Subaba türbəsi — Azərbaycanın Quba rayonunun Alpan kəndində yerləşən türbə və tarix-memarlıq abidəsi. Türbə XVI əsrdə tikilib.
| Subaba türbəsi | |
|---|---|
| | |
| Ölkə |
|
| Yerləşir | Alpan, Quba |
| Tikilmə tarixi | XVI əsr |
| Vəziyyəti | qəzalı |
| İstinad nöm. | 4625 |
| Kateqoriya | Türbə |
| Əhəmiyyəti | Yerli əhəmiyyətli |
| 41°22′44″ şm. e. 48°25′27″ ş. u. | |
![]() |
|
Məscid, Azərbaycan Respublikası Nazirlər Kabinetinin 2 avqust 2001-ci ildə verdiyi 132 nömrəli qərar ilə yerli əhəmiyyətli daşınmaz tarix və mədəniyyət abidələrinin siyahısına salınıb.
Subaba türbəsi Quba rayonunun Alpan kəndində yerləşir.[1] XVI əsrdə tikilən bu türbə Səfəvilər dövründə Şah İsmayıl Xətainin qoşununun, Dərbənd yürüşü zamanı bu kənddən keçərkən vəfat etmiş sərkərdələrdən biri olan, sufi Mikayılın məzarı üzərində tikilib.[2] Türbənin adı zaman keçdikcə Sufibaba, Sufbaba, Subbaba kimi dəyişərək Subaba adını alıb.[3]
Azərbaycan mifoloq-türkoloqu Mirəli Seyidov isə Subaba türbəsini Sucəddim ayini ilə, suya inam ilə əlaqələndirir. "Sucəddim" ( "cəddim" "baba" mənasındadır) və "Subaba" sözləri arasındakı əlaqə də suya inamı göstərir. Həmçinin, türk xalqlarında müqəddəslərə baba deyilməsinə rast gəlinir. Subaba türbəsi Susay kəndindən başlayan çaylağın ayağındadır. "Susay" mürəkkəb sözü bir versiyaya görə "su" və "say" (saymaq, hörmət etmək) sözlərinin birləşməsindən əmələ gəlmişdir, "suya hörmət" deməkdir. Seyidova görə, su çaylağının ayağında belə bir abidənin tikilməsi təbiidir.[4]
1918-ci ilin mart ayında erməni dəstələri Quba rayonunun Alpan kəndinə də hücum ediblər.[5] Ermənilərdən zəif silahlanmış kənd camaatı müqavimət göstərsə də məğlub olublar.[6] Bundan sonra ermənilər qəbiristanlığındakı baş daşlarını dağıdıb, Subaba türbəsini yandırıblar.[7] Türbənin ətrafındakı qəbirlərin baş daşlarının üzərində güllə və qəlpə izlərinə rast gəlinir.[6]
Azərbaycan müstəqilliyini yenidən bərpa etdikdən Azərbaycan Respublikası Nazirlər Kabinetinin 2 avqust 2001-ci ildə verdiyi 132 nömrəli qərar ilə isə türbə yerli əhəmiyyətli daşınmaz tarix və mədəniyyət abidələrinin siyahısına salınıb.[8] Uzun illər bərpa olunmayan türbə qəzalı vəziyyətdədir. Günbəzi uçub, divarları isə dağılıb.[9]
-
Qəbirdaşı rəsmi
-
Qəbirdaşı rəsmi
-
Qəbirdaşı rəsmi
-
Qəbirdaşı naxışları
-
Qəbirdaşı naxışları
-
Türbə naxışları
-
Türbədə parça asılan ağaclar
- ↑ Zeynalova, Ülkər. Tarixi Yerlər və Abidələr I Beynəlxalq Quba Simpoziumu / Qubanın tarixi yerləri və abidələri (az.). Bakı. 2019. səh. 254. Archived from the original on 17 iyun 2022. İstifadə tarixi: 17 iyun 2022.
- ↑ Ramazanlı, Ramiz. "1918-ci ilin Quba soyqırımının izləri tarixi abidələrdə də qalmaqdadır". medeniyyet.az (az.). 30 mart 2022. İstifadə tarixi: 19 aprel 2024.
- ↑ Şəhrili, Araz. "ŞAH İSMAYIL SUFİSİNİN MART SOYQIRIMINDA DAĞIDILMIŞ TÜRBƏSİ". Millikimlik.az (az.). 8 aprel 2022. İstifadə tarixi: 19 aprel 2024.
- ↑ Seyidov, 2018. səh. 199
- ↑ "Qubanın Alpan kəndində erməni daşnakların törətdiyi soyqırımının nişanələri". Azərbaycan Dövlət İnformasiya Agentliyi. 31 mart 2014. 15 aprel 2015 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 19 aprel 2024.
- ↑ 1 2 Zeynalova, Ülkər. Tarixi Yerlər və Abidələr I Beynəlxalq Quba Simpoziumu / Qubanın tarixi yerləri və abidələri (az.). Bakı. 2019. səh. 255. Archived from the original on 17 iyun 2022. İstifadə tarixi: 17 iyun 2022.
- ↑ "Qubada erməni vandalizmi: Səfəvi sərkərdəsinin türbəsi » Shimal News". Shimal News (az.). 23 avqust 2021. 16 avqust 2022 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 19 aprel 2024.
- ↑ "Azərbaycan Respublikası Nazirlər Kabinetinin 2001-ci il 2 avqust Tarixli 132 nömrəli qərarı ilə təsdiq edilmişdir" (PDF) (az.). mct.gov.az. 2 avqust 2001. 7 iyul 2021 tarixində arxivləşdirilib (PDF). İstifadə tarixi: 14 dekabr 2022.
- ↑ Baba, Elşən. "Yox olmaq təhlükəsi qarşısında qalan türbə - FOTOREPORTAJ". Report İnformasiya Agentliyi (az.). 21 iyun 2020. 19 aprel 2024 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 19 aprel 2024.
- Seyidov, Mirəli. Azərbaycan xalqının soykökünü düşünərkən (PDF). Bakı: Elm və təhsil. 2018. 3 sentyabr 2024 tarixində arxivləşdirilib (PDF).
