Butun axtardiqlarinizi tapmaq ucun buraya: DAXIL OLUN
  Video Mp3 Axtar Yukle
  Mp3 Yukle Mp3 Axtar
  Shekil Axtar Yukle
  Informasiya Melumat Axtar
  Hazir Inshalar Toplusu
  AZERI CHAT + Tanishliq
  1-11 Sinif Derslikler Yukle
  Saglamliq Tibbi Melumat
  Whatsapp Plus Yukle(Yeni)

  • Ana səhifə
  • Təsadüfi
  • Yaxınlıqdakılar
  • Daxil ol
  • Nizamlamalar
İndi ianə et Əgər Vikipediya sizin üçün faydalıdırsa, bu gün ianə edin.

Təhsil inflyasiyası

  • Məqalə
  • Müzakirə

Təhsil inflyasiyası — əmək bazarında ali təhsil diplomlarının və digər akademik kvalifikasiyaların[1] dəyərinin azalması prosesidir.[2] Bu fenomen, təhsil səviyyəsinin ümumi artımı və rəqabət şəraitində müəyyən ixtisaslara olan yüksək tələbin azalması ilə əlaqədardır. Nəticədə, iş axtarışında olan şəxslər əvvəlki illərlə müqayisədə daha yüksək kvalifikasiyalara ehtiyac duyurlar. Təhsil inflyasiyası daha çox inkişaf etmiş ölkələrdə müşahidə olunur,[3][4] burada ali təhsil əlçatan olub, gənclərin böyük bir hissəsi universitet diplomu əldə edir. Əvvəllər ali təhsil diplomu işə qəbul üçün üstünlük sayıldığı halda, hazırda bu, çox vaxt əsas tələb kimi qəbul edilir. Bu isə əmək bazarında təhsil səviyyəsinə uyğun olmayan işlərdə çalışan ali təhsilli işçilərin sayının artmasına səbəb olur.[5]

Bu fenomen iqtisadi, sosial və psixoloji nəticələr doğurur.[6] İşəgötürənlər daha yüksək kvalifikasiyaya malik işçilər tələb etdikcə, işçilər arasında daha çox vaxt və resurs tələb edən əlavə təhsil mərhələlərinə yönəlmə müşahidə olunur.[7] Bu isə həm təhsil xərclərinin artmasına, həm də işə qəbul prosesində bərabərsizliyə gətirib çıxara bilər. Təhsil inflyasiyasının qarşısını almaq üçün əmək bazarı ilə təhsil sisteminin sıx əlaqəli işləməsi zəruridir.[8] Bu, tələbata uyğun ixtisasların inkişaf etdirilməsini və praktiki bacarıqların təhsildə daha geniş yer almasını təmin edə bilər. Belə yanaşma həm fərdlərin iş bazarına uyğunlaşmasını artırar, həm də təhsil diplomlarının real dəyərini qoruyar.

Mündəricat

  • 1 Diplomatiya və peşəkarlıq
  • 2 Yaranma səbəbləri
    • 2.1 Təhsil sisteminin genişlənməsi
    • 2.2 İxtisaslaşmanın artması və təhsil keyfiyyəti
    • 2.3 Rəqabət və əmək bazarının dəyişməsi
    • 2.4 Texnologiyanın inkişafı və avtomatlaşdırma
    • 2.5 Sosial və iqtisadi amillər
  • 3 İstinadlar
  • 4 Ədəbiyyat

Diplomatiya və peşəkarlıq

Diplomatiya, kiməsə bir işi yerinə yetirməyə, "mütəxəssis" kimi fəaliyyət göstərməyə və ya müəyyən bir sahədə işləməyə icazə verilib-verilmədiyini müəyyən etmək üçün formal ixtisaslara və ya sertifikatlara etibar etməkdir.[9] Bu, həmçinin “işə qəbul və ya yüksəliş siyasətinin müəyyən edilməsində etimadnamələrə, xüsusən də elmi dərəcələrə həddindən artıq etibar etmək” kimi müəyyən edilir.[10]

