Teodor fon Karman (macarca: Kármán Tódor ˈkaːrmaːn ˈtoːdor], 11 may 1881 – 6 may 1963) — aeronavtika və astronavtika sahəsində çalışmış macar-amerikalı riyaziyyatçı, aerokosmik mühəndis və fizik idi. O, səsdən sürətli və hipersəs hava axınını xarakterizə edən aerodinamikada mühüm irəliləyişlərə görə məsuliyyət daşıyırdı. İnsan tərəfindən müəyyən edilmiş kosmik fəza həddi onun işinə görə "Karman xətti" adlandırılır.[8] Karman 20-ci əsrin görkəmli aerodinamik nəzəriyyəçisi hesab olunur.[9][10][11]
| Teodor fon Karman | |
|---|---|
| mac. Tódor Kármán | |
| | |
| Doğum tarixi | 11 may 1881[1][2][…] |
| Doğum yeri |
|
| Vəfat tarixi | 7 may 1963[1][3][…] (81 yaşında) |
| Vəfat yeri | |
| Dəfn yeri |
|
| Təhsili |
|
| Fəaliyyəti | fizik, riyaziyyatçı, hərbi uçuş mühəndisi[d], ixtiraçı, universitet müəllimi[d], astronom, alim, aviakonstruktor |
| Elmi dərəcələri |
|
| Üzvlüyü |
|
| Mükafatları |
|
Teodor fon Karman, o vaxtlar Avstriya-Macarıstanın bir hissəsi olan Budapeştdə, Helene (Konn və ya Kohn, macarca: Kohn Ilka) və Mor Karmanın oğlu Karman Todor kimi bir yəhudi ailəsində anadan olub.[12] Onun əcdadları arasında Praqa Qoleminin yaradıcısı olduğu deyilən ravvin Yəhuda Löv ben Bezalel və Zoqar haqqında yazan ravvin Moses Kunitz var idi.[12] Atası Mor, Macarıstan məktəb sistemində islahat aparan və Budapeştdə Minta Gimnaziyasını quran tanınmış bir müəllim idi.
- ↑ 1 2 3 4 Maktutor riyaziyyat tarixi arxivi. 1994.
- ↑ Bibliothèque nationale de France BnF identifikatoru (fr.): açıq məlumat platforması. 2011.
- ↑ 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 Dryden H. L. Theodore von Kármán 1881-1963 (ing.): A Biographical Memoir by Hugh L. Dryden. NAS, 1965.
- ↑ 1 2 3 4 Mathematics Genealogy Project (ing.). 1997.
- ↑ 1 2 NNDB (ing.). 2002.
- ↑ 1 2 www.pas.va (ing.).
- ↑ 1 2 3 www.accademiadellescienze.it (it.).
- ↑ Karman line | Definition & Facts // Encyclopedia Britannica. İstifadə tarixi: 17 iyul 2024.
- ↑ Chang, Iris, Thread of the Silkworm, Basic Books, 1996, pages 47–60
- ↑ Greenberg, J. L.; Goodstein, J. R. "Theodore von Karman and Applied Mathematics in America". Science. 222 (4630). 1983: 1300–1304. Bibcode:1983Sci...222.1300G. doi:10.1126/science.222.4630.1300. PMID 17773321.
- ↑ Sears, W. R. "Some Recollections of Theodore von Kármán". Journal of the Society for Industrial and Applied Mathematics. 13. 1965: 175–183. doi:10.1137/0113011.
- ↑ 1 2 Goldstein, S. "Theodore von Karman 1881–1963". Biographical Memoirs of Fellows of the Royal Society. 12. 1966: 334–365. doi:10.1098/rsbm.1966.0016.
- Əsərləri və ya müəllifi olduğu işlər: Teodor fon Karman İnternet arxivində
- Judith R. Goodstein and Carolyn Kopp (1981) Guide to the Von Kármán Collections, Institute Archives, Robert A. Millikan Library, California Institute of Technology, Pasadena, California.
- JPL Director 1938-44 from Jet Propulsion Laboratory
- The Von Karman Institute for Fluid Dynamics in Belgium
- Theodore von Karman from American National Biography
- Video recording of the N. Peters's lecture on life and work of Theodore von Kármán
- Theodore von Kármán (ing.) Find a Grave saytında