translated by Peter Balakian with Aris. Armenian Golgotha : a memoir of the Armenian genocide, 1915-1918. New York: Vintage Books. 2010. səh. 444. ISBN 9781400096770.
- ↑ Zarakolu, Ragıp. "Ölüme giden sürgün". 2016-01-10 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 17 Mayıs 2013.