Peşəkarlaşma hər hansı bir ticarətin və ya peşənin əsl “ən yüksək dürüstlük və səriştəli peşəyə” çevrildiyi sosial prosesdir. Bu proses adətən məqbul ixtisasların,[11] peşə üzvlərinin davranışlarına nəzarət etmək üçün peşəkar qurumun və ya assosiasiyanın yaradılmasını və bacarıqlı və bacarıqsız həvəskarlar arasında müəyyən dərəcədə fərq qoyulmasını nəzərdə tutur.[12] Bu, "peşələr üzrə bilik səlahiyyətliləri ilə hörmətli vətəndaşlıq arasında iyerarxik bölgü" yaradır. Bu demarkasiya tez-tez "peşənin bağlanması" adlanır, çünki bu o deməkdir ki, bu peşə daha sonra kənar şəxslər, həvəskarlar və ixtisassızlar tərəfindən giriş üçün qapalı olur: "peşə sərhədi və siniflə müəyyən edilmiş" təbəqəli bir peşə.[13][14][15][16]

Yaranma səbəbləri

Təhsil inflyasiyasının yaranma səbəbləri müxtəlif amillərin qarşılıqlı təsirindən irəli gəlir. Təhsil sistemindəki genişlənmə, iş bazarının dəyişməsi və texnoloji irəliləyişlər bu fenomeni gücləndirir.[17] Bu prosesin nəticələrini anlamaq və qarşısını almaq üçün həm təhsil müəssisələri, həm də işəgötürənlər arasında daha balanslı və ehtiyaclara uyğun strategiyalar hazırlanmalıdır.[18]

Təhsil sisteminin genişlənməsi

Təhsil inflyasiyasının əsas səbəblərindən biri təhsil sisteminin genişlənməsi və universitetlərin sayının artmasıdır. Keçmişdə ali təhsil almaq çox az sayda insanın əlçatandırdı,[19] lakin müasir dövrdə bir çox ölkədə ali təhsil daha çox gənc üçün mövcud və əlçatandır. Təhsil sisteminin bu şəkildə genişlənməsi, daha çox insanın diplom əldə etməsi ilə nəticələnib. Lakin, təhsil daha əlverişli olduqca, onun bazar dəyəri azalır və əvvəlki dövrlərdə yüksək dəyər verilən diplom artıq sadə bir işə qəbul üçün kifayət etmir.[20]

İxtisaslaşmanın artması və təhsil keyfiyyəti

İxtisaslaşmanın artması və təhsil keyfiyyətinin bəzən aşağı düşməsi də təhsil inflyasiyasının yaranmasına səbəb olur. Universitetlər və digər təhsil müəssisələri yeni sahələrdə çoxlu proqramlar təklif edir,[21] amma bu sahələrə olan tələbat hər zaman bərabər olmur. Bu zaman müəyyən sahələrdə mütəxəssis tələb edilsə də, digər sahələrdə iş tapmaq daha çətin olur. Həmçinin, təhsil müəssisələrinin müəyyən sahələrə çox sayda məzun buraxması, həmin sahələrdə iş axtaranların çoxalmasına və bu sahələrin iş bazarında dəyərinin azalmasına səbəb olur.[22]

Rəqabət və əmək bazarının dəyişməsi

Günümüzdə əmək bazarının dəyişməsi və rəqabətin artması da təhsil inflyasiyasını gücləndirir. Əvvəllər bir çox iş üçün ali təhsil tələb olunmasa da, indi təhsil müəssisələri tərəfindən buraxılan məzunların sayı artdıqca, işə qəbulda ali təhsil artıq standart halına gəlir. Bu vəziyyət iş axtaranların sayını artırır,[23] amma iş yerlərinin sayı məhduddur, buna görə də yüksək təhsil alan şəxslər daha aşağı ixtisaslı işlərdə çalışmağa məcbur olurlar. Bu da təhsilin iqtisadi dəyərini azaldır və inflyasiyanı artırır.[24]

Texnologiyanın inkişafı və avtomatlaşdırma

Texnologiyanın sürətli inkişafı və avtomatlaşdırma prosesləri təhsil inflyasiyasını artıran digər vacib faktorlardır. Bir çox sahədə texnologiyanın tətbiqi ilə işlərin bir hissəsi avtomatlaşdırılıb,[25] buna görə də əvvəl tələb olunan yüksək təhsil və bacarıqlar artıq iş yerləri tərəfindən tələb olunmur. Məsələn, informasiya texnologiyaları sahəsində çox sayda məzun yetişsə də, texnoloji inkişaflar bəzi işləri daha sadə və ucuz hala gətirib, buna görə də çox sayda ali təhsilli mütəxəssis bu sahələrdə iş tapmaqda çətinlik çəkir. Bu isə təhsil almış şəxslərin dəyərini azaldır.[26]

Sosial və iqtisadi amillər

Təhsil inflyasiyasının yaranmasında sosial və iqtisadi amillər də mühüm rol oynayır. Bəzi ölkələrdə təhsil sahəsində islahatlar və daha əlverişli[27] təhsil şərtləri yaratmaq məqsədilə yüksək təhsil sektoru kütləvi şəkildə genişlənib. Bu, xüsusilə inkişaf etməkdə olan ölkələrdə, iqtisadi böhranlar zamanı insanların daha yaxşı gəlir əldə etmək və daha yaxşı iş şəraiti əldə etmək üçün ali təhsil almağa yönəlməsinə səbəb olub.[28] Lakin, yüksək təhsil müəssisələrinin genişlənməsi və iqtisadi şərtlərin tələbləri ilə uyğun gəlməyən ixtisasların populyarlaşması, təhsilin əsl dəyərinin azalmasına yol açır.[29]

İstinadlar

  1. ↑ "The college degree has become the new high school degree". The Washington Post. 2021-02-08 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2025-01-09.
  2. ↑ "Credentialism." International Encyclopedia of the Social Sciences. 2008. Retrieved 12 December 2014 from Encyclopedia.com: http://www.encyclopedia.com/doc/1G2-3045300482.html Arxiv surəti 13 iyul 2021 tarixindən Wayback Machine saytında
  3. ↑ "The Curse of Credentialism". The NYU Dispatch. 17 November 2017. 21 July 2019 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 21 July 2019. Credentialism, or degree inflation, as it is sometimes referred to, has been a growing problem globally for the better part of the last decade.
  4. ↑ Zuo, Mandy. "China's universities produce millions of graduates each year, but many can't get a decent job and end up unemployed or in factories". South China Morning Post. 16 July 2021. 21 September 2021 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 23 September 2021.
  5. ↑ Randall Collins, "Credential Inflation and the Future of Universities," Chapter One of The Future of the City of Intellect: The Changing American University, edited by Steven Brint (Stanford University Press, 2002), pages 23-46.
  6. ↑ Some positions of Director in the Canadian federal government, an entry-level Executive position, which formerly required a bachelor's degree began requiring a master's degree as the minimum credential in the 2000s
  7. ↑ Pappano, Laura. "The Master's as the New Bachelor's". The New York Times. 22 July 2011. 24 December 2020 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 9 January 2025.
  8. ↑ Somasundaram, Narayanan. "The Job Creation Report" (PDF). Business Insider Australia. 2017: 17. 23 March 2021 tarixində orijinalından (PDF) arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 22 September 2019.
  9. ↑ "the definition of credentialism". Dictionary.com. 2015-05-07 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2025-01-09.
  10. ↑ Nilsson, Henrik. "Professionalism, Lecture 5, What is a Profession?" (PDF). University of Nottingham. n.d. 2007-09-26 tarixində arxivləşdirilib (PDF). İstifadə tarixi: 2007-08-05.
  11. ↑ Agre, Philip E. "What Is Conservatism and What Is Wrong with It?". August 2004. 1 April 2019 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 19 April 2019.
  12. ↑ Powell, Walter; Snellman, Kaisa. "The Knowledge Economy". Annual Review of Sociology. 30. 2004: 199–220. doi:10.1146/annurev.soc.29.010202.100037.
  13. ↑ Weeden, Kim A. "Why do Some Occupations Pay More than Others? Social Closure and Earnings Inequality in the United States". American Journal of Sociology. 108. 2002: 55–101. doi:10.1086/344121.
  14. ↑ Witz, Anne. "Patriarchy and Professions: The Gendered Politics of Occupational Closure". Sociology. 24 (4). 1990: 675–690. doi:10.1177/0038038590024004007.
  15. ↑ Cavanagh, Sheila. L. "The Gender of Professionalism and Occupational Closure: The management of tenure-related disputes by the 'Federation of Women Teachers' Associations of Ontario' 1918-1949". Gender and Education. 15. 2003: 39–57. doi:10.1080/0954025032000042130.
  16. ↑ Mahony, Karen; Van Toen, Brett. "Karen Mahony & Brett Van Toen, "Mathematical Formalism as a Means of Occupational Closure in Computing—Why 'Hard' Computing Tends to Exclude Women," Gender and Education, 2.3, 1990, pp. 319–31". Gender and Education. 2 (3). 1989-11-30: 319–31. doi:10.1080/0954025900020306. 2009-05-08 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 4 October 2014.
  17. ↑ MacDonald, R. "The Hospital at Night". BMJ. 328 (7431). 2004: 19s–19. doi:10.1136/bmj.328.7431.s19.
  18. ↑ Dvorkin, Maximiliano. "Jobs Involving Routine Tasks Aren't Growing". stlouisfed.org.
  19. ↑ Weber, Alan. "The role of education in knowledge economies in developing countries". Procedia - Social and Behavioral Sciences. 15. 2011: 2589–2594. doi:10.1016/j.sbspro.2011.04.151.
  20. ↑ Nickols. "The Shift from Manual Work to Knowledge Work". nickols.us. 2024-02-26 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2025-01-09.
  21. ↑ Richardson, Joanne. AN INVESTIGATION OF THE PREVALENCE AND MEASUREMENT OF TEAMS IN ORGANISATIONS: THE DEVELOPMENT AND VALIDATION OF THE REAL TEAM SCALE (PDF) (Tezis). Aston University. 2010. səh. 2. 2017-07-05 tarixində arxivləşdirilib (PDF). İstifadə tarixi: 2025-01-09.
  22. ↑ Larson, Magali. "Review: The Matrix of Professionalization: Three Recent Interpretations". Michigan Law Review. 77 (3). 1979: 641–654. doi:10.2307/1288142. JSTOR 1288142. 2024-07-09 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2025-01-09.
  23. ↑ Smith, Jusith. "The Class Divide in American Culture in the Early Twentieth Century". American Studies. 49 (3/4). 2008: 255–267. doi:10.1353/ams.2010.0024.[ölü keçid]
  24. ↑ Tan, Chay-Hoon; Macneill, Paul. "Globalisation, economics and professionalism". Medical Teacher. 37 (9). 2015: 850–855. doi:10.3109/0142159X.2015.1045856. hdl:2123/25576. PMID 26075950.
  25. ↑ Flexner, Abraham. Medical Education in the United States and Canada. New York: Carnegie Foundation. 1910.
  26. ↑ Khurana, Rakesh. From Higher Aims to Hired Hands: The Social Transformation of American Business Schools and the Unfulfilled Promise of Management as a Profession. New Jersey: Princeton University Press. 2007. 66–70. ISBN 9780691120201.
  27. ↑ Emerson, David J.; Smith, Kenneth J. "The Value of Certification and Professional Experience". The CPA Journal. September 2018. 2024-12-10 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2025-01-09.
  28. ↑ Rowntree, 'Assessing Students: How Shall We Know Them?', Routledge Grading 1987, page 19, ISBN 1-85091-300-5
  29. ↑ Chandler, Alfred. The Visible Hand. Cambridge, Massachusetts and London, England: The Belknap Press of Harvard University Press. 1977. ISBN 0-674--94052-0.

Ədəbiyyat

  • Berg, I. (1970). Education and Jobs: The Great Training Robbery. Praeger: New York
  • Brown, D. (2001) "The Social Sources of Educational Credentialism: Status Cultures, Labour Markets and Organisations". Sociology of Education Extra Issue 2001; 19–34.
  • Tony Buon & Compton, R. (1990). "Credentials, Credentialism and Employee Selection". Asia Pacific Human Resource Management. 28, 126–132.
  • Tony Buon (1994). "The Recruitment of Training Professionals". Training & Development in Australia. 21, (5), 17–22
  • Caplan, B. (2018). The Case Against Education: Why the Education System Is a Waste of Time and Money. Princeton University Press.
  • Randall Collins , "Functional and Conflict Theories of Educational Stratification", American Sociological Review, Vol. 36, No. 6. (Dec., 1971), pp. 1002-1019 (for the earliest discussion of how credential inflation operates, see 1015–1016). https://www.suz.uzh.ch/dam/jcr:00000000-510b-31c0-0000-000011824966/11.02-collins-71.pdf
  • Randall Collins , The Credential Society: An Historical Sociology of Education and Stratification, Academic Press, 1979/2019.
Mənbə — "https://az.wikipedia.org/w/index.php?title=Təhsil_inflyasiyası&oldid=7995671"
Informasiya Melumat Axtar