Ti-Qreys Atkinson (ing. Ti-Grace Atkinson; 9 noyabr 1938[1], Baton-Ruj) — amerikalı radikal feminist aktivist, yazıçı və filosof. Atkinson ABŞ-ın Milli Qadın Təşkilatının (ing. National Organization for Women, NOW) erkən üzvlərindən biri olub və 1967–68-ci illərdə Nyu-York şöbəsinə rəhbərlik edib, lakin tezliklə təşkilatdan narazı qalaraq onu tərk edib. Daha sonra o, The Feminists (Feministlər) qrupunu yaradıb, lakin bir neçə il sonra daxili münaqişələrə görə bu qrupdan da ayrılıb. Atkinson həmçinin Daughters of Bilitis (Bilitisin Qızları) təşkilatının üzvü olub və siyasi feminizmin müdafiəçisi kimi tanınıb.[2] 1970-ci illərdən sonra o, əsasən ictimai fəaliyyətini dayandırıb, lakin 2013-cü ildə yenidən ortaya çıxaraq radikal feministlərin "hazırda dəbdə olan gender anlayışı ətrafında müzakirələrin susdurulması" barədə narahatlıqlarını ifadə edən açıq bəyanatın həmmüəlliflərindən biri olub.[3]
| Ti-Qreys Atkinson | |
|---|---|
| ing. Ti-Grace Atkinson | |
| Doğum tarixi | 9 noyabr 1938[1] (86 yaş) |
| Doğum yeri | |
| Təhsili |
Pensilvaniya Təsviri İncəsənət Akademiyası (TİB) Kolumbiya Universiteti (İM) |
| Fəaliyyəti | yazıçı, qadın hüquqları fəalı[d], filosof, incəsənət tənqidçisi[d], feminist[d] |
| Fəaliyyət illəri | 1968–1974 |
Atkinson 9 noyabr 1938-ci ildə Luiziana ştatının Baton-Ruj şəhərində tanınmış Kajun (Cajun) respublikaçı ailəsində anadan olmuşdur. Onun atası, Frensis Deker Atkinson (ing. Francis Decker Atkinson), Standard Oil neft şirkətində kimya mühəndisi, anası, Telma Atkinson (ing. Thelma Atkinson), evdar qadın idi. Nənəsinin şərəfinə Qreys (ing. Grace) adını alıb, "Ti" isə Kajun fransızcasında "balaca" mənasını verən "petite" sözündən gəlir. O, uşaqlıqda çox səyahət edib və həm Avropada, həm də ABŞ-da müxtəlif məktəblərdə təhsil alıb. Atkinson orta məktəb sevgilisi, Hərbi Hava Qüvvələrinin kapitanı Çarlz Lids Şarpless (ing. Charles Leeds Sharpless) ilə evlənmiş, lakin 1961 və ya 1962-ci illərdə boşanmışdır.[4]
O, 1964-cü ildə Pensilvaniya Təsviri Sənət Akademiyasından (ing. Pennsylvania Academy of the Fine Arts) Təsviri Sənətlər üzrə bakalavr (BFA) dərəcəsi almışdır. Filadelfiyada olduğu müddətdə Müasir İncəsənət İnstitutunun (ing. Institute of Contemporary Art) yaradıcılarından biri olub və onun ilk direktoru kimi fəaliyyət göstərib.[5][6]Atkinson həmçinin ARTnews jurnalında heykəltəraşlıq tənqidçisi olub və rəssam kimi çalışaraq Eleyn de Kooninq (ing. Elaine de Kooning) kimi sənətkarlarla dostluq edib. 1969-cu ildə onun fotosu Diane Arbus tərəfindən çəkilən və London Sunday Times qəzetində yayımlanan seriyaya daxil edilib.[5][3]Daha sonra o, 1967-ci ildə Kolumbiya Universitetinin fəlsəfə doktoranturasına daxil olmaq üçün Nyu-Yorka köçüb və burada məşhur filosof və incəsənət tənqidçisi Artur Danto (ing. Arthur Danto) ilə birlikdə çalışıb. 1990-cı ildə magistr dərəcəsi alsa da, dissertasiyasını tamamlamamışdır.[7][8]
