Tacikistan Xalq Cəbhəsi (tac. Фронти халқии Тоҷикистон; rus. Народный фронт Таджикистана) —Tacikistanda vətəndaş müharibəsi zamanı hökumət tərəfində vuruşan könüllülərdən ibarət siyasiləşdirilmiş və hərbiləşdirilmiş hərəkat.[1] Cəbhənin tərkibində 8,000-ə qədər döyüşçü xidmət edirdi.[2]
| Tacikistan Xalq Cəbhəsi | |
|---|---|
| Ölkə | |
1992-ci ilin iyununda meydana çıxmış və bu müddət ərzində Birləşmiş Tacikistan Müxalifətinə qarşı döyüşməyə başlamışdır. Hərəkatın təsisçiləri Sanqak Səfərov və Səfərəli Kencayevdir. Tezliklə Tacikistan hakimiyyəti daxilində populyarlıq qazanmış, 1992-ci ilin payızına qədər Sovet Ordusu və DTK veteranları, yerli milislər, habelə hüquq-mühafizə orqanlarının əməkdaşları Xalq Cəbhəsinə qoşulmuşdular. Cəbhənin rəhbərliyi sonralar keçmiş DTK işçilərinin çoxluğuna görə Yuri Andropovun adını daşıyan "Yurçiki" kimi tanınmağa başlamışdır.[3] Sonradan, 1992-ci ilin sonunda keçmiş prezident Rəhman Nəbiyevin tərəfdarlarının əksəriyyəti Xalq Cəbhəsinə qoşulmuşdur. 1992-ci ilin dekabrında Emoməli Rəhmonun (Tacikistan Ali Şurasının sədri) başçılığı ilə yeni hökumət Xalq Cəbhəsi və konstitusional hökuməti dəstəkləyən qüvvələr əsasında "Tacikistan Respublikası Silahlı Qüvvələrinin yaradılması haqqında" qərar imzalamışdır.[4]
Rusiyanın 201-ci motoatıcı diviziyası və Özbəkistan ordusunun köməyi ilə Leninabadi-Kulobi Xalq Cəbhəsi qüvvələri 1992-ci ilin əvvəlində və sonunda müxalifət qüvvələrini darmadağın etmişdir. Kulobda müxalifətə ən böyük təzyiqi Səfərovun bölmələri göstərmişdir. Oktyabrın əvvəlində kommunist şüarları altında fəaliyyət göstərən Xalq Cəbhəsi qüvvələri o zaman islamçı qüvvələrin nəzarətində olan paytaxtı ələ keçirməyə cəhd etmişdir.[5]
- ↑ "Tajikistan: President Meets With Popular Front Commanders". Radio Liberty Archives. 9 July 1997. 12 October 2017 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 23 June 2017.
- ↑ "The Real Power in Tajikistan". Los Angeles Times (ingilis). 1993-01-30. 2022-09-30 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2021-05-15.
- ↑ "The long echo of Tajikistan's civil war". openDemocracy (ingilis). 2020-08-09 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2021-05-09.
- ↑ "Ба ғайрату матонат, далериву шуҷоат ва ҳисси баланди миллии афсарону сарбозони бонангу номуси Ватан бовар дорем ва аз онҳо ифтихор мекунем". www.tajmedun.tj. 2020-08-05 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2021-05-05.
- ↑ "Таджикистан после 1991 года / Таджикистан / Политический Атлас Современности". www.hyno.ru. 2022-09-27 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2021-05-09.