A. Mamavariani adına Tbilisi Dövlət Filarmoniyası (gürc. თბილისის საკონცერტო დარბაზი) — Gürcüstan Respublikasının Tbilisi şəhərində konsert kompleksi. Şəhərin görməli və istirahət məkanlarından biri.[1][2][3] 2014-cü ildə Filarmoniyaya bəstəkar Aleksey Maçavarianinin adı verilmişdir.
| A.Maçavariani adına Tbilisi Dövlət Filarmoniyası | |
|---|---|
| gürc. თბილისის საკონცერტო დარბაზი | |
| Yerləşməsi | |
| 41°42′27″ şm. e. 44°47′08″ ş. u. | |
| Ölkə | Gürcüstan |
| Yerləşir | Tbilisi şəhəri |
| Ünvan | Tbilisi şəhəri Merab Kostava küçəsi, ev 36/1 |
| Tarixi | |
| Əsası qoyulub | 1905 |
| Açılıb | 1971 |
| Filarmoniya binası | |
| Memarlıq üslubu | neoklassisizm, modernizm |
| Memar | İvan Çxenkeli |
| Tikilib | 1971 |
| Təmir olunub | 2001 |
| Digər məlumatlar | |
| Sayt | bashgf.ru |
 Vikianbarda əlaqəli mediafayllar | |
Gürcüstanda Filarmoniyanın əsasının qoyulduğu günü, 1905-ci ildə, Tiflisdə Gürcüstan Filarmoniyasının rəsmi olaraq təsis edildiyi vaxt hesab etmək olar. Cəmiyyətin təşkilində Gürcüstanın aparıcı musiqiçiləri və ictimai xadimləri — Zəkəriyyə Paliaşvili, İa Karqareteli, Andrey Karaşvili, Filimon Koridze, Nikolay Sulxanişvili, Zakariya Çxikvadze, V. Karbelaşvili, İ. Çidjavadze, N. Kartvelişvili, P. Mirianaşvili və P. Mirianaşvili və başqaları fəal iştirak etmişdilər.[4] N. Sulxanişvili cəmiyyətin ilk sədri təyin olmuşdu.
Filarmoniya yarandıqdan az sonra "Gürcü dilində operaların səhnələşdirilməsi cəmiyyəti" ilə birləşərək gürcü milli musiqi əsərlərinin toplanmasında, onların populyarlaşdırılmasında fəal iştirak etdi. Bu da tədricən milli gürcü operasının yaradılmasına zəmin yaratdı. 1908-ci ildə cəmiyyət Tiflis Musiqi Məktəbini açdı. Cəmiyyətin dəvəti ilə məktəbə Z. Paliaşvili rəhbərlik edirdi. Məktəbdə məşhur musiqiçilər V. Amirajibi, A. Karaşvili, Q. Natradze, P. Paliaşvili, M. Qabaşvili, A. Tulaşvili və başqaları dərs deməyə başlamışlar.
Z. Paliaşvilinin rəhbərlik etdiyi Gürcüstan Filarmoniyası bütün ictimai tədbirlərdə fəal iştirak edərək gürcü milli mədəniyyətinin inkişafında mühüm rol oynamağa başladı.
1935-ci ildən Filarmoniyaya Vladimir Xetaqurov, 1939–1942-ci illərdə Vladimir Kavsadzde, 1954–1958-ci illərdə Qriqori Kokeladze, 1974-cü ildən Sulxan Nasidze rəhbərlik edib. Bəstəkarlar Filarmoniya ilə aktiv əməkdaşlıq edirdilər. Belə ki, "Tbiliso" mahnısının müəllifi Revaz Laqidze, Georgi Tsabadze və başqaları Filarmoniyayanın daimi tərəfdaşları idilər.
Filarmoniyada sonralar geniş populyarlıq qazanmış musiqi kollektivləri də təşkil edildi — "Orera" (1961) və "İveria". O cümlədən, məşhur — Vaxtanq Kikabidze və Nani Breqvadze (1959), Diana Qurtskaya (1988) Filarmoniyayanın işçiləri olmuşdu.