Daha sonra Atkinson Qottlob Freqe (ing. Gottlob Frege) fəlsəfəsini Çarlz Parsons (ing. Charles Parsons) ilə birlikdə araşdırıb. O, illər boyu Pratt İnstitutu, Keys Vestern Rezerv Universiteti və Tafts Universitetində dərs demişdir.[9]
Atkinson bakalavr təhsili zamanı Simon de Bovuarın (ing. Simone de Beauvoir) İkinci Cins (ing. The Second Sex) əsərini oxuyub və Bovuarla yazışmağa başlayıb. Bovuar ona Betti Fridana (ing. Betty Friedan) müraciət etməyi tövsiyə edib. Atkinson Fridanın həmtəsis etdiyi Milli Qadın Təşkilatının (NOW) erkən üzvlərindən biri olub, təşkilatın milli idarə heyətində çalışıb və 1967-ci ildə Nyu-York şöbəsinə rəhbərlik etmişdir. Onun təşkilatda fəaliyyəti çətin olub, xüsusilə də Endi Uorhol (ing. Andy Warhol) hadisəsindən sonra Valeri Solanas (ing. Valerie Solanas) və onun SCUM Manifestini müdafiə etməsi təşkilat rəhbərliyi ilə mübahisələrə səbəb olub.[10]
1968-ci ildə Atkinson təşkilatın abort və nikah bərabərsizliyi kimi məsələləri həll edə bilməməsindən narazı qalaraq təşkilatın icraedici vəzifələrinin ləğvini təklif edib. Təklifi rədd edildikdən sonra o, istefa verib və 17 oktyabr 1968-ci ildə The Feminists (Feministlər) adlı radikal feminist qrupunu yaradıb. Lakin 1971-ci ildə qrup üzvlərinə mətbuata danışmağı qadağan etdikdən sonra Atkinson təşkilatdan ayrılıb.[11][12]
Atkinson feminist manifestlər yazıb, Bilitisin Qızları (Daughters of Bilitis) təşkilatının üzvü olub və siyasi lezbiyanlığı müdafiə edib. O, Riçard Niksonun (ing. Richard Nixon), Manhetten Nikah Bürosunun və New York Times qəzetində genderə görə ayrılmış elanlara qarşı etiraz aksiyalarında iştirak edib. O, həmçinin daha radikal feminist mübarizə üsullarını müdafiə edib və Weathermen kimi inqilabi qrupları açıq şəkildə bəyənib.[13]1974-cü ildə onun Amazon Odyssey kitabı nəşr olunub. Atkinson 1970-ci illərdə Vermontda yerləşən Sagaris adlı feminist yay məktəbində çalışıb, lakin məktəb Ms. Magazine jurnalından qrant qəbul etdikdən sonra digər müəllimlərlə birlikdə oranı tərk edib.
1971-ci ildə konservativ katolik aktivist Patrişa Bakli Bozell (ing. Patricia Buckley Bozell) Atkinsonu Katolik Universitetində çıxış edərkən İsa Məsihin bakirəliyi ilə bağlı təhqiredici şərh verdiyinə görə vurmağa cəhd edib (bəzi mənbələrə görə o, Atkinsonun üzünə şillə vurub, bəzi mənbələr isə təmasını təsdiqləmir).[14]
Atkinson The Feminists təşkilatından istefa verərkən məşhur şəkildə belə deyib[15]: "Bacılıq güclüdür. O öldürür. Ən çox da bacıları." (ing. "Sisterhood is powerful. It kills. Mostly sisters.")
2013-cü ildə Atkinson feministlər Karol Haniş (ing. Carol Hanisch), Keti Skarbrou (ing. Kathy Scarbrough) və Keti Saraçild (ing. Kathie Sarachild) ilə birlikdə "Qadağan olunmuş nitq: Feministlərin 'gender' tənqidinin susdurulması" adlı açıq bəyanatı imzalayıb.[16]2014-cü ilin avqustunda The New Yorker jurnalında Mişel Qoldberq (ing. Michelle Goldberg) bu bəyanatı feministlərin "hazırkı gender anlayışına qarşı yönələn tənqidləri boğmağa çalışan təhdidlərə və hücumlara qarşı həyəcan siqnalı" kimi xarakterizə edib.
