Texas uzunbuynuzu — Uzun buynuzları ilə seçilən Amerika ətlik mal-qara cinsi. Buynuzların ucları arasındakı məsafə 2,4 metrdən çox ola bilər. Bu cins Xristofor Kolumbun səfərindən başlayaraq 1512-ci ilə qədər Pireney yarımadasından ispan konkistadorları tərəfindən Amerika qitəsinə gətirilən mal-qaradan törəmişdir. Yüz illər boyu bu mal-qara yarı vəhşi şəkildə məskunlaşmış və Avropa cinslərindən daha yüksək isti və quraqlığa davamlılıq qabiliyyəti inkişaf etdirmişdir. Dəri rəngi istənilən rəngdə və ya rəng qarışığında ola bilər. Mal-qaranın təxminən 40%-nin dərisi müxtəlif qırmızı çalarlarda, çox vaxt açıq qırmızı rəngdə olur.[1]
| Texas uzunbuynuzu | ||||
|---|---|---|---|---|
 | ||||
| Elmi təsnifat | ||||
|
XƏTA: latin parametri doldurulmayıb. |
||||
| Beynəlxalq elmi adı | ||||
|
XƏTA HAQQINDA MƏLUMAT Bu parametr doldurulmayıb: latin |
||||
| ||||
XXI əsrdə Texas uzunbuynuzu Texasın mədəni irsinin bir hissəsi hesab olunur.
Texas uzunbuynuzu həm ət istehsalı, həm də turizm və mədəni tədbirlər üçün istifadə olunur. Texas uzunbuynuzlarının qorunması və populyarlığının artırılması üçün müxtəlif təşəbbüslər və təşkilatlar fəaliyyət göstərir.[2]
Texas uzunbuynuzu cinsi genetik olaraq Pireney yarımadası mal-qara cinslərinə, məsələn, İspaniyanın De Lidiya və Retinta, Portuqaliyanın Alentejana və Mertolenqa cinslərinə yaxındır. Buynuzlar bəzi hallarda çox uzun olur. Ümumiyyətlə, buğaların buynuzları orta uzunluqdadır, öküzlərin buynuzları isə daha uzun ola bilər. Dəri rəngi olduqca müxtəlifdir. Mal-qaranın təxminən 40%-nin dərisi müxtəlif qırmızı çalarlarda, çox vaxt açıq qırmızı rəngdə olur; Hereford cinsinə xas olan tünd qırmızı rəng istisna olmaqla, demək olar ki, bütün qırmızı çalarlar mövcuddur. Qarışıq naxışlara tez-tez rast gəlinir, əsas rəng qara olduqda, bu naxış zorillo adlanır. Digər rənglərə qara, mavi, qəhvəyi, krem, dun, boz, sarı və ya ağ rənglər daxildir, həmçinin bu rənglər brindle, xallı və ya ləkəli ola bilər. Xallı və tək rəngli heyvanlar təxminən bərabər nisbətdədir.[3]
2022-ci ildə Ginnesin Rekordlar Kitabı ən uzun buynuz aralığına malik mal-qara üçün aşağıdakı rekordları qeyd etdi:[4]
- Poncho Via adlı öküz üçün 323,7 sm
- 3S Danica adlı inək üçün 265,1 sm
- Cowboy Tuff Chex adlı buğa üçün 262,5 sm
Texas uzunbuynuzu ənənəvi olaraq ət istehsalı üçün yetişdirilir. XXI əsrdə bu cins Texasın mədəni irsinin bir hissəsi hesab olunur. Həmçinin Texas ştatının rəsmi ən böyük məməli heyvanıdır. Bu cins qorunma məqsədi ilə və ya daha uzun buynuzlar üçün yetişdirilə bilər. Bəzən öküz minmə yarışlarında istifadə olunur.[5]
- ↑ Barbara Rischkowsky, Dafydd Pilling (editors) (2007).List of breeds documented in the Global Databank for Animal Genetic Resources, annex to The State of the World's Animal Genetic Resources for Food and Agriculture. Rome: Commission on Genetic Resources for Food and Agriculture, Food and Agriculture Organization of the United Nations. ISBN 9789251057629. Archived 23 June 2020.
- ↑ Breed data sheet: Texas Longhorn / United States of America (Cattle). Domestic Animal Diversity Information System of the Food and Agriculture Organization of the United Nations. Accessed February 2022.
- ↑ Valerie Porter, Lawrence Alderson, Stephen J.G. Hall, D. Phillip Sponenberg (2016). Mason's World Encyclopedia of Livestock Breeds and Breeding (sixth edition). Wallingford: CABI. ISBN 9781780647944.
- ↑ Siebert, Charles. "Food Ark". National Geographic. iyul 2011. 25 iyun 2011 tarixində orijinalından arxivləşdirilib.
- ↑ Records: "cattle horns". Guinness Book of Records. Guinness World Records. Accessed February 2022.
- Will C. Barnes, "Wichita Forest Will Be Lair of Longhorns", The Cattleman, April 1926.
- Dan Kilgore, "Texas Cattle Origins", The Cattleman, January 1983.
- James Westfall Thompson, History of Livestock Raising in the United States, 1607–1860 (Washington: U.S. Department of Agriculture, 1942).
- James Frank Dobie, The Longhorns (Austin, Texas: University of Texas Press, 1980) (ISBN 029274627X).
- Don Worcester, The Texas Longhorn: Relic of the Past, Asset for the Future (College Station: Texas A&M University Press, 1987) (ISBN 0890966257).
- Neal Barrett, Jr., Long Days and Short Nights, A Century of Texas Ranching on the Y O 1880-1980 (Y O Press, Mountain Home, Texas, 1980)