Filarmoniyanın konsert zalı 1971-ci ildə memar İvan Çxenkeli tərəfindən tikilmişdir.[5]. XXI əsrin əvvəllərində zal əsaslı təmir edilmişdir.[6]
XXI əsrin əvvəllərində Gürcüstan hökuməti Filarmoniyaya dövlət statusu vermişdir.[7]
2001-ci ildə Filarmoniyanın binası yaxınlığında "Ulduzlar Xiyabanı" təşkil edildi. "Ulduzlar Xiyabanı"na adı həkk olunanlar arasında Gürcüstan Milli Baletinin yaradıcısı Nino Ramişvili, məşhur müğənni Nani Breqvadze, skripkaçı Liana İsakadze, bəstəkar Bidzina Kvernadze,[8] rəssamlar Eter Kakulia, Teymuraz Tsiklauri,[9][10] Giorgi Xutsişvili,[11] Gizo Nişnianidze (yazıçılardan birincisi)[12] və başqalarının isimləri vardır. Bundan əlavə burada "Orera" və "İveriya" kimi vokal və instrumental ansamblların adları da var.
2014-cü ildə Filarmoniyaya bəstəkar Aleksi Maçavarianinin adı verilmişdir.[13]
Filarmoniyanın konsert zalının 2500 yerlik əsas zalı və 750 yerlik kiçik zalı var. Filarmoniyanın dairəvi foyesi binanın daxili hissəsini ətrafdakı şəhər memarlığı ilə birləşdirir.
Filarmoniyanın qarşısında bürüncdən hazırlanmış "İlham pərisi" heykəli (heykəltaraş M. Berdzenişvili, memar İ. Çxenkeli) qoyulmuşdur.[14]
Həmçinin burda Georgi Çabadzenin büstü də vardır.[15]
- ↑ "Тбилисская Филармония — это своего рода смысловой центр района, тут сходится несколько улиц". 8 aprel 2019 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 27 oktyabr 2021.
- ↑ "Театры Тбилиси, история театральной жизни города". 1 noyabr 2018 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 26 oktyabr 2021.
- ↑ "Артём Синцов Грузия пешком. Самые интересные прогулки по Грузии". 26 oktyabr 2021 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 26 oktyabr 2021.
- ↑ "Учебник по истории Грузии — ГЛАВА XIV. ГРУЗИНСКАЯ КУЛЬТУРА В ЭПОХУ ИМПЕРИАЛИЗМА И ПРОЛЕТАРСКОЙ РЕВОЛЮЦИИ (1900—1921 гг.)". 31 oktyabr 2018 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 31 oktyabr 2018.
- ↑ "Tbilisi Concert Hall". 30 oktyabr 2018 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 30 oktyabr 2018.
- ↑ "Руководство Большого концертного зала тбилисской Филармонии ведет переговоры с инвесторами". 31 oktyabr 2018 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 26 oktyabr 2021.
- ↑ "Тбилисская филармония останется в собственности государства". 31 oktyabr 2018 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 26 oktyabr 2021.
- ↑ "У здания Тбилисской Филармонии будет установлена звезда Грузинского Национального балета им Сухишвили". 24 yanvar 2019 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 26 oktyabr 2021.
- ↑ "Плита Циклаури на Аллее звезд в Тбилиси". 5 fevral 2021 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 26 oktyabr 2021.
- ↑ "ქართული სცენის "არწივს", თემურ წიკლაურს ვარსკვლავი გაუხსნეს". 24 yanvar 2019 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 26 oktyabr 2021.
- ↑ "Аллея Славы в Тбилиси пополнилась: Георгию Хуцишвили открыли именную звезду". 31 oktyabr 2018 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 26 oktyabr 2021.
- ↑ "Скончался грузинский писатель и поэт Гизо Нишнианидзе". 26 oktyabr 2021 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 26 oktyabr 2021.
- ↑ "Тбилисская филармония будет носить имя композитора Алекси Мачавариани". 5 noyabr 2020 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 26 oktyabr 2021.
- ↑ "Выставка под открытым небом "Суть скульптур в современном мире" будет посвящена Мерабу Бердзенишвили". 31 oktyabr 2018 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 26 oktyabr 2021.
- ↑ "Бюст Георгия Цабадзе, Тбилиси". 6 oktyabr 2018 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 26 oktyabr 2021.
- Джанберидзе Н., Мачабели К., Тбилиси. Мцхета. Серия: Архитектурно-художественные памятники. 1984, изд-во: Искусство, город: М., стр. : 256 с., ил.,
- გოგოლაშვილი ვ., ქართული საბჭოთა ენციკლოპედია, ტ. 9, გვ. 185–186, თბ., 1985 წელი.
- Тбилисский концертный зал
- Филармония Arxivləşdirilib 2016-10-27 at the Wayback Machine