- Amazon Odyssey (1974)
- "The Institution of Sexual Intercourse" (broşür, 1968, Feministlər tərəfindən nəşr edilmişdir)
- "Vaginal orgasm as a mass hysterical survival response" (broşür, 1968, Feministlər tərəfindən nəşr edilmişdir)
- "Radical Feminism" (broşür, 1969, Feministlər tərəfindən nəşr edilmişdir)
- "Radical Feminism and Love" (broşür, 1969, Feministlər tərəfindən nəşr edilmişdir)
- Linden, Robin Ruth. Why I'm against S/M liberation // Against Sadomasochism: A Radical Feminist Analysis. Frog in the Well. 1982. 90–92. ISBN 0-9603628-3-5. OCLC 7877113.
- ↑ 1 2 Ti-Grace Atkinson // SNAC (ing.). 2010.
- ↑ Collection: Papers of Ti-Grace Atkinson, 1938–2013, Harvard Library.
- ↑ 1 2 Buchanan, Paul D. Radical feminists : a guide to an American subculture. Internet Archive. Santa Barbara, Calif. : Greenwood. 2011. səh. 100. ISBN 978-1-59884-356-9.
- ↑ Wilkinson, Sue; Kitzinger, Celia. Heterosexuality: A Feminism and Psychology Reader. Sage Publications. 1993. ISBN 0-8039-8823-0.
- ↑ 1 2 Carll, Johanna; Dalton, Margaret. "Papers of Ti-Grace Atkinson, 1938–2013". Schlesinger Library, Radcliffe Institute. 2017. İstifadə tarixi: January 23, 2024.
- ↑ Kwon, Sarah. "Ti-Grace Atkinson, at home in Cambridge, adds cause to radical feminism: Housing". Cambridge Day (ingilis). 2016-01-06. İstifadə tarixi: 2024-01-23.
- ↑ "An 'Oppressed Majority' Demands Its Rights", by Sara Davidson, Life Magazine, 1969. Retrieved February 16, 2008.
- ↑ David De Leon. Leaders from the 1960s: A Biographical Sourcebook of American Activism. Greenwood Press. 1994. ISBN 0-313-27414-2.
- ↑ Fahs, Breanne. "Ti-Grace Atkinson and the Legacy of Radical Feminism". Feminist Studies. 37 (3). 2011: 561–590. ISSN 0046-3663. JSTOR 23069922.
- ↑ Rabinowitz, Paula. "Medium Uncool: Women Shoot Back; Feminism, Film and 1968 — A Curious Documentary". Science & Society. 65 (1). 2001: 72–98. doi:10.1521/siso.65.1.72.20894. ISSN 0036-8237. JSTOR 40403885.
- ↑ Lynne E. Ford, "Ti-Grace Atkinson" entry, Encyclopedia of Women and American Politics, Infobase Publishing, January 1, 2009, pp. 40–41, accessed August 2013.
- ↑ Atkinson, Ti-Grace; Douglas, Carol Anne. "interview: ti-grace atkinson: amazon continues odyssey". Off Our Backs. 9 (11). 1979: 2–23. ISSN 0030-0071. JSTOR 25793180.
- ↑ "Conference, Photo Exhibit To Mark 40th Anniversary of Spring '68". Columbia College Today. March–April 2008. İstifadə tarixi: January 23, 2024.
- ↑ Forbidden Discourse: The Silencing of Feminist Criticism of 'Gender'", at Meeting Ground online, August 12, 2013, updated with more signatures September 20, 2013.
- ↑ "Ti-Grace Atkinson", Tufts University Philosophy Faculty page, Wayback Machine archive, accessed August 31, 2014.
- ↑ Michelle Goldberg, "What Is a Woman? The dispute between radical feminism and transgenderism", The New Yorker, August 4, 2014.
- Ti-Grace Atkinson speaks to the Feminist Art program at the California State University at Fresno. Retrieved April 23, 2007
- Papers of Ti-Grace Atkinson, 1938-2013. Schlesinger Library, Radcliffe Institute, Harvard University.