Syukuro Manabe (21 sentyabr 1931[2][3], Sinritsu[d]) – yapon-amerikalı klimatoloq, iqlimin və onun dəyişikliklərinin hesablama modelləşdirilməsi üzrə görkəmli mütəxəssis, bu sahədə kompüter modelləşdirməsinin qabaqcıllarından biri və 1970-ci illərdə qlobal istiləşməni öyrənməyə başlayan ilklərdən biridir.[6][7] Fizika üzrə Nobel mükafatı laureatı[8] (2021il).
| Syukuro Manabe | |
|---|---|
| yap. 真鍋 淑郎, | |
| | |
| Doğum tarixi | 21 sentyabr 1931[2][3] (94 yaş) |
| Doğum yeri |
|
| Elm sahələri | meteorologiya, iqlimşünaslıq, İqliməuyğunlaşma[1] |
| İş yerləri | |
| Təhsili | |
| Üzvlüyü |
|
| Mükafatları |
|
1953-cü ildə bakalavr, 1955-ci ildə magistr və 1958-ci ildə meteorologiya üzrə doktorluq dərəcəsini Tokio Universitetində almışdır. 1958–1963-cü illərdə Milli Hava Xidmətində tədqiqatçı meteoroloq kimi çalışdı.[9] 1963–1997-ci illərdə Milli Okean və Atmosfer Administrasiyasının (NOAA) Laboratoriyasında baş elmi meteoroloq vəzifəsində çalışmışdır. 1968–1997-ci illərdə o, eyni zamanda Prinston Universitetində professor kimi dərs demişdir. 1960-cı illərdə S. Manabe atmosfer dinamikasını tədqiq etməyə başladı və sonradan ilk qlobal iqlim modelini yaratdı.[10] 1997–2001-ci illərdə vətəni Yaponiyada qlobal istiləşmə ilə bağlı tədqiqat proqramının direktoru vəzifəsində çalışıb. 2006–2013-cü illərdə Naqoya Universitetində dəvətli professor işləyib. 2021-ci ildə "Yer iqliminin fiziki modelləşdirilməsi, dəyişkənliyin ölçülməsi və qlobal istiləşmənin etibarlı şəkildə proqnozlaşdırılmasına görə" Fizika üzrə Nobel Mükafatı alıb.
- 1966-cı ildə — Fujivara Mükafatı
- 1967-ci ildə — Meisinger Mükafatı
- 1970-ci ildə — ABŞ Ticarət Nazirliyinin Qızıl medalı
- 1987-ci ildə — İkinci Yarım Əsrin Mükafatı — Amerika Meteorologiya Cəmiyyətinin ikinci ən qədim mükafatı
- 1992-ci ildə — "Mavi Planet" Mükafatının ilk laureatı
- 1993-cü ildə — Amerika Geofizika İttifaqının Rocer Revelle medalı
- 1995-ci ildə — Byerknes Amerika Geofizika İttifaqının Atmosfer Elmləri Bölməsinin mühazirəsi
- 1995-ci ildə — Asahi Mükafatı
- 1997-ci ildə — Ətraf Mühitin Mühafizəsi üzrə Volvo Mükafatı
- 1997-ci ildə — Yaponiya Ətraf Mühit Naziri Mükafatı
- 1998-ci ildə — Avropa Geofizika Cəmiyyətinin Milutin Milankoviç medalı
- 2004-cü ildə — MakGilla Universitetinin Fəxri doktoru
- 2009-cu ildə — Kioto Yer kürəsinin Şöhrət Zalına daxil edilmişdir
- 2015-ci ildə — Franklin İnstitutunun Benjamin Franklin medalı (2015)
- 2016-cı ildə — BBVA Fondunun Bilik Sərhədləri Mükafatı (Jeyms Hansen ilə paylaşılmışdı)
- 2018-ci ildə — İsveç Kral Elmlər Akademiyasının Crafoord Mükafatı (Syuzan Solomon ilə paylaşılmışdı)
- 2021-ci ildə — Fizika üzrə Nobel Mükafatı ("Yer iqliminin fiziki modelləşdirilməsi, dəyişkənliyin ölçülməsi və qlobal istiləşmənin etibarlı şəkildə proqnozlaşdırılmasına görə")[11]
- ↑ 1 2 Manabe, Syukuro // Çex Milli Hakimiyyət Məlumat bazası.
- ↑ 1 2 https://www.crafoordprize.se/press_release/the-crafoord-prize-in-geosciences-2018.
- ↑ 1 2 3 4 https://scholar.princeton.edu/sites/default/files/manabe/files/curriculum_vitae_short_version.doc.
- ↑ www.ae-info.org (ing.).
- ↑ www.nasonline.org (ing.).
- ↑ Encyclopedia of Global Warming and Climate Change
- ↑ Encyclopedia of Global Warming and Climate Change, Second Edition
- ↑ Нобелевская премия по физике присуждена за моделирование земного климата. Дата обращения: 5 октября 2021. Архивировано 5 октября 2021 года.
- ↑ Manabe, Syukuro // Чешская национальная авторитетная база данных
- ↑ Syukuro Manabe wins Crafoord Prize for fundamental contributions to climate change research. Дата обращения: 1 апреля 2018. Архивировано 3 апреля 2018 года.
- ↑ Нобелевская премия по физике присуждена за моделирование земного климата. Дата обращения: 5 октября 2021. Архивировано 5 октября 2021